AnasayfaBlogPsikodrama Nedir? Psikodramanın Temel Yapı Taşları
Nedir?

Psikodrama Nedir? Psikodramanın Temel Yapı Taşları

22 Ekim 2021
Bu görüntü gözlüklü ve beyaz ceketli bir kadını tasvir ediyor. Orta uzunlukta koyu renk saçları ve gözlüklerin arkasından açıkça görülebilen açık renkli gözleri vardır. Ceketinin ortası fermuarlı, uzun kollu ve yakası kabarık. Elleri ceplerinde ve hafifçe yana doğru bakıyor. Dudakları hafifçe ayrılmış ve beyaz dişleri ortaya çıkmış. Yüzünde kararlı bir ifade var, bu da karşılaştığı her şeyi üstlenmeye hazır olduğunu gösteriyor. Arka plan beyaz bir duvar gibi görünüyor ve ışık biraz loş. Genel olarak, bu resim rahat bir pozda kendinden emin bir şekilde duran bir kadını yakalıyor.
Psikodrama BileşenleriAçıklamaÖrnek/Kullanım
SahnePsikodrama tekniğinin uygulandığı yer.Grup üyelerinin bir olayı canlandırdığı alan.
ProtagonistSahnede bulunan başkarakter. Kendi sorununu veya yaşamını canlandırır.Yardımcı oyuncular tarafından canlandırılacak hastanın seçimi.
TerapistPsikodramanın tüm aşamalarından sorumlu profesyonel.Grup dinamiklerini yönetir, sonuçları değerlendirir.
Yardımcı EgolarProtagonistin kendi yaşamındaki karakterleri canlandıran grup üyeleri.Protagonistin ailesi veya arkadaşlarına hayat veren oyuncular.
GrupOyunu izleyen ve yardımcı ego rolünü üstlenen kişiler.Ortalama 6-20 kişi.
EşleşmeBaşkarakterin duygu ve düşüncelerini söyleyen yardımcı oyuncular veya yönetici.Yönetici, başkarakterin tepkilerini, hislerini ve sorunlarını yansıtır.
AynalamaBaşkarakterin yerine geçip onun hayatını canlandırma.Protagonist, farklı bir perspektiften kendi hayatına bakar.
Rol DeğiştirmeProtagonistin bir başkasının rolüne girmesi ve onun gibi davranması.Protagonist kişinin perspektifinden olayı yeniden yaşama.
Isınma AşamasıPsikodrama oturumunun başlangıcı, rollerin ve konunun belirlenmesi.Üyelerin doğaçlama yapabilmesi için esneme sağlanır.
Oyun AşamasıProtagonistin ve yardımcı oyuncuların sahneleme olarak belirlenen olayı oynaması.Yönetici, psikodramanın temel ve yardımcı tekniklerini kullanır.

Yunanaca'da ruh ve eylem kelimelerinin birleşiminden ortaya çıkan Psikodrama, Jacop Levi Moreno tarafından 1920'lerde geliştirilmiştir. Nam-ı diğer Sosyometri, psikolojide sıklıkla kullanılan bir tekniktir. İnsanların gittikçe ağırlaşan sorunlarına çözüm bulmak amacıyla tercih edilir. Çocuk ya da yetişkin fark etmeksizin her yaştan bireye hitap eden bu yöntem, birbirinden farklı yöntemler aracılığı ile ele alınır. Kişilerin kendini ifade etmesini kolaylaştıran bir terapi yöntemidir. Yaşanılan sorunlar üzerine yeniden düşünülmesini ve sahnelenmesini sağlar.

Dramatik canlandırmalar ile sorun ve çatışmaları iyileştirir. Olumsuz duyguların pozitife dönüştürülmesine destek olur. Spontanlık ve yaratıcılık kavramlarını harekete geçirir. İnsanların toplum ve çevre için sorumluluk almasını sağlar.

Bireylerin aile, arkadaş ya da tanıştıkları insanlar ile sağlıklı ve verimli ilişkiler kurmalarına yardımcı olan eylemsel bir tekniktir. Sosyoloji ve Psikoloji ile iç içe geçmiş bir alan olarak kişilerin sorunlarına çözüm sunar. Kendilerinde katı buldukları davranışların esnemesine yardımcı olan Psikodrama, sosyal beceri kazanılmasını da sağlar.

Çocukların yaşadığı sorunların tespit edilmesinde de önemli bir rol oynar. Bireye göre uygulanan teknikler ile onların farklı bakış açıları kazanmaları sağlanır. Psikodrama, her meslekten kişiye hitap eder. Bu içerik, Psikodramanın tüm detaylarını öğrenmenizi sağlayıp kendiniz ile ilgili yeni kararlar almanıza yardımcı olabilir.

Hümanizmin Yaratıcısı Psikodrama Nedir?

Ruh dünyasında bulunanların eylemsel hali olan Psikodrama, yaratıcısının tiyatrodan yararlanarak geliştirdiği psikolojik bir grup tedavisidir. Psikodramanın sahnesinde; hayaller, rüyalar ve ilişkiler ile günlük hayattaki kaygılar, zorluklar ve tüm olumsuzluklar önemli rollere sahiptir. Şimdi ve geleceğe dair tüm sorunların çözülmesine yardımcı olur. Terapiye katılan kişilerin sorunlarını doğaçlama ve yaratıcılıktan faydalanarak oynaması anlamına gelir. Tedaviye yardım eden bu teknikte, kişiler dramatik canlandırmalar yolu ile kendisini tanır ya da geliştirir. 

Psikodramaya katılan bireyler, kendi hayatlarında yaşadıkları sorunları somutlaştırıp dışa vurur. Bu yöntem, kişinin ailesi ya da eşi ile birlikte uygulanırken aynı zamanda tanımadığı insanlar ile bir arada sahneleyebileceği oyunlardan da oluşur. Müzik, dans ve mim gibi gösteri sanatları kullanılarak kişinin yaşamı sahnelenir.

Sahne ve gösteri sanatları teknolojisi öğelerinden yararlanılır. Psikodramanın temel amacı, kendiliğindenlik ilkesi ile duygusal ve davranışsal tepkileri uyandırmaktır. Dil ve perspektif kullanımlarını geliştirmelerini sağlar. Yöntemin temel işlevleri arasında duygusal boşalma, içgörü edinme, işlevsiz düşünceler yerine alternatif fikirler yaratma yer alır. Sorunların kaynakları saptanarak çözüm çalışmaları yapılır. Alanında uzman kişilerin rehberliğinde gerçekleştirilen oturumlar, sözel ve sözel olmayan iletişim biçimleri ile canlandırılır.  

Psikodramanın Temel Yapı Taşları

Psikodrama; ana karakteri ve grubu merkeze alan 2 farklı çeşide sahiptir. İlkinde; baş oyuncunun ruhsal gelişimi önemliyken diğerinde toplumsal boyutu olan konuların çözülmesi gerekir. Psikodramanın 5 temel öğesi;

  1. Sahne: Bu tekniğin uygulandığı yerdir.

  2. Protagonist: Sahnede bulunan baş oyuncudur. Kendisiyle ilgili bir konuyu gruba sunup canlandırılmasını sağlar. Gelecek ile ilgili bir konu ya da geçmişte yaşadığı bir sıkıntı olabilir.

  3. Terapist: "Lider", "Rehber" ya da "Yönetici" isimleri ile de anılır. Psikodramanın tüm aşamalarından sorumlu olan profesyonel kişilere verilen bir unvandır.

  4. Yardımcı Egolar: Protagonistin kendi yaşamında yer aldığı kişileri canlandıması için gruptan seçtiği yardımcı oyunculardır.

  5. Grup: Sahnede canlandırılan oyunu izleyen kişilerdir. Ortalama 6 ile 20 kişiden meydana gelir.

Psikodrama teknikleri; eşleşme, aynalama ve rol değiştirmeden oluşur. Eşleşme, yönetici ya da yardımcı oyuncuların baş karakterin arkasında durup duygu ve düşüncelerini söylemesidir. Aynalama; yardımcı oyuncuların protagonistin yerine geçip onun hayatını canlandırmasıdır. Böylece, protagonist kendi hayatına uzaktan bakıp bakış açısını değiştirir. Rol değiştirme, oyun sırasında protagonistin kendisini bir başkasının rolüne koyup davranmasıdır. Kendisine role girdiği kişinin gözünden bakar. "O" olmaya çalışır.

Aşama Aşama Psikodrama

Psikodrama, tedaviye destek amaçlı olarak birçok alanda kullanılır. Bazı teknik ve aşamaların sonucunda faydaları gözlemlenir. Psikodramanın aşamaları şöyle;

  • Isınma Aşaması: Bir Psikodrama oturumu, grup üyeleri ile yöneticilerinin role ve konuya hazırlanmaları amaçlanır. Karakterlerin ve çalışma türünün belirlenmesi için oyun ve teknikler kullanılır. Tüm üyelerin doğaçlama yapması için esnemeleri sağlanır.

  • Oyun Aşaması: Protagonist seçilip grup üyeleri arasından yardımcı oyuncular belirlenir. Verilen kararların uygulamaya döküldüğü, sahnenin hazırlandığı eylem adımıdır.Yönetici, bu aşamada Psikodramanın temel ve yardımcı tekniklerini uygular. Eşleşme ve ayna gibi yöntemler ile sahnelenmek istenen konu canlandırılır. Oyun bittiği zaman oyuncuların rollerine de son verilir. 

  • Grup Görüşmesi: Oyun sonunda grup üyelerinin rol geri bildiriminde ve paylaşımında bulunduğu kısımdır. Yönetici, yaşanılan süreç ile ilgili yorum yapar. Duygu ve düşünceler paylaşılarak başrol oyuncusunun durumunda iyileştirmelere gidilir.

Psikodramanın Faydaları Ve Sınırları

Psikodrama, faydaları ve sınırları ile bireylere kazanımları olan bir tekniktir. Kendinizi daha iyi tanımanızı sağlayarak kişisel gelişim anlamında avantaj sunar. Grup üyelerine sorunları ile nasıl baş edebilecekleri öğretilir. İlişkilerde bulunan pürüzlere başka bir bakış açısıyla yaklaşılmasına yardımcı olur. Psikodramanın bazı faydaları şöyle;

  • Grup olarak yürütülen süreçte, kişilerin başka insanların sorunlarını görüp kendi hayatında ortaya çıkan sıkıntıları kabullenmesi kolaylaştırılır. 

  • Güven ve mutluluklarını kazanmaları, olumsuz duygularından kurtulmaları hedeflenir.

  • Terapötik bir grup ortamı yaratılarak katılımcıların duygu ve düşüncelerini ifade etmeleri sağlanır.

  • Standart yaşam becerilerine ek olarak, yeni düşünme ve hareket etme ile tepki verme yöntemleri denenir.

  • Özgüven gelişiminde önemli bir rol oynar.

  • Tedavi destekleyici bu yöntemin bazı sınırları da mevcuttur. Onlar ise,

  • Danışmanlar grup üyelerini belirleyerek hazırlar. Üyelerin hassas konularda çalışmaya açık olması önemli bir kriterdir. Kişiler, grup içerisinde yer almak istemediği taktirde, danışman bireysel terapi tavsiye eder. Bu yüzden, grup oluşturmak zaman alır.

  • Psikodramanın deneyim odaklı bileşeni yani grup üyelerinin yaşadığı zorlukları anlatması uzun bir ısınma sürecini kapsayabilir. Güven oluşturmak ve sahneye geçiş aşamaları için danışmanların becerilerini kullanmaları gerekir.

  • Grup ile yapılan Psikodrama oturumlarında, üyeler gizlilik sözleşmesi imzalayarak güvenli bir ortamın kapılarını açar.   

Her An Her Yerde

Kişisel gelişim ve yaşantı grupları olarak isimlendirilen çalışmalar, Psikodramanın en önemli kullanım alanları arasında yer alır. Grup ve bireysel görüşmelerde sıklıkla başvurulan bu yöntem, Psikodramatist yetiştirilen eğitimler ve hasta gruplarında da tercih edilir. Psikodramanın kullanıldığı birbirinden farklı sorunlar;

  • Madde bağımlılığı,

  • Kaygı ve stres bozukluğu,

  • Depresyon,

  • Yeme bozuklukları,

  • Fobiler,

  • İlişki ve aile sorunları,

  • Kendine zarar verme dürtüsü,

  • Travma,

  • Otizm,

  • Bağlanma sorunları,

  • Kanser, obezite ve diyabet gibi hastalıkların sonucunda doğan kaygı bozuklukları,

  • İletişim sorunları,

  • Öfke kontrolsüzlüğü,

  • Mesleki sorunlar,

  • Cinsel sorunlar.

Sahne, Psikodrama tekniğinin uygulandığı yer, Grup üyelerinin bir olayı canlandırdığı alan, Protagonist, Sahnede bulunan başkarakter Kendi sorununu veya yaşamını canlandırır, Yardımcı oyuncular tarafından canlandırılacak hastanın seçimi, Terapist, Psikodramanın tüm aşamalarından sorumlu profesyonel, Grup dinamiklerini yönetir, sonuçları değerlendirir, Yardımcı Egolar, Protagonistin kendi yaşamındaki karakterleri canlandıran grup üyeleri, Protagonistin ailesi veya arkadaşlarına hayat veren oyuncular, Grup, Oyunu izleyen ve yardımcı ego rolünü üstlenen kişiler, Ortalama 6-20 kişi, Eşleşme, Başkarakterin duygu ve düşüncelerini söyleyen yardımcı oyuncular veya yönetici, Yönetici, başkarakterin tepkilerini, hislerini ve sorunlarını yansıtır, Aynalama, Başkarakterin yerine geçip onun hayatını canlandırma, Protagonist, farklı bir perspektiften kendi hayatına bakar, Rol Değiştirme, Protagonistin bir başkasının rolüne girmesi ve onun gibi davranması, Protagonist kişinin perspektifinden olayı yeniden yaşama, Isınma Aşaması, Psikodrama oturumunun başlangıcı, rollerin ve konunun belirlenmesi, Üyelerin doğaçlama yapabilmesi için esneme sağlanır, Oyun Aşaması, Protagonistin ve yardımcı oyuncuların sahneleme olarak belirlenen olayı oynaması, Yönetici, psikodramanın temel ve yardımcı tekniklerini kullanır
yaratıcı drama hümanizm psikodrama sosyoloji psikoloji terapi
Kadın yeşilliklerle çevrili toprak bir patikada oturuyor. Kollarını dizlerine dayamış, üzerinde beyaz bir tişört ve kot pantolon var. Saçları sarı ve geriye doğru toplanmış. Yüzü kameraya doğru dönük ve hafif bir gülümseme var. Memnun ve huzurlu görünüyor, doğal ortamın tadını çıkarıyor. Arka plandaki ağaçlar esintiyle sallanarak sahneye dinginlik hissi veriyor. Işık parlak ve sıcak, manzaranın güzelliğini vurguluyor. Kadın doğanın bereketiyle çevrelenmiş, huzurlu bir teselli anı yaratıyor.
Hazal Beken
Blog Yazarı

1990 yılında Bakırköy'de doğdu. Lisede Bilgisayar bölümünü bitirdikten sonra sınava 1 ay kala bölüm değişikliği yaptı, üniversitede radyo ve tv programcılığı okudu. İstanbul Üniversitesi İletişim Fakültesi'ne devam ederken iş hayatına girmeye başladı. Uluslararası Çevre Kısa Film Festivali'nde koordinatör olarak yer aldı. Yazarak üretmenin heyecanını yaşıyor.

Benzer Yazılar
Doğru ve faydalı bilgiler sağlama konusunda kararlı olan uzman ekibimizle blogumuzu her zaman yeni makaleler ve videolarla güncelliyoruz. Güvenilir tavsiyeler ve bilgilendirici içerikler arıyorsanız, blog sayfamıza mutlaka göz atın.