Protez Ortez Teknikeri Nedir? Ne İş Yapar?
Ortopedi teknikerliği, sağlık sektöründe pek çok kişinin bilmediği ancak son derece önemli bir meslek dalıdır. Protez ortez teknikeri, halk arasında daha çok kullanılan adıyla ortopedi teknikeri, insanların yaşam kalitesini arttırmak için çalışan gizli kahramanlardandır. Bu yazıda, protez ortez teknikerliğinin ne olduğunu, ne iş yaptığını, maaşlarını ve nasıl bu mesleğe adım atılabileceğini detaylı bir şekilde ele alacağız.
Protez Ortez Teknikeri Nedir? | Protez Ortez Teknikeri Görevleri | Protez Ortez Teknikeri Maaşları |
---|---|---|
Ortopedi teknikeri olarak da bilinen sağlık çalışanı | Bandaj uygulama, sargı, sentetik sargı, alçı, pansuman yapma | Ortalama 4.500 TL |
Doktorun direktiflerinin altında çalışır | Kullanılan cihazların bakım ve kalibrasyonlarını kontrol etme | Kamu sağlık tesislerinde maaş alımları özel sağlık tesislerine göre yüksektir |
Kas ve iskelet sistemi hastalıkları üzerinde çalışır | Ortopedik ve cerrahi araç ve ekipmanların hazırlama | Özel sağlık tesislerindeki maaşlar genellikle daha düşüktür |
Üniversitelerin sağlık hizmetleri meslek yüksekokullarından mezun olmalıdırlar | Görev yerinin temizliğini yapma | Son yıllarda mezun sayısının artışı maaş alımları üzerinde negatif bir etki oluşturmuştur |
Alet ve cihazların temin edilmesini sağlar | Hastanın yaralı olması halinde ilk olarak pansumanını gerçekleştirmek | Özellikle ileri yaşta olan protez ortez teknikerleri daha yüksek maaş alabilirler |
Travmatoloji ve ortopedi alanındaki doktorlarla çalışır | Küçük cerrahi setlerin ve diğer pansuman malzemelerini her zaman hazır hale getirmek | Kamu sağlık tesislerinde çalışanlar genellikle daha fazla ödeme alırlar |
Protez Ortez Teknikeri Nedir?
Hayatı boyunca en az bir kez bile olsa ayağını burkmuş, kolunu incitmiş ya da daha ciddi bir ortopedik sorun yaşamış birisiyle karşılaşmışsınızdır. İşte tam da burada protez ortez teknikerleri devreye giriyor. Kendi ailemden bir örnek vermek gerekirse, dedemin yaşlılığa bağlı olarak yürüme zorluğu çektiği dönemde, protez ortez teknikeri olan bir sağlık çalışanının yardımıyla yeniden rahatça yürüyebilmesi sağlanmıştı. Bu deneyim, bu mesleğin ne kadar değerli olduğunu bizzat görmemi sağlamıştı.
Protez ortez teknikeri, iskelet ve kas sistemi hastalıkları kapsamında çalışan hekimlerle iş birliği içinde çalışır. Özellikle el ve ayak organlarında kısmen ya da tamamen kayıp yaşayan hastaların fiziksel durumlarını değerlendirirler. Olmayan organların işlevlerini kısmi olarak da olsa yerine getirebilecek yapay organlar, yani protezler, ya da vücudu desteklemesi, koruması ve düzeltmesi beklenen taraflara uygulanan yardımcı araçlar, yani ortezler, bu teknikerler tarafından hazırlanır ve ayarlanır.
Bu meslek, insanlara yeniden hareket özgürlüğü kazandırmanın yanı sıra, onların psikolojik olarak da daha iyi hissetmelerine yardımcı olur. Düşünün ki, bir kazada bacağını kaybetmiş bir birey, protez ortez teknikeri sayesinde yeniden yürüyebiliyor. Bu, sadece fiziksel değil, aynı zamanda ruhsal bir şifa demektir.
Protez Ortez Teknikeri Ne İş Yapar?
Protez ortez teknikerlerinin görevleri oldukça çeşitlidir ve büyük bir titizlik gerektirir. Mesleğin gerektirdiği etik ilke ve kurallara bağlı kalarak, hastaların yaşam kalitesini arttırmayı hedeflerler. İşte bu kapsamda gerçekleştirdikleri bazı görevler:
Malzeme Temini: Kullanılacak araç ve malzemelerin temin edilmesini sağlarlar. Bu, doğru malzeme seçiminin yanı sıra, malzemelerin kalite kontrolünü de içerir.
Alçı ve Sargı Uygulaması: Hastanın alçıya alınması gereken ekleminin temizliğini yapar, gerekirse pansumanını gerçekleştirir ve hekimin tarif ettiği yöntemle alçıyı hazırlar.
Protez ve Ortez Hazırlığı: Hastanın ihtiyaçlarına göre yapay organ veya destekleyici cihazlar tasarlar ve hazırlar. Bu süreçte hastanın fiziksel ölçümlerini alarak kişiye özel çözümler sunarlar.
Araç ve Gereç Bakımı: Kullanılan tüm cihazların düzenli bakımını yapar, arızaları tespit eder ve teknik servise bildirirler.
Protez ortez kapsamında kullanımı gerçekleşecek araç ve malzemelerin temin edilmesini sağlamak.
Hastanın alçıya alınması beklenen ekleminin temizliğini yapmak.
Hastanın yaralı olması halinde ise ilk olarak pansumanını gerçekleştirmek.
Kırık olan eklemin ilgili bölgesini hekimin tarif etmiş olduğu yöntemle, alçıyı hazırlayarak alçıya alınmasını sağlamak.
Tedavinin son bulması halinde ise alçı motoruyla ilgili bölgede yer alan alçıyı birkaç parçaya bölmek ve kontrollü bir şekilde çıkarmak.
Kullanımı sağlanan araç ve gereçlerin aylık, haftalık ve günlük olarak bakımlarını gerçekleştirmek ve kalibrasyonlarını kontrol etmek.
Arızalanan ve sorun çıkaran cihazların teknik servis birimine bildirmek ve tekrar kullanılacak duruma getirilmesini sağlamak
Görev yapılan alanın temizliğini gerçekleştirmek.
Amiri tarafından kendisine verilen görevleri yerine getirmek ve bunları kaydetmek.
Hastaya yapılacak müdahalenin ilgili kısmını hazır duruma getirmek.
Kullanılan alçı ve sentetik sargı aracının her zaman için hazır halde bulundurmak.
Traksiyon masasını ve cilt traksiyon malzemelerini hazırlamak.
Küçük cerrahi setlerin ve diğer pansuman malzemelerini her zaman hazır hale getirmek.
Görev alanı kapsamında kullanılan bütün araç ve gereçlerin sterilizasyonunu yapmak.
Ortopedi uzmanı tarafından uygun görülen bandaj ve özel sargıları uygulamak.
Stap ve dikiş akımlarını yapmak, cilt traksiyonunu gerçekleştirmek, havalı turnikelerini yapmak gibi görevleri bulunmaktadır.
Sterilizasyon: Görev alanlarında hijyen son derece önemlidir. Bu nedenle kullandıkları tüm araç ve gereçlerin sterilizasyonunu yaparlar.
Bandaj ve Özel Sargılar: Ortopedi uzmanının uygun gördüğü bandaj ve özel sargıları uygularlar.
Bir günlerini nasıl geçirdiklerine dair bir örnek vermek gerekirse:
1- Sabah saatlerinde, hastaneye gelen yeni hastaların değerlendirmelerini yaparlar.
2- Öğleye doğru, alçıya alınması gereken hastaların işlemlerini gerçekleştirirler.
3- Öğleden sonra, protez veya ortez ihtiyacı olan hastalar için ölçümler alır ve tasarımlarını planlarlar.
4- Günün sonunda, kullanılan ekipmanların temizliği ve sterilizasyonunu yaparlar.
Bu yoğun tempoya rağmen, hastaların yüzlerindeki tebessümü görmek tüm yorgunluklarını unutturur.
Protez Ortez Teknikeri Maaşları
Meslek seçimi yaparken maaş önemli bir faktördür. Protez ortez teknikerlerinin maaşları çalıştıkları kurumlara göre değişkenlik gösterir. Kamu sağlık tesislerinde çalışanlar genellikle daha yüksek maaş alırken, özel sağlık tesislerinde maaşlar biraz daha düşüktür.
Kamu Sağlık Tesisleri:
- En düşük maaş: 4.000 TL
- Ortalama maaş: 4.500 TL
- En yüksek maaş: 5.300 TL
- Özel Sağlık Tesisleri:
- En düşük maaş: 3.800 TL
- Ortalama maaş: 4.000 TL
- En yüksek maaş: 5.200 TL
Maaşlardaki bu farklılıkların sebepleri arasında mesleki tecrübe yılı, nöbet sayısı, medeni durum ve hastanenin kurumsal kimliği gibi faktörler bulunur. Örneğin, kamuda 6 yıllık deneyime sahip bir tekniker yaklaşık 4.800 TL maaş alırken, özelde 8 yıllık deneyime sahip bir tekniker 4.900 TL maaş alabilir.
Son yıllarda mezun sayısının artması, özel sektördeki alımları azaltmış ve bu durum maaşlara da yansımıştır. Ancak, meslekte deneyim kazandıkça ve uzmanlaştıkça maaşlar da yükselmektedir.
Protez Ortez Teknikeri Nasıl Olunur?
Eğer siz de insanlara yardımcı olmayı seviyor ve bu alanda kariyer yapmak istiyorsanız, protez ortez teknikeri olmak için izlemeniz gereken belirli adımlar var.
1- Eğitim: Öncelikle, sağlık meslek lisesinden veya dengi bir liseden mezun olmalısınız. Sağlık meslek lisesi mezunları, üniversitelerin ilgili bölümlerine sınavsız geçiş yapabilirler. Diğer lise mezunları ise Yükseköğretim Kurumları Sınavı'nın (YKS) Temel Yeterlilik Testi (TYT) kısmına girerek başarılı olmalıdır.
2- Üniversite Eğitimi: TYT'de 200 ile 310 arasında bir puan aldıktan sonra, üniversitelerin Sağlık Hizmetleri Meslek Yüksekokulu bünyesindeki Protez Ortez Teknikerliği bölümünü tercih etmelisiniz. Bu bölüm, hem devlet hem de vakıf üniversitelerinde bulunmaktadır.
3- Eğitim Süreci: İki yıllık önlisans eğitimi süresince ilk yıl teorik dersler, ikinci yıl ise pratik dersler alacaksınız. Bu süreçte anatomi, fizyoloji, ortopedi, biyomekanik gibi derslerle mesleğin teknik detaylarını öğreneceksiniz.
4- Staj ve Uygulama: Eğitim sırasında zorunlu stajlar ve uygulamalı dersler sayesinde gerçek hasta ve vakalarla çalışma fırsatı bulacaksınız. Bu deneyimler, mezun olduktan sonra iş hayatına daha hızlı adapte olmanızı sağlayacak.
5- Mezuniyet Sonrası: Eğitimini başarıyla tamamladıktan sonra, kamu kurumlarında çalışmak isteyenler Kamu Personeli Seçme Sınavı'na (KPSS) girerek atanabilirler. Özel sektörde çalışmak isteyenler ise hastanelerin ve kliniklerin açtığı pozisyonlara başvurabilirler.
Benim bir arkadaşım da bu yoldan geçti. Liseden sonra protez ortez teknikerliği bölümünü okuyarak mezun oldu. Şimdi bir kamu hastanesinde çalışıyor ve hastalarına yardımcı olmaktan büyük bir mutluluk duyuyor.
Mesleğin Önemi ve Geleceği
Günümüzde sağlık alanındaki farklı mesleklerde meydana gelen değişimler nedeniyle protez ortez teknikerlerinin önemi tam olarak anlaşılamamış olabilir. Ancak, teknolojinin gelişmesiyle birlikte bu mesleğin değeri daha da artmaktadır. Özellikle yaşlanan nüfus, trafik kazaları ve spor yaralanmaları gibi faktörler bu alandaki ihtiyacı sürekli kılmaktadır.
Yakın bir zamanda okuduğum "Protez ve Ortez Teknolojilerinin Geleceği" adlı bir kitapta, 3D yazıcılarla üretilen protezlerin ve yapay zekâ destekli ortezlerin gelecekte bu mesleği nasıl şekillendireceğinden bahsediliyordu. (Kaynak: Yılmaz, A. (2020). Protez ve Ortez Teknolojilerinin Geleceği. İstanbul: Sağlık Yayınları.) Bu da gösteriyor ki, protez ortez teknikerlerinin kendilerini sürekli geliştirmeleri ve yeni teknolojilere adapte olmaları önemlidir.
Protez Ortez Teknikerlerinin Karşılaştığı Zorluklar
Her meslekte olduğu gibi, protez ortez teknikerlerinin de karşılaştığı bazı zorluklar vardır. Bunlardan bazıları:
Mezun Sayısının Artması: Her üniversitede bu bölümün açılması, mezun sayısının artmasına ve dolayısıyla iş bulma süreçlerinde rekabetin yükselmesine neden olmaktadır.
Teknolojik Gelişmeler: Teknolojinin hızla ilerlemesi, meslekte kullanılan cihaz ve yöntemlerin sürekli güncellenmesini gerektirir. Bu da sürekli eğitim ve adaptasyon demektir.
Farkındalık Eksikliği: Toplumda bu mesleğin tam olarak bilinmemesi, mesleğin değerinin anlaşılmasını zorlaştırmaktadır.
Ancak tüm bu zorluklara rağmen, insanlara yardımcı olmanın verdiği tatmin duygusu tüm bu engelleri aşmaya yardımcı olur.
Meslekte İlerleme ve Uzmanlaşma
Protez ortez teknikerleri, mesleklerinde ilerlemek ve uzmanlaşmak için çeşitli yollar izleyebilirler:
1- Lisans Tamamlama: Önlisans mezunları, lisans programlarına dikey geçiş yaparak eğitimlerini dört yıla tamamlayabilirler.
2- Yüksek Lisans ve Doktora: Akademik kariyer yapmak isteyenler için yüksek lisans ve doktora programları mevcuttur.
3- Sertifikasyon Programları: Özellikle yeni teknolojiler ve yöntemler konusunda sertifika programlarına katılarak uzmanlaşabilirler.
4- Yurtdışı Eğitimleri: Farklı ülkelerdeki eğitim ve staj programlarına katılarak uluslararası deneyim kazanabilirler.
Örneğin, yakın zamanda bir meslektaşım Almanya'da protez teknolojileri üzerine bir kursa katıldı. Döndüğünde öğrendikleriyle hem hastalarına daha iyi hizmet vermeye başladı hem de meslektaşlarına yeni bilgiler aktardı.
Sonuç ve Değerlendirme
Protez ortez teknikeri, sağlık sektörünün vazgeçilmez bir parçasıdır. İnsanların yaşam kalitesini arttırmak, onlara yeniden hareket özgürlüğü kazandırmak ve fiziksel engellerini aşmalarına yardımcı olmak bu mesleğin temel hedeflerindendir.
Eğer insanlara yardımcı olmayı seviyor, sağlık sektöründe teknik bir alanda çalışmak istiyor ve sürekli öğrenmeye açıksanız, bu meslek tam size göre olabilir. Unutmayın, her mesleğin zorlukları vardır ancak yaptığınız işin bir insanın hayatında nasıl bir fark yarattığını gördüğünüzde tüm bu zorluklar anlamını yitirir.
Referanslar
Yılmaz, A. (2020). Protez ve Ortez Teknolojilerinin Geleceği. İstanbul: Sağlık Yayınları.
Kaya, M. (2019). Ortopedi ve Travmatolojide Yeni Yaklaşımlar. Ankara: Tıp Kitabevi.
Demir, F. (2018). Protez ve Ortez Uygulamaları. İzmir: Ege Üniversitesi Yayınları.
Not: Bu yazıda protez ortez teknikerliği hakkında detaylı bilgiler aktarılmış olup, mesleğe ilgi duyanlar için bir rehber niteliğindedir. Eğer bu alana yönelmek istiyorsanız, üniversitelerin ilgili bölümlerinin web sitelerini ziyaret ederek daha detaylı bilgi alabilirsiniz.
Sağlık Yönetimi bölümünde öğretim görevlisi. Sağlık hukuku, Türk sağlık sistemi ve sağlık kuruluşlarında teknoloji yönetimi alanında dersler vermektedir. Birçok uluslararası dergi, kitap ve bildirilerde yazı ve bölümleri vardır.