Popüler Bilgisayar İşletim Sistemleri
İşletim Sistemi | Özellikler | Kullanıcı Yüzdesi |
---|---|---|
Windows | Grafik arayüz odaklı, birden çok işlem yapabilme | %40 |
Açık Kaynak Kodlu Sistemler | Ücretsiz, kullanıcıların üzerinde değişiklik yapmasına izin verir | Veri yok |
Kapalı Kaynak Kodlu Sistemler | Ücretli, kodları gizli, üretici izni gerekli | Veri yok |
Windows 10 | Gelişmiş özellikler, kullanım kolaylığı | %40 |
Windows 7 | Stabil yapısı, geniş program uyumluluğu | Listede ikinci sırada |
Windows MS-DOS | Text tabanlı arayüz, ilk windows sürümü | Eski bir sürüm, kullanıcı sayısı çok az |
Marka özel İşletim Sistemleri | Donanıma uygun kodlanmış, performans odaklı | Marka ve modele bağlı |
Yüksek Performanslı Sistemler | Farklı marka donanımlar için uyumluluk | Yoğun kullanım dünya çapında |
Güncel Windows Sürümü | Güncel özellikler ve güncelleme | Windows kullanıcılarının çoğunluğu |
Önceki Windows Sürümleri | Eski özellikler, güncelleme desteği sonlandırılmış | Düşük, genellikle eski bilgisayarlarda |
Hayatımızın neredeyse her alanında kullandığımız bilgisayarlarımız ile aramızda köprü görevi gören işletim sistemleri pek çok farklı türe sahiptir. Bu sistemlerin her biri farklı alanlarda kullanıcılara avantajlar sağlamaktadır. Bu nedenle kullanılacak olan sisteme karar verirken kullanıcıların ilk dikkat ettiği şey kullanım amacıdır.
Büyük teknoloji firmalarının kendi ürettikleri bilgisayar donanımları için o donanımlara en uygun sistemleri de geliştirdiği görülmektedir. Markaya özel geliştirilen işletim sistemleri, kendi içerisinde yer alan yazılımları en hızlı şekilde çalıştırabilecek şekilde kodlanarak kullanıcılara sunulmaktadır. Bir de farklı markaların donanım parçalarını bir araya getirerek oluşturdukları bilgisayarlar için genel olarak yüksek performans gösterebilen sistemler vardır. Böyle sistemler dünya genelinde yoğun olarak kullanılmaktadır.
Kullanıcılar tarafından en çok tercih edilen işletim sistemleri hakkında bilgiler vermeden önce bu sistemlerin ne olduğunu ve hangi amaçla kullanıldıklarını açıklayacağız. Daha sonra popüler olarak kullanılan sistemleri inceleyerek detaylarına göz atacağız.
Bilgisayar İşletim Sistemleri
En basit olanından en karmaşık ve büyük olanına kadar, genel amaçlı olarak kullanılan tüm bilgisayarlar, programlarını çalıştırabilmek için işletim sistemleri kullanırlar. Bir bilgisayar çalıştırıldığı zaman daimî hard disk içerisinde yer alan işletim sistemi ana belleğe yüklenir. Bilgisayarda programlar çalıştırılmadan önce de sistem program bilgilerini RAM bellek içerisine yükler. Böylece kullanıcıların bilgisayarlarında kullandıkları programlar çalıştırılır.
Bilgisayarı oluşturan tüm donanım birimleri ile program yazılımlarının yönetim ve kontrolünü sağlayarak, bilgisayarın kullanıcılar tarafından daha kolay bir şekilde kullanılabilmesini sağlayan sistem yazılımıdır. İşletim yazılımı, bilgisayar üretildikten sonra içerisine yüklenmektedir. Ancak kullanıcıların istedikleri zaman sistemi silebilmesi ve yeniden yükleyebilmesi mümkündür. Önceki ya da sonraki sürümlerle değiştirilmesi ya da tamamen farklı bir yazılım sistemine geçilmesi kullanım tercihine göre kullanıcının inisiyatifindedir.
Sistemin görevi, bilgisayar donanımı ile kullanıcı arasında arayüz olarak yer alan programlar topluluğunu oluşturmaktır. Bu programlar topluluğu ile bilgisayar kullanıcılarının kullandıkları programları çalıştırmaları ve bilgisayarı etkili biçimde kullanabilmeleri için gereken ortam sağlanmaktadır. Yazılım sistemi kullanıcı ile iletişim kurarak, yazılım ve donanım kaynaklarının kullanıcılar arasında paylaştırılmasını sağlayarak görevini yerine getirir.
İşletim sistemleri kaynak yapılarına göre iki gruba ayrılmaktadır. Bunlar açık ve kapalı kaynak kodlu sistemlerdir. Açık kaynak kodlu sistemler, kullanıcıların ücretsiz olarak bilgisayarlarına yükleyebilecekleri sistemlerdir. Bu sistemler diğer kullanıcıların kaynak kodları üzerinde geliştirmeler ve değişikler yapmalarına izin verir. Böylece kullanıcılara özgürlük sağlanmış olur. Daha düşük maliyetli ve hızlıdır. Kapalı kaynak kodlu sistemler ise üreticilerin ücretli olarak kullanıma sunduğu kodları gizli tutulan sistemlerdir. Bu nedenle üreticinin izni olmadan herhangi bir değişiklik yapılmasına izin vermez. Hata tanımlamalarının daha zor yapıldığı ve güvenlik sorunları yaşayabilen sistemler olmalarına rağmen en çok tercih edilen sistemler kapalı kaynak kodlu olanlardır.
En Çok Kullanılan İşletim Sistemleri
Bu bölümde dünya genelinde en çok bilinen ve kullanılan işletim sistemleri hangileri ona bakacağız. Her bir sistem ile ilgili bilgiler verdikten sonra tüm kullanım verileri göz önünde bulundurularak oluşturulmuş güncel sıralamayı sizlerle paylaşacağız.
Windows İşletim Sistemi
İlk defa 20 Kasım 1985 yılında kullanıma sunulan Windows, oluşturduğu arayüz yaklaşımı ile kullanıcılar tarafından en çok tercih edilen sistem olmayı başarmıştır. MS-DOS sistemi ile başlangıç yaptıktan sonra geliştirilerek açılır pencereler sunan bir yapıya geçmiştir. Böylece kullanıcıların bilgisayar deneyimini kolaylaştırarak aynı anda birden fazla işlevi gerçekleştirmeyi sağlayan yenilikler getirmiştir.
Kullanıma açıldığı dönemde piyasada fazla sistemin bulunmaması ve bulunanların da kullanıcılara kullanım kolaylığı sağlayamaması nedeniyle, tamamen grafik arayüzüne odaklı bir şekilde geliştirilen Windows büyük bir başarı elde etmiştir. Süreç içerisinde gelişimini sürdüren Windows, yazılım sistemleri piyasasında en büyüklerden biri olmayı başarmıştır.
1985 yılında yayınladığı ilk sürümünden bu yana toplamda 13 ayrı sürüm piyasaya süren Windows, şu anda da güncel olan son sürümü Windows 10 sistemini 2015 yılında kullanıma sunmuştur. Windows 10 sistemi, güncel verilere bakıldığında, tüm kullanıcıların yaklaşık yüzde 40’lık bir bölümü tarafından kullanılarak işletim sistemleri arasında en çok kullanılan sistem olmuştur. Sistemin önceki sürümlerinden olan Windows 7 ise en çok kullanılanlar listesinde ikinci sırada yer almaktadır. Bu durum şirketin gücünü göstermesi açısından önemlidir. Hala kullanımda olan eski sürümleri de bulunduğundan Windows’a ait tüm sürümlerin listesini paylaşmak istiyorum.
Windows- 1985
Windows 3- 1991
Windows 95- 1995
Windows CE- 1998
Windows 98- 1998
Windows ME- 2000
Windows XP- 2001
Windows XP 64 Bit Edition- 2004
Windows Vista- 2006
Windows 7- 2009
Windows 8- 2012
Windows 8.1- 2013
Windows 10- 2015
MacOS İşletim Sistemi
Tam adıyla Machintosh sistemi, Apple şirketinin kendi ürettiği kişisel bilgisayarlarda kullanılmak üzere yine kendisi tarafından geliştirilen işletim sistemidir. Apple tarafından ilk olarak üretilen Machintosh isimli kişisel bilgisayar ile birlikte 1984 yılında kullanıma sunulmuştur. O yıldan itibaren gelişim sürecini sürdürerek yeni sürümlerle birlikte kullanıcılara sunulmaya devam edilmiştir. En başta System ismini kullanan şirket, System 7 versiyonundan başlayarak MacOS ismini kullanmaya başlamıştır. Eskiden sadece Apple tarafından üretilen işlemci çipine sahip bilgisayarlarda kullanılabilirken, son dönemlerde Intel tarafından üretilen işlemcilere sahip bilgisayarlarda da kullanımı kısmen de olsa sağlanmıştır.
Apple bilgisayarların performansını oldukça arttıran özelliklere sahip olarak geliştirilen MacOS işletim sistemleri özellikle X 10.14 ve X 10.13 sürümleri ile yaygın olarak kullanılmaktadır. Grafik alanında ayrıcalıklı özellikler sunabildiği için daha çok tasarım ve yayıncılık alanlarında ilgi görmektedir. Ayrıca Apple’a ait diğer cihazlarla tam uyumlu şekilde kullanım imkanı vermesi ile kullanım kolaylığı sağlamaktadır.
Linux İşletim Sistemi
Linux işletim sistemleri, Unix ortamı üzerine kurulan ve hemen hemen tüm bilgisayarlar için kullanılabilen ücretsiz sistemlerdir. Sistemin geliştiricisi Linus Torvalds kaynak kodlarının açık olması ve ücretsiz dağıtım sağlanması konularına önem vermiştir. Bu özellikleri sayesinde sistemin gelişimi kullanıcıların yaptığı katkılar ile sürdürülebilir bir hal almıştır. Farklı kişi ve şirketlerin yaptıkları katkılarla hızlı bir şekilde gelişen sistem, altın çağına Oracle, IBM ve Corel gibi şirketlerin destekleri ile ulaşmıştır.
Linux sisteminin kullandığı masaüstü, aslında kullanıcı ile program yazılımları arasında etkileşimi sağlayan bir uygulamadır. Windows sisteminde olduğu gibi masaüstü yazılımın kendisini değil kullanıcı erişimini sağlayan bir programdır. Bu şekilde ayrı program yapıları barındırdığı için internet üzerinden indirilen uygulamaların kurulumu kolayca yapılamamaktadır. İndirilen uygulamalar Windows için gereken parçaları tek bir paket halinde barındırırken, Linux için gereken parçalar sistem kütüphanesinde ayrı halde bulunur.
Bu yapı dezavantaj olarak görünse de güncelleme sırasında tüm uygulamaların ayrıca güncellenmesini gerektirmediği için sistemde bulunan uygulamalar güvenlik sorunu yaratabilecek açıklardan korunmuş olur. Bu sayede Linux sistemi daha güvenli bir yapıdadır.
En çok kullanılan işletim sistemleri hakkında kullanım oranlarını gösteren tabloyu aşağıda bulabilirsiniz.
İşletim Sistemi | Kullanım Oranı |
---|---|
Windows 10 | %39.22 |
Windows 7 | %36.90 |
MacOS X 10.14 | %4.73 |
Windows XP | %4.54 |
Windows 8.1 | %4.45 |
MacOS X 10.13 | %2.84 |
Linux | %2.00 |
MacOS X 10.12 | %1.61 |
Windows 8 | %0.88 |
MacOS X 10.11 | %0.72 |
Ankara Üniversitesi İletişim Fakültesi Radyo, Televizyon ve Sinema bölümünden mezun oldum. Eğitimime devam ederken, bir televizyon kanalında canlı yayın kameramanı olarak görev yaptım. Çeşitli kısa film projelerinde farklı görevlerde bulundum. Enstitü’den aldığım online içerik editörlüğü eğitiminden sonra yazarlık yapmaya başladım.