Neden Kararsızlık Yaşarız?
Kararsızlık Nedenleri | Kararsızlık Etkileri | Kararsızlıktan Kurtulma Yolları |
---|---|---|
Özgüven Problemi | Kendine olan güvenin azalması ve kararları başkalarına bırakma eğilimi | Kendine olan güveni arttıracak aktivitelerde bulunmak, kendi kararlarını alabilme yeteneğini geliştirmek |
Seçeneğin Çok Olması | Kararsızlık yaşayan kişinin seçenekler arasında kaybolması ve karar verme sürecinin uzaması | Seçenekleri detaylı incelemek ve değerlendirmek |
Mükemmel Karar Vermeyi İstemek | Karar verme sürecinin gereğinden fazla uzaması, fırsatların kaçırılması | Mükemmeliyetçiliği bırakmak ve olabileceğin en iyi kararı vermeye odaklanmak |
Risk Almayı İstememek | Riskler nedeniyle karar verme sürecinin ertelenmesi veya hiç karar verilememesi | Risklerin farkında olmak ve kabul etmek, risk almayı gerektiren kararlar alabilmek için stratejiler geliştirmek |
Başkaları Ne Der Korkusu | Başkalarının fikirlerinin aşırı ölçüde önemsendiği için karar verme süreci etkilenir ve kişi kendi isteklerini ikinci plana atar. | Kendi istek ve değerlerini öncelikli tutmak, başkalarının düşüncelerinin kararlar üzerindeki etkisini sınırlamak |
Korku ve Kaygılar | Korku ve kaygılar nedeniyle karar verme sürecinin ertelenmesi veya hiç karar verilememesi | Korkuları ve kaygıları tespit edip bunları yönetmeyi öğrenmek |
Cesaret Eksikliği | Karar verme sürecinde çekingenlik ve tereddüt yaşanması | Kendine güven geliştirerek cesaretini artırmak |
Sınırlı Bilgi Atı Olması | Bilginin sınırlı olması nedeniyle karar verme sürecinin zorlaşması | Karar verilecek konuda bilgi edinmek, araştırmak |
Aşırı Düşünme | Aşırı düşünme nedeniyle karar verme sürecinin uzaması ve karar vermektan kaçınma | Kendini aşırı düşünme eğiliminden alıkoymak, duygularını ve sezgilerini göz önünde bulundurarak karar vermek |
Yönlendirme Eksikliği | Aim and goal eksikliği nedeniyle karar verme sürecinin oluşturulamaması | Kişisel hedef ve amaçları belirlemek, bu hedeflere göre kararlar almak |
Kararsızlık, karar alamama durumu, tereddüt anlamına gelmektedir. Gözümüzü ilk açtığımız andan itibaren fark etmeden karar vermeye başlarız. Tam da bu zamanlarda birçoğumuz ne yapacağımızı bilemeyiz. Kalksam mı yoksa uyumaya devam mı etsem? Bunlardan hangisini giysem?
Günümüzü belirleyen bu sorulara bile kolayca cevap veremezken geleceğimizi etkileyen kararların arasında kalmak tam bir işkencedir. Hangi mesleği seçsem? Evlenmek için doğru kişi mi? Hangi arabayı almalıyım? Bu tarz sorulara cevap ararken işin içinden çıkamaz, uygun olanı seçerken zamanımızı boşa harcarız. Bu durum kaygı, korku, güvensizlik hatta hastalığa kadar giden süreci beraberinde getirmektedir.
Peki, kararsızlık yaşamanın altında yatan nedenler ve bu durumdan kurtulmanın yolları nelerdir?
Kararsızlığın Altında Yatan Nedenler
Biliyoruz ki karar vermek hayatımızın bir parçası, kaçınılmazıdır. Her şeyin bir nedeni olduğu gibi kararsızlık yaşamanın da nedenleri vardır. Gelin bu nedenlere birlikte bakalım.
Özgüven Problemi
Karar vermekten kaçınan kişiler kendisini yetersiz görüp kararı başkasına bırakmaya meyillidirler. Olumsuz yorumlarla karşılaşmak istemezler. En ufak durumda bile başkalarından destek beklerler. Kendisi bu hâlinden yakındığı gibi çevresindekilerde rahatsızdır.
Seçeneğin Çok Olması
Gelişen teknolojiyle birlikte alternatifler artmıştır. Örneğin eskiden bir telefon almak isteseydik sınırlı sayıdaki telefonlardan uygun olanını seçip alabilirdik. Şimdi ise telefon çeşitleri çok fazla. Kararsızlık yaşayan bir kişi, seçeneklerin arasında kaybolabilir.
Mükemmel Karar Vermeyi İstemek
Kararsızlık yaşayan kişiler her şeyin mükemmel olmasını ister. Aldığı kararın en doğru karar olması için uğraşırlar. En ufak kusurları kafaya takarlar. Mükemmeli ararken elindeki fırsatları da kaçırabileceği gibi bu arayış sadece zaman kaybıdır.
Risk Almayı İstememek
Bazı kararları alırken bazen risk almak zorunda kalabiliriz. Karar verirken zarar görmek, hata yapmak istemeyen kişiler risk alma tehlikesinden kaçınırlar. Tabi bunun altında kaygılar, öncelikler, ne derler korkusu yatar.
Başkaları Ne Der Korkusu
Başkalarının fikirlerini çok önemseyen kişiler kararsızlık yaşamaya alışıktır. El âlem ne der? Diyerek yapmak istedikleri birçok şeyden vazgeçmek ister ama yine de yapmak isteyen bir tarafı da vardır.
Kararsızlıktan Kurtulma Yolları
Karar alırken 6 Şapkalı düşünme tekniğini uygulayın: Kararsızlık çok fazla yaşandığına bu düşünme tekniğinden yararlanın. Kırmızı şapkayla duygularımızı, beyaz şapkayla tarafsızlığı, yeşil şapkayla yaratıcılığımızı, siyah şapkayla tüm riskleri, sarı şapkayla tüm olumlu yanlarını, mavi şapkayla ise düşüncelerinizi masaya yatırıp karar alabilirsiniz.
10/10/10 kuralını kullanın: Önemli karar verirken yaşadığımız kararsızlık durumunda 10 gün sonrasını, 10 ay sonrasını ve 10 yıl sonrasını düşünerek kararımızı verebiliriz.
Gözünüzde canlandırın: Bizi neyin engellediğini, kararı verdiğinizde neler olabileceğini veya vermediğimizde neler olabileceğini gözünüzde canlandırın ve büyük resme odaklanın.
Bu yöntemler kararsızlık yaşamamak için yapabileceğiniz yöntemlerdir. Daha çabuk ve doğru kararlar alırken kullanılmaktadır. Detaylarda boğulmak yerine tüm olasılıkları düşünüp hızlı karar vermeden önce kararınızın sonucunu düşünün. Bu size çok fayda sağlayacaktır.
Karar vermek kişinin sadece kendisine ait olmalıdır. Başkasının fikrini almalı ama kararın hepsini etkilememelidir. Kararın son şeklini kendiniz vermelisiniz. Sizi sizden başka kimse iyi tanıyamaz. O yüzden cesaretinizi toplamalı, hata yapmaktan korkmamalı kararınızın arkasında durmalısınız. Olmazsa olmaz dediğiniz hususları belirlemeli ve bunlardan taviz vermeyin.
Kalbinizin sesini dinlemeli, onun yolunda ilerlemelisiniz. Tabi ilerlerken en doğrusunu seçmeliyim diye düşünüp vaktinizi boşa harcamayın. Çünkü hiçbir şey mükemmel değildir. Kararsızlık siz kendinizden emin ve keskin sınırlarınız olduğu zaman kendiliğinden kaybolacaktır. Yunus Emre’nin dediği gibi ‘en kötü karar kararsızlıktan iyidir’ diyerek en uygun kararı verin. Kararımızı kendi isteklerimize göre seçtiğimizde zaten en kötü kararınız olmayacaktır.
YAZAR: DERYA AKGÜN
İstanbul İşletme Enstitüsünde yazılarının yayınlanmasını isteyen konuk yazarlarımız için oluşturulan bilgi kartıdır. Birçok alanda ve disiplindeki yazıları bu hesap üzerinde bulabilirsiniz.