Kesikli Üretim Nedir?
Üretim Biçimi | Genel Tanım | Önemli Notlar |
---|---|---|
Kesikli Üretim | Çok çeşitli ürünlerin az miktarda üretildiği bir üretim şekli | Verimi düşük, maliyet hesaplaması zordur, kalifiye iş gücü ihtiyacı yüksektir |
Siparişe Göre Üretim | Tüketicinin belirli isteklerine göre üretim yapılan sistem | Tüketicinin zaman, kalite ve miktar beklentisini karşılar, düzensiz talepler verimliliği düşürür |
Atölye Tipi Üretim | Siparişe göre üretilen ürün, atölye ortamında amatör veya profesyonel olarak üretilebilir | Tüketicinin individüel ihtiyaçlarını karşılar, özgün ürünlerin üretimini sağlar |
Parti Tipi Üretim | Belirli parti büyüklüğünde üretim yapılır, genellikle standartlaştırılmış ve yoğun üretim gerektiren durumlar için kullanılır | Verimli ancak esneklik konusunda sınırlıdır, büyük ölçekli üretimlere uygun |
Karma Üretim | Farklı üretim türlerinin birleşmesi sonucunda oluşturulmuş bir sistem | Esnek idi. Ancak karmaşık planlama ve kontrol mekanizmaları gerektirir |
Sürekli Üretim | Belli bir ürün veya hizmetin sürekli olarak üretildiği, genellikle otomatize edilmiş sistemler | Yüksek verimlilik, düşük maliyetli ama düşük esneklik |
Proje Tipi Üretim | Belli bir başlangıç ve bitiş tarihi olan, genellikle özgün ve karmaşık projelerin üretimi | Yüksek maliyet, uzun süreçler, kalifiye iş gücü gerekliliği |
Tek Parti Üretim | Zamanında üretim (JIT) prensibiyle çalışır. Her parça, sipariş üzerine ve belirli bir parti büyüklüğüne göre üretilir | Malzeme israfını minimize eder, düşük stok maliyeti |
Serilik Üretim | Ürünün tek bir parçası üzerinde çalışılır. Her işlem bitiminde parça bir sonraki işlem için yola koyulur | Hızlı ve düşük maliyetli olabilir ama düzensizlik ve talep değişikliklerine karşı duyarlıdır |
Hacim Üretimi | Temelde sürekli üretim biçimine benzer ancak bir dizi standartlaştırılmış ürün üretme yoludur | Düşük birim maliyeti, yüksek üretim hızı ancak düşük esneklik ve sınırlı ürün çeşitliliği |
Üretim sistemi; emek, iş gücü, enerji, bilgi, sermaye, vb. girdilerin hizmet ve mala dönüştüğü sistemlere denir. Üretim sistemi, müşterilerinin beklentilerine uygun mal ve hizmetlerin üretilmesi amacı taşır. En iyi kaynakların kullanılarak kaliteli bir üretim gerçekleştirilmesi esas alınır. Müşteri memnuniyetini maksimum düzeyde tutmak ise birinci amacıdır. Özetle üretim sistemi, girdilerin bir fayda sağlayacak bir şekilde çıktılara dönüşmesidir. Bu çıktılar hizmet ve mal olarak adlandırılır. Bahsedilen hizmet, üretildiği anda tüketilir ve ölçülmesi zor olan bir kavramdır. Mal ise gözle görülür ve ölçülmesi hizmete göre oldukça kolaydır.
Yukarıda tanımı yapılan üretim sistemi dörde ayrılır. Bunlar; sürekli, karma, proje ve kesikli üretim tipleridir. Bizim konumuz kesikli üretim hakkında sizlere detaylı bilgi vermektir. Kesikli üretim, birçok farklı ürünün az miktarda üretildiği bir tiptir. Farklı ürünlerden az miktarda üretim demektir. Kesikli üretim yaparken genel makine ve teçhizat gerekmektedir. Farklı ürünlerin üretimi, üniversal makinelerle gerçekleşir. Aynı işlevsel ürünlerin bir arada bulunduğu bir yerleşim düzeni görülür.
Kesikli üretim, düzensiz talep ve genel amaçlı makinelerin kullanımı ile diğer üretim sistemlerinden ayrılır. Kesikli üretim, düşük sayılarda çok farklı ürünün üretilmesi söz konusudur. Bu üretim tipinde, aynı işleve sahip üretim araçları aynı bölümlerde toplanır. Aynı zamanda bu üretim tipinde kalifiye iş gücü kullanımı oldukça yüksektir. Kalifiye iş gücünün yüksekliğine paralel olarak fabrika içi taşımaların insan gücü ile çalışan arabalar ile yapılması da görülür. Çeşit veya sayı itibari ile değişkenlik gösteren tüketici talebini karşılayacak esnekliğe sahip bir tip olarak bilinir.
Kesikli üretim, süreklilik göstermediği için bu üretimin verimi diğerlerine göre oldukça düşüktür. Maliyet hesaplaması bakımından da oldukça zordur. Farklı çeşitlerde ve az sayıda üretim yapıldığı için hade temini elde etmek oldukça zordur. Buna paralel farklı çeşitlerde üretim yapıldığından iş takibinin yapılması oldukça zordur. Tüketiciler tarafından verilen siparişler düzensiz olduğundan donanım ve iş gücünün boş olma durumuna göre iş akışı devamlılık gösterir.
Toparlamak gerekirse kesikli üretim, farklı ürünlerden az miktarda üretimin söz konusu olduğu bir tiptir. Tüketicilerden gelen talepler düzensizdir. Aynı zamanda düşük miktarlarda çok çeşitli üretim söz konusudur. Kalifiye iş gücü kullanımı vardır. İş hazırlama faaliyeti yoğun ancak basit faaliyetlerden oluşur. Üretim kapasitesi esnek kapasite olarak tanımlanmaktadır. Kesikli üretim hakkında bilgi verdikten sonra konuyu derinlemesine incelmeye ne dersiniz? Hazırsanız başlıyoruz!
Kesikli Üretim Tipleri
Bu üretim sistemi üretimin miktarına göre ikiye ayrılmaktadır. Bunlar, siparişe göre üretim ve parti tipi üretimi olarak adlandırılır. Bu üretim tipinin ikiye ayrılmasını sağlayan özellik siparişe göre ayrılmasıdır. Günümüzde bunlardan en yaygın görüleni siparişe göre üretim olarak bilinir. Şimdi detaylı olarak bu üretim tiplerini inceleyelim.
Siparişe Göre Üretim
Siparişe göre üretim, atölye tipi üretim sistemi olarak da adlandırılır. Bu türde öne çıkan husus tüketici isteklerinin ön planda olmasıdır. Tüketici isteklerine önem verilerek çok farklı ürünlerin üretilebildiği sistemlerdir. Siparişe göre üretim sisteminde, kalite, zaman ve miktar bakımından tüketicinin özel olarak istediği bir ürün üretilir. Bu yüzden her ürüne ayrı rotalama işlemleri yapılmaktadır. Çok sayıda farklı ürün elde edebilmek için, bu üretim sistemlerinin farklı ürünleri işleyebilen makinelere ihtiyacı vardır.
Siparişe göre üretim süreci, üretilecek ürüne özgü bir rotayı takip eden çeşitli makinelerden oluşmuş iş süreçlerinden oluşmaktadır. Siparişe göre üretim sisteminde, işler bir makineden diğerine taşınır. Yapılan bu taşıma işlerinde zaman kayıpları oluşur. Yeni bir ürün üretebilmek için hazırlık süresine ihtiyaç duyulur. Burada üretilecek ürün çeşidinin fazla olması beklemeden dolayı zaman kaybını yaratır. Tüketicilerden gelen talepler genellikle düzensizdir. Gelen talebin düzensiz olması, iş gücünü ve verimliliği düşürmektedir. Ürün çeşidinin fazla olmasından dolayı üretim işlemini yapabilecek çok sayıda makineye ihtiyaç duyulur. Makine sayısı, üretilecek ürün çeşidini etkilemektedir. Siparişe göre üretim, kalifiye elemana oldukça gereksinim duymaktadır.
Tüketiciden gelen talebin ürün özelliklerinden az etkilenen bu sistem, talebinden miktarından ya da hacminden oldukça fazla etkilenmektedir. Bu yüzden az ya da orta hacimle sipariş verilen yeni ürün kolaylıkla üretime alınmaktadır. Toparlamak gerekirse siparişe göre üretim, tüketicilerin zaman, kalite ve miktar bakımından özel olarak belirlediği malın üretilmesidir. Yapılan üretim piyasa ihtiyaçları için değil alınan siparişleri karşılamak için yapılmaktadır. Sipariş varsa üretim var sipariş yoksa üretim yok anlayışı ile hareket eden bir üretim sistemidir.
Parti Tipi Üretimi
Parti tipi üretimi aynı cinsten ürünlerin orta hacimli ve orta çeşitli üretimi için kullanılan bir üretim sistemi olarak adlandırılır. Tüketicilerden gelen talepler partiler halinde geldiği için bu şekilde adlandırılmıştır. Tüketicilerden gelen talepler süreklidir ancak diğer tipe göre daha az çeşitlidir. Parti tipi üretimi, özel bir sipariş ya da sürekli bir talebi olan belirli bir ürün grubunun üretilmesi için tasarlanmıştır. Parti tipi üretimi düşük hacimli ve yüksek çeşitliliğe olanak sağlayan esnekliktedir. Bu tip üretim sistemine en güzel örnek metal işleme atölyeleri verilir.
Parti tipi üretimi diğer tipe göre ürün standardizyonu oldukça fazladır. Bu tip, tekrarlamalı olarak tüketici tarafından belirlenen miktarda talebi karşılamaktadır. Diğer tipe göre dezavantajı ürün çeşitliliğin oldukça az olmasıdır. Kısaca parti tipi üretimi, müşterilerden gelen özel bir talebe göre ürünlerin belirli miktarlardaki partiler şeklinde üretilmesidir. En sık rastlanan üretim tipi olduğu söylenmektedir.
Bir tip partinin üretimi bittikten sonra farklı tipte başka bir partinin üretimine geçilebilmektedir. Müşterilerden gelen talep ise süreklidir. Ancak gelen talepler diğer tipe kıyasla değişken değildir. Makine ve insan gücünün planlamasında parti büyüklüğünün ve üretim periyodunun sıklığına bakılır. Endüstride en çok ağırlığı olan bir üretim sistemi tipidir. Özellikle ev eşyası, gıda üretimi, konfeksiyon, makine takım atölyeleri parti tipi üretimi için örnek olarak gösterebiliriz. Parti tipi üretimi hakkında bilgi verdikten sonra kesikli üretim tipinin özellikleri hakkında bilgi sahibi olalım.
Kesikli Üretim Tipinin Özellikleri Nelerdir?
Üretilen mamul miktarı az iken üretilen mamul çeşidi oldukça fazladır. Bu durum kesikli üretim tipinin özellikleri arasında ilk sırada yer alır.
Üretilen ürün cinsi ve yapılan işler değişiklik gösterdiği için hammaddeye şekil veren tezgahların çeşitli işler görmesi gerekir. Bunlar çok amaçlı tezgahlar olarak bilinir. Bu tür tezgahlarda yapılan işlem tipi için sınırlar geniş olsa da zaman ve verimlilik kaybı yaşanır.
Kesikli üretim tipinin özellikleri arasında iş yükünün dengesini sağlayamamak yer alır. Üretilen ürünün cinsinin sık sık değişmesi ve miktarının önceden bilinmeyişi programlı ilerlemeyi zorlaştırır. Bu yüzden kesikli üretimde iş yükü dengesini sağlamak oldukça zor kabul edilir. Bazı tezgahlar boşken bazılarının iş yetiştirememesi durumları gözlenir.
Kesikli üretim tipinin özellikleri arasında çok sayıda vasıflı işçiye ihtiyaç duyulası vardır. Kesikli üretimde üretilen ürün veya mal sık sık değiştiği için malı üreten işçi daha fazla bilgiye sahip olması gerekir. Bu yüzden kalifiye işçi çalıştırmak zorunlu hale gelmiştir.
Kesikli üretim tipinin özellikleri arasında hammadde stokunun hazırda olması vardır. Bu tipte üretilen ürünün cinsi çok sık değiştiği hangi maddeden ne kadar ve ne zaman kullanılacağını bilmek zordur. Bu yüzden üretim yapabilmek için ihtiyaç duyulabilecek her türlü hammadde stokta bulundurulmak zorundadır.
Kesikli üretim tipinin özellikleri arasında fabrika içindeki taşıma faaliyetlerinin istif arabalar olması vardır. Ürün cinsi ve ağırlığının ve imalat esnasındaki rotanın sürekli değişmesi için taşımalar üniversal araçlar ile yapılır.
Kesikli Üretim Nedir?
Birçok farklı ürünün az miktarda üretildiği bir tiptir. Düşük sayılarda çok farklı ürünün üretilmesi söz konusudur. Çeşit veya sayı itibari ile değişkenlik gösteren tüketici talebini karşılayacak esnekliğe sahip bir tip olarak bilinir.
Kesikli Üretim Tipleri Nelerdir?
Üretim miktarlarına göre ikiye ayrılır. Bunlar siparişe göre üretim ve parti tipi üretimi olarak adlandırılır. Tipin ikiye ayrılmasını sağlayan özellik siparişe göre ayrılmasıdır.
Siparişe Göre Üretim Nedir?
Tüketici isteklerinin ön planda olduğu üretim sistemi tipidir. Müşterilerin zaman, kalite ve miktar bakımından özel olarak belirlediği mal ya da hizmetin üretilmesidir. Yapılan üretim piyasa ihtiyaçları için değil alınan siparişleri karşılamak için yapılmaktadır.
Sezer AÇİLER, 19 Haziran 1995 tarihinde Sakarya’da dünyaya geldi. 2018 yılında Sakarya Üniversitesi Sosyoloji bölümünü bitirdi. Gayrimenkul danışmanı, stajyer sosyolog ve Felsefe Grubu öğretmeni olarak çalıştı. Sertifika programlarına katıldı. 2019 yılında İstanbul İşletme Enstitüsünde blog yazarı olarak çalışmaya başladı.