IIENSTITU
AnasayfaBlogİyi Kararlar Nasıl Alınır?
Karar Verme

İyi Kararlar Nasıl Alınır?

19 Ekim 2021
Gözlüklü ve mavi bluzlu bir kadın, ortasında bir arama kutusu bulunan bir bilgisayar ekranına bakıyor. Koyu kahverengi saçları arkaya doğru toplanmış ve gözleri elindeki işe odaklanmış. Bluzunun altına beyaz bir gömlek ve siyah bir pantolon giymiştir. Ekranın solunda siyah metinli gri dikdörtgen bir işaret, arama kutusunun sağında simgelerin yer aldığı beyaz bir ızgara ve arama kutusunun üzerinde beyaz arka planlı siyah bir daire bulunmaktadır. Ekranın sol üst köşesinde, içinde siyah bir kare olan beyaz dikdörtgen bir nesne var. Kadın arama kutusuna bir şeyler yazarken elindeki işe derinlemesine konsantre oluyor.
Karar Verme Sürecinin UnsurlarıEtkin Karar Verme TeknikleriKarar Verme Sürecini Etkileyen Faktörler
Konunun TanımlanmasıBeyin FırtınasıKısıtlar (maddi, zaman, mekan)
Amaç ya da Hedeflerin BelirlenmesiFayda-Maliyet AnaliziMükemmeliyetçilik
Koşulların Gözden GeçirilmesiAltı Şapkalı Düşünme TekniğiFOMO (Bir şeyleri kaçırıyor olma korkusu)
Alternatiflerin Belirlenmesi / İncelemesiZihin HaritalarıKarar Yorgunluğu
Kararın VerilmesiRisk AnaliziSeçeneklerin Çok Fazla Olması
Kararın UygulanmasıOyun TeorisiEtkin Karar Verme Tekniklerini Uygulamamak
Uygulama Sonuçlarının DeğerlendirilmesiArdışık Düşünme TekniğiKendini Tanıma ve İhtiyaçları Doğru İfade Etme
Derslerin ÇıkarılmasıAnaliz ve Seçim Yapabilme KabiliyetiZihinsel, Duygusal ve Psikolojik Durum
Karar Verme Sürecinin GeliştirilmesiMaliyet ve Fayda Analizi Kişisel Deneyim ve Bilgi
Durumu Doğru TanımlamaÖznel Faktörlerin Dikkate AlınmasıDış Faktörler (örneğin, sosyal baskılar, toplumun beklentileri)

İster günlük yaşamlarımız söz konusu olsun, ister okul hayatımız ya da profesyonel iş hayatımız, yaptığımız her seçimde bir karar verme noktasını deneyimleriz. Karar verme, iki ya da daha fazla alternatif arasından seçim yapma işidir. Karar verme anı yol sapağında durup hangi yola devam edeceğimizi seçmeye benzer. Her karar bizi yeni bir yola yönlendirir. Yaptığımız seçimlerle, aldığımız kararlar neticesinde hayatımızın desenini seçmiş oluruz. Seçeriz ve yeni yol boyunca devam ederiz. Her yol sapağında yani her karar verme anında hayatımızın, eğitimimizin ya da kariyerimizin hızını, kalitesini ve gidişatını da belirlemiş oluruz. Peki, iyi kararlar nasıl alınır? Neyse ne deyip ilk gözümüze çarpan yola öylesine girmek mi, yoksa karar konusu her ne ise onu daha iyiye taşıyacak, pişman etmeyecek, etkin sonuçlar verebilecek yolları seçmek için farkındalık sahibi olmak mı? Bu da başka bir karar verme konusu olarak karşımıza çıkar. Yol ağzında durup seçenekleri analiz etmek ve etkin karar verme tekniklerini uygulamak sürdürülebilir ve tatmin edici sonuçlar almak için gerekli görünüyor. Çünkü karar vermek insanı bazen zorlar. 

Karar Verme Süreci Neden Zordur?

Karar verme, niyeti ya da amacı eyleme dönüştürmeyi sağlayan bir “emin olma” haline geçebilmektir. Karar verme süreci düşünce ile başlar ve eylem ile sonuçlanır. Bu eylemlerin dönüştürücü, değiştirici ve yeni seçenekler yaratan sonuçları içereceğini bilen insan düşünceden eyleme geçişi her zaman rahatlıkla yapamaz.  Hele bir de zaman baskısı varsa işler iyice güçleşebilir.

Karar verme sürecini zorlaştıran bazı durumlar şöyle sıralanabilir;

  • Kısıtlar: Karar verme süreci beraberinde kısıtları da içerir. Bu kısıtlar maddi koşullar, zaman, mekân gibi konularda olabilir. Kısıtlar alternatiflerimizi doğrudan eleyebilir ve karar vericinin hareket kabiliyetini azaltabilir. Zaten marifet, mevcut kısıtlar altında optimum kararı alabilmekte saklıdır.

  • Mükemmeliyetçilik: Mükemmeliyetçiler karar verme aşamasında ciddi kriz anları yaşayabilir. Mevcut seçenekler arasından en iyisini seçme isteği bazen gecikmelere, psikolojik sorunlara hatta seçim yapamamaya kadar giden problemler yaratabilir.

  • FOMO: Karar verme sürecini zorlaştıran bir başka psikolojik sorun ise “FOMO” (Fear of Missig Out) yani bir şeyleri kaçırıyor olma korkusudur. Her seçim aynı zamanda bir vazgeçiştir. Seçilmeyen alternatiflerin barındırabileceği fırsatları kaçırmaktan korkan karar verici, FOMO sorununu mutsuzluk, kararsızlık, depresyon, kıskançlık ve çarpıntı gibi sendromlar yaşayarak deneyimler. Bu sendromlar da karar verme sürecini olumsuz yönde etkiler.

  • Karar Yorgunluğu: Karar verme ânı, düşünce akışının birden durması halini yaşatır. Karar verilecek konu dışındaki tüm konulara giden yollar aniden tıkanır. Karar verme sürecinin uzaması ise bir anlamda diğer tüm düşünceleri felç eder. Zihinsel, duygusal ve psikolojik olarak yorulan karar verici karar yorgunluğu yaşar ve tükenir. 

  • Seçeneklerin Çok Fazla Olması:  Her ne kadar seçeneklerin çok olması iyi bir durum gibi görünse de aynı zamanda karar vermeyi zorlaştırıcı bir etki olarak ta karşımıza bir sorun olarak dikilebilir. Karar vericinin gerçekten ne istediğini bilmesi, buna göre de belli bazı seçenekleri eleyerek karar verme noktasına gitmesini kolaylaştırır.

  • Etkin Karar Verme Tekniklerini Uygulamamak: Karar verilmesi gereken konuda konunun tanımlanması, amacın tam olarak ifade edilmesi, bilgi toplama, seçeneklerin belirlenmesi, analiz ve seçim aşamalarını içeren etkin karar verme tekniklerini uygulamamak ve süreci eksik bırakmak işleri zorlaştırabilir.

Karar Verme Süreci

Karar verme sürecinde yeni alternatifler geliştirmek, yeni bakış açıları geliştirmek ve farklı fikirler üretmek için kullanılabilecek etkin karar verme tekniklerinden bazıları;

Etkin Karar Verme Tekniklerinin Süreci

  • Hakkında karar verilecek konu tanımlanır,

  • Amaç ya da hedefler belirlenir,

  • Eldeki imkân, koşul ve kısıtlar gözden geçirilir, 

  • Alternatifler belirlenir, incelenir ve elenir,

  • Karar verilir,

  • Verilen karar uygulamaya konur, 

  • Uygulama sonuçları değerlendirilir, gerekirse dersler çıkarılır.

  • Etkin karar verme teknikleri;

  • Mantıklı, analitik ve tutarlı karar vermeyi kolaylaştırır,

  • Hedefe ya da amaca odaklanır, 

  • Karar verilecek durumu doğru tanımlar,

  • Öznel faktörleri de dikkate alır,

  • Karar vermek süreci için bilgi ve analize ihtiyaç duyar,

  • Güvenilir, anlaşılır ve kullanışlıdır.

İyi Kararlar Nasıl Alınır?

Etkin karar verme yetisi, önemli yaşamsal becerilerden biridir. Her şeyden önce “Ben ne istiyorum?”, “İhtiyacım olan nedir?” sorularına samimi ve gerçekçi bir cevap verebilmek için gerekli olan şey kişinin kendini tanımasıdır. Yani kişi kendini ne kadar iyi tanırsa o kadar doğru yanıtları bulabilecektir. Kendini bilen, ihtiyaç ve arzularının farkında olan kişi yüzleştiği durumlar ve olaylar karşısında doğru kararları almak konusunda daha fazla şansa sahiptir.

Etkin karar verme tekniklerini uygularken karar vericinin zekâ, mantık, analiz yapma becerisi gibi bilişsel özelliklerinin yanı sıra duygularını, motivasyonunu ve duygusal zekâsını da sürece dâhil etmesi iyi kararlar almasını sağlar. Enstitü'nün sizin için alanında uzman kişi tarafından hazırlamış olduğu Etkin Karar Verme Teknikleri Eğitimi'ne mutlaka katılın. Bunun haricinde iyi kararlar alabilmek için bazı önerileri şöyle sıralayabiliriz:

  • Ayrıntılara dikkat edin, önem verin ama ayrıntılarda boğulmayın.

  • Önceliklerinizi belirleyin. Olmazsa olmazlar ile vazgeçilebilecekleri birbirinden ayırın.

  • Mükemmeliyetçilikten uzak durun.

  • Önyargıları aşın. 

  • Cesur olun, gerektiğinde radikal kararlar vermekten çekinmeyin.

  • Acil alınması gereken ya da önemli kararlar ile sıradan kararları birbirinden ayırarak farklı değerlendirin.

  • Önünüzdeki seçenekler tatmin edici değilse yeni alternatifler yaratın.

  • Seçenekler kafa karıştıracak kadar çoksa bir kısmını eleyin.

  • Muhtemel sonuçları görselleştirin. Bunun için zihin haritaları tekniğini kullanabilirsiniz.

  • Yaratıcılığınızı geliştirin.

  • Önerilere açık olun, gerektiğinde sizi iyi tanıyan arkadaş ya da aile bireylerinizden fikir alın.

  • Farklı ve geliştiren bakış açıları kazanın.

  • Doğru verileri topladığından emin olun.

  • Seçenekler için risk analizlerini doğru yapın.

  • Esnek olun, gerektiğinde amacı ya da hedefi revize edin.

  • Hata yapmaktan korkmayın, hatalardan ders çıkarın.

  • Kararınızı verdiğinizi hayal edip sonuçları zihinde simüle edin.

  • Sonuçlandırma, sentezleme, bütüncül düşünme, hafıza gibi zihinsel yeteneklerinizi geliştirin.

  • İçgüdülerinize ve sezgilerinize güvenin.

  • Toplumsal baskılara yenilmeyin.

  • Duygusal zekânızı ve empatinizi geliştirin.

  • Yorgunluk, hastalık ya da uykusuzluk gibi bedensel durumların karar verme yetinize etkisini göz ardı etmeyin.

İyi Kararlar İçin Bir Teknik: 10-10-10 Tekniği 

Verdiğimiz her karar parça parça geleceğimizi biçimlendirirken sonuçtan pişman olmamak, “keşke” ile başlayan cümleler kurmamak için bazen yardımcı bir tekniğe ihtiyaç duyarız.  Bunun için o anki duygusal durumumuzdan çıkıp geleceğe bakmamızı kolaylaştıran oldukça basit bir teknik var: 10-10-10 tekniği. 

10-10-10 Tekniği Nasıl Uygulanır?

Çok mutlu, çok üzgün ya da sinirli olmadığımız yani duygusal anlamda dengede hissettiğimiz bir psikoloji içindeyken kendimize vereceğimiz kararla ilgili olarak 3 soru sormamız gerekiyor:

  • 10 dakika sonra ne hissedeceğim, bu kararın hayatıma etkisi ne olacak?

  • 10 ay sonra ne hissedeceğim bu kararın hayatıma etkisi ne olacak?

  • 10 yıl sonra ne hissedeceğim bu kararın hayatıma etkisi ne olacak?

Bizim için mümkün olan tüm seçeneklere yönelik zihinde canlandırma yaparak kendimizi nasıl hissettiğimizi anlamaya çalışmamız gerekiyor. Zihnimizde berraklaştığında hangi yolun kendimiz için en iyi sonuç vereceğine karar vermemiz kolaylaşacak.  Kısa, orta ve uzun vadede iyi hissettireceğine daha fazla ihtimal verdiğimiz alternatif seçimimiz olacaktır.

Konunun Tanımlanması, Beyin Fırtınası, Kısıtlar (maddi, zaman, mekan), Amaç ya da Hedeflerin Belirlenmesi, Fayda-Maliyet Analizi, Mükemmeliyetçilik, Koşulların Gözden Geçirilmesi, Altı Şapkalı Düşünme Tekniği, FOMO (Bir şeyleri kaçırıyor olma korkusu), Alternatiflerin Belirlenmesi / İncelemesi, Zihin Haritaları, Karar Yorgunluğu, Kararın Verilmesi, Risk Analizi, Seçeneklerin Çok Fazla Olması, Kararın Uygulanması, Oyun Teorisi, Etkin Karar Verme Tekniklerini Uygulamamak, Uygulama Sonuçlarının Değerlendirilmesi, Ardışık Düşünme Tekniği, Kendini Tanıma ve İhtiyaçları Doğru İfade Etme, Derslerin Çıkarılması, Analiz ve Seçim Yapabilme Kabiliyeti, Zihinsel, Duygusal ve Psikolojik Durum, Karar Verme Sürecinin Geliştirilmesi, Maliyet ve Fayda Analizi , Kişisel Deneyim ve Bilgi, Durumu Doğru Tanımlama, Öznel Faktörlerin Dikkate Alınması, Dış Faktörler (örneğin, sosyal baskılar, toplumun beklentileri)
etkin karar verme teknikleri etkin karar verme teknikleri eğitimi etkin karar verme teknikleri kursu etkin karar verme iyi kararlar nasıl alınır
Bu fotoğrafta canlı bir gülümsemeye sahip genç bir kadın görülüyor. Kendinden emin ve dostça bir ifade ile doğrudan kameraya bakıyor gibi görünüyor. Omuz hizasında kahverengi saçları kulaklarının arkasına toplanmış. Beyaz bir gömlek ve koyu renk kot pantolonuyla güzel bir uyum sağlayan kahverengi bir deri ceket giyiyor. Cilt tonu sıcak, açık kahverengidir ve yüz hatları güzel bir şekilde simetriktir. Gözleri derin, koyu kahverengi ve dişleri mükemmel derecede beyaz ve düz. Mutlu ve rahat görünüyor, neşesi resimden yayılıyor.
Gökben Biler
Blog Yazarı

Lisans ve lisansüstü öğrenimini Gazi Üniversitesi “Endüstri Mühendisliği” bölümünde tamamladı. Anadolu Üniversitesi bünyesindeki ikinci üniversite programını ise “Marka İletişimi” bölümünde tamamladı. Çalışma hayatına kamu sektöründe devam etmektedir. İstanbul İşletme Enstitüsü blog bölümünde içerik üretmektedir. İletişim, motivasyon, iş hayatı, kişisel gelişim, hobiler, tasarım, endüstri, kalite yönetimi, reklamcılık alanlarında yazılar yazmaktadır.

Benzer Yazılar
Doğru ve faydalı bilgiler sağlama konusunda kararlı olan uzman ekibimizle blogumuzu her zaman yeni makaleler ve videolarla güncelliyoruz. Güvenilir tavsiyeler ve bilgilendirici içerikler arıyorsanız, blog sayfamıza mutlaka göz atın.
Bir erkek ve kadın birlikte durmuş, dikkatle bir karta bakmaktadır. Kadının yüzünde sıcak bir gülümseme vardır ve kartı elinde tutmaktadır. Adam ona yakın durmakta ve kadının elindeki karta odaklanmaktadır. Arkalarında beyaz bir duvar ve arka planda bir bitki görülüyor. Adam ve kadın rahat ve konforlu bir ortamda görünüyorlar. İfadeleri rahat ve memnun. Ellerindeki karta dikkatle bakarak ellerindeki işle derinlemesine meşgul görünüyorlar.
Karar Verme

Karar Verme Ve Mutluluk İlişkisi

25 Haziran 2019
Beyaz gömlek ve gri ceket giyen uzun siyah saçlı bir kadın beyaz bir arka planın önünde duruyor. Elini çenesine koymuş yukarı bakıyor, gözleri başının üzerindeki soru işaretine odaklanmış. Mavi kot pantolonu gövdesinin alt kısmını örtüyor. Solunda gri zemin üzerinde beyaz bir daire, sağında ise gri zemin üzerinde başka bir beyaz daire var. Kendisine sunulan soruyu düşünürken düşünceli ve meraklı görünüyor. İfadesi derin bir tefekkür ve merakın ifadesidir.
Karar Verme

Karar Vermek Çok Mu Zor?

10 Haziran 2019
Beyaz gömlek giyen bir kişi arkadan görülmekte ve farklı yönleri işaret eden bir dizi oka bakmaktadır. Kişinin saçları kısa ve koyu renktir ve hafif bir kavisle görünen bir boynu vardır. Kişi yakalı beyaz bir gömlek giymektedir ve kumaşta hafif kırışıklıklar ve kıvrımlar vardır. Oklar yukarı, aşağı ve yanlar da dahil olmak üzere çeşitli yönleri gösteriyor. Okların hepsi sanki bir cevap arıyorlarmış gibi kişiye dönüktür. Arka plan nötr bir renktedir ve çerçevede başka hiçbir şey yoktur.
Karar Verme

Karar Nasıl Verilir?

13 Kasım 2019
Bir grup insan beyaz ve mavi bir arka plan üzerinde parlak kırmızı bir ok boyunca yürüyor. Ön plan, kırmızı kravatlı beyaz takım elbiseli bir kişi de dahil olmak üzere çeşitli giysiler giyen insanlarla doludur. Sağ üst köşede dijital bir ekranın yakın çekimi ve altta beyaz zemin üzerinde kırmızı bir soru işareti var. Yolun ilerisinde, bir kişi kırmızı okun üzerinde duruyor ve bir grup insan okun üzerinden koşuyor. Ok, üzerinde yürüyen insanlarla birlikte bir ızgara ile çevrelenmiştir.
Karar Verme

Zor Şartlar Altında Karar Alma

05 Temmuz 2019
Bu online kurs, işletme sahiplerinin etkili kararlar almalarına yardımcı olmak için tasarlanmıştır. Bir dizi interaktif ders ve aktivite aracılığıyla katılımcılar şirketleri için en iyi çözümleri nasıl belirleyeceklerini öğreneceklerdir. Ayrıca çeşitli karar verme tekniklerini öğrenecek ve kararlarının etkisini değerlendirmelerine yardımcı olacak teknikler kazanacaklardır. Eğitim, risk ve belirsizlik, olasılık ve istatistik ve veri analizi gibi konuları kapsamaktadır. Ayrıca, farklı karar verme tarzlarının dinamiklerini anlamaya odaklanan grup karar verme üzerine bir bölüm de içermektedir. Buna ek olarak, katılımcılar problem çözme becerilerini geliştirecek ve kararlarını uygulamak için stratejiler geliştireceklerdir. Eğitimin sonunda, işletme sahipleri kararlarını güvenle ve etkili bir şekilde alabilecekleri araçlara ve bilgiye sahip olacaklardır.
4.9
(6)

İşletmelerde Karar Verme Teknikleri Eğitimi

7 Konu5 Saat
Yakışıklı, iyi giyimli bir adam profesyonel bir pozda duruyor. İki parçalı siyah bir takım elbise ve bembeyaz bir gömlek giymiş, desenli koyu renk bir kravatla tamamlamış. Siyah ayakkabıları mükemmel bir şekilde parlatılmış ve saçları düzgünce şekillendirilmiş. Duruşu kendinden emin ve doğrudan kameraya bakıyor. Yirmili yaşlarının sonunda ya da otuzlu yaşlarının başında görünüyor.Serhat Can
₺524₺0
Bu görüntüde profesyonel bir ortam ya da resmi bir etkinlik olabilecek takım elbiseli bir adam görülüyor. Siyah metinli beyaz dikdörtgen bir tabelanın önünde duruyor; bu bir ilan ya da reklam olabilir. Adam ciddi ve odaklanmış görünüyor, bu da durumu ciddiye aldığını gösteriyor. Kıyafeti ve duruşu iyi hazırlanmış ve kendinden emin olduğunu gösteriyor. Görüntüden, önemli bir bilgi edinme ya da önemli bir karar verme sürecinde olduğu anlaşılıyor. Genel olarak, bu görüntü ciddiyet ve profesyonellik hissi uyandırıyor.
4.8
(9)

Yönetim ve Organizasyon Eğitimi

13 Konu5 Saat
Yakışıklı, iyi giyimli bir adam profesyonel bir pozda duruyor. İki parçalı siyah bir takım elbise ve bembeyaz bir gömlek giymiş, desenli koyu renk bir kravatla tamamlamış. Siyah ayakkabıları mükemmel bir şekilde parlatılmış ve saçları düzgünce şekillendirilmiş. Duruşu kendinden emin ve doğrudan kameraya bakıyor. Yirmili yaşlarının sonunda ya da otuzlu yaşlarının başında görünüyor.Serhat Can
₺808₺0
Bir kadın yüzünde parlak bir gülümsemeyle ayakta duruyor, gözleri kapalı ve başı hafifçe yana eğik. Koyu renkli bir bluz giymiş ve saçları yüzünün ve boynunun etrafına dökülüyor. Dudakları hafifçe ayrılmış ve dişleri görünüyor. Üzerinde görünmeyen bir tabela bulunan bir duvarın önünde durmaktadır. Çenesi yukarı doğru eğiktir ve yakın çekimde boynu görünür. Fotoğraf için gülümsüyor, ifadesi mutluluk ve memnuniyet hissi veriyor.
5
(1)

Etkin Karar Verme Teknikleri Eğitimi

13 Konu5 Saat
Buket GüngenBuket Güngen
₺1102₺0
Davranışsal Finans ve Karar Verme Eğitimi konulu bu online kurs, insan davranışlarının finansal kararları nasıl etkilediğini anlamanıza yardımcı olacaktır. Finansal hedeflerinize en uygun kararları alabilmeniz için gerekli araç ve teknikleri sağlayacaktır. Bilişsel önyargıları tanımlamayı ve yönetmeyi, karar vermede yaygın hataları tanımayı ve bunlardan kaçınmayı, risk ve belirsizliği yönetmek için stratejiler geliştirmeyi öğreneceksiniz. Ayrıca duyguların finansal kararlar üzerindeki etkisini anlamayı öğrenecek ve daha akıllı kararlar almak için verilerin nasıl kullanılacağına dair bir anlayış geliştireceksiniz. Bu eğitim ayrıca size finansal yatırımları etkin bir şekilde yönetme ve uzun vadeli başarı için bir plan oluşturma becerileri de kazandıracaktır. Kursun sonunda, finansal hedeflerinize ulaşmanıza yardımcı olacak bilinçli kararları nasıl alacağınız konusunda kapsamlı bir anlayışa sahip olacaksınız.
5
(4)

Davranışsal Finans ve Karar Verme Eğitimi

19 Konu5 Saat
Bu, uzun, dalgalı sarı saçlı bir kadının görüntüsüdür. Üzerinde siyah, uzun kollu, yakası açık bir gömlek var ve altında beyaz bir atlet görünüyor. Dudakları hafifçe ayrılmış ve gözleri doğrudan kameraya bakıyor. Saçları yüzünden geriye doğru toplanmış ve yumuşak, doğal bir ışıkla çevrelenmiş. Gülümsüyor ve güven yayıyor gibi görünüyor. Duruşu rahat ve etrafı huzurlu bir atmosferle çevrili.Dr. Sezen Güngör
₺808₺0