Meditasyon Nedir, Nasıl Yapılır?
Konu | Açıklama | Fayda |
---|---|---|
Meditasyonun Tanımı | Zihni sakinleştirme tekniklerini içeren, iç huzuru ve sakinlik sağlama eylemi | Zihinsel ve bedensel rahatlama sağlar |
Meditasyon Türleri | Farkındalık meditasyonu, nesneye odaklanma, Raja yoga, yantra, mantra vb. | Çeşitli teknikler, kişinin kendine en uygun olanı bulmasını sağlar |
Meditasyonun Bilimsel Araştırmaları | Beynin elektriksel faaliyeti, hafıza, öğrenme, dikkat ve bilinç algısı üzerine olumlu etkileri | Zihinsel ve duygusal sağlığı iyileştirir |
Meditasyonun Faydaları | Stresi azaltma, depresyon etkisini hafifletme, kan basıncını düşürme vb. | Fiziksel ve ruhsal sağlığı iyileştirir |
Meditasyon Öncesi Hazırlık | Yemek sonrası yapmamak, sakin ve huzurlu bir ortam yaratmak, rahat kıyafetler giymek vb. | Meditasyon sürecini daha etkili ve verimli kılacak koşulları sağlar |
Rahatsız Edilmemek | İletişim araçlarını kapatmak, elektronik cihazları kapamak | Odaklanmayı kolaylaştırır ve daha derin seviyelerde meditasyon yapmayı sağlar |
Atmosferin Hazırlanması | Doğal güneş ışığı veya bir mum kullanmak, hava serin ve sakin olmalı | Zihni rahatlatır ve odaklanmayı kolaylaştırır |
Yeşil Çay | Meditasyon öncesi için tavsiye edilir | Hem bedensel hem zihinsel olarak rahatlatır |
Sigara ve Alkol Bağımlılığı | Meditasyon, sigara ve alkol bağımlılığını azaltır | Fiziksel sağlığa olumlu etkileri vardır |
Yaratıcılık | Meditasyon yaratıcılığı canlandırır | Daha yaratıcı ve yenilikçi düşünme yeteneği sağlar |
Genellikle Avrupa ülkelerinde uygulanan meditasyon, son zamanlarda ülkemizde de ilgi görmektedir. Meditasyon, belirlenen teknikler ile zihni rahatlatır ve zihin karmaşıklığını yok eder.
Tüm felsefi tekniklerin kullanıldığı ve çok etkili bir çalışma olan meditasyon, duyulardan kaynaklanan düşüncelerin etkili olmadığı bir bilinç eylemidir. Dinlerdeki bazı uygulamalar, bilimsel olarak, meditasyon olarak kabul edilmiştir. Yoganın ayrılmaz bir parçasıdır. Uygulayanların bedensel ve ruhsal anlamda kendilerini iyi hissetmelerine yardımcı olur.
Latince meditatio kelimesinden gelmekte olup, anlam olarak birçok Batı dillerinde derin düşünme olarak bilinmektedir. Sözlük anlamı ise; kişinin iç huzuru, sakinlik, öz varlığına ulaşmasına olanak veren, zihnini denetleme teknikleri ve deneyimleridir.
Meditasyon, beden sağlığını güçlendiren, vücuttaki kronik ağrıları geçiren, stresi yenen, daha mutlu olunmasını sağlayan, daha iyi uyumaya sebep olan ve anda kalarak daha huzurlu olunmasına yardımcı olan bir araçtır. Bilinmeyene açılan bir kapı olarak da açıklaması olan meditasyon, kişinin kim olduğuna dair anlama yetisine yardımcı olur.
Meditasyon Üzerine Yapılan Araştırmalar Nedir?
1970’lerde yapılan çalışmalar ile, meditasyonun zihinsel aktivite ve bu aktivitenin ardından elde edilen bilinç hali olduğu ortaya çıkmıştır. Bu çalışmalar sayesinde, günlük uyku, uyanıklık ve rüya bilinç düzeylerinden farklı bir bilinç durumu gözlemlenmiştir.
Başka bir araştırmada ise beynin elektriksel faaliyeti üzerindeki etkilerine meditasyonun neden olduğu araştırılmıştır. Sonuç olarak; uygulama sırasında, beynin ön loblarında alfa dalgalarının yükseldiği görülmüştür. Kişinin iç uyanması ile birlikte, dinlenme halinin aynı anda yaşatıldığı gözlemlenmiştir. Düzenli olarak Budist meditasyonu yapan Budist rahipleri incelendiğinde, hafıza, öğrenme, dikkat, öğrenme ve bilinç algısı gibi zihni ilgilendiren unsurların daha gelişmiş olduğu görülmüştür.
Meditasyon Türleri Nedir?
Meditasyonun birçok türü vardır.En çok uygulanan meditasyon türleri ise şunlardır;
Anlık deneyimlere yönelik farkındalık meditasyonu,
Belirli bir nesneye konsantre olunarak yapılan meditasyon,
Raja yoga meditasyonu, laya loga meditasyonu,
Yantra ile gerçekleştirilen meditasyon,
Mantra ile gerçekleştirilen meditasyon,
Tantrit meditasyonu,
Çakra meditasyonu,
Dinamik meditasyonlar,
Müzik, ses ve tını meditasyonu,
Mandala meditasyonu,
Meditasyonun Faydaları Nelerdir?
Meditasyonun tüm tekniklerinin, sağlığa ilişkin birçok faydası bulunmaktadır. Meditasyon uygulaması sonucunun etkin olması bilimsel olarak da ispat edildiğinden, düzenli olarak uygulanması gerekmektedir.
Günlük olarak uygulandığında, duygusal, bedensel ve zihinsel olarak sunduğu faydalar şunlardır:
Zihni rahatlatır, stresten arındırır,
Depresyonun ve anksiyete bozukluğunun etkisini azaltır,
Kan basıncını düşürür,
Uykuyu düzenler, kaliteli uyku alımını sağlar,
Öz farkındalığı yükseltir,
Yaş ilerlese bile, buna bağlı olarak meydana gelen hafıza sorunlarını azaltır,
Sigara ve alkol bağımlılığını azaltır,
Özgüveni arttırır,
Kişideki negatif etkileri giderir, pozitif etkileri oluşturur,
Yüksek tansiyonu normale döndürür,
Yaşam kalitesini yükseltir,
Ruhsal sağlığa iyi gelir, fiziksel ağrıları azaltır,
Zihinsel rahatlama ve gevşeme sağlar,
İlişkilerin daha sağlıklı devam etmesine neden olur,
Migren ve diğer baş ağrılarının azalmasına yardımcı olur,
Fiziksel ve sosyal olan tüm aktivitelerde daha sağlıklı odaklanma sağlar,
Meditasyonu uygulayan kişilerin önce kendileri ve sonra çevreleri barışık olmasını sağlar,
İş ve sosyal hayatta başarı olunmasını sağlar,
Kalp ritmini düzenler,
Bağışıklık sisteminin güçlenmesinde yardımcı olur,
Metabolizma düzenleyicidir,
Duygusal zeka düzeyini yükseltir,
Sindirim sisteminin güçlü olmasına destek olur,
Kabızlığı önler,
Negatif bakış açısını, düşünceleri önler,
Yaşama daha pozitif bakmayı sağlar,
Yaratıcılığı canlandırır,
Sorunların daha bilinçli, daha sağlıklı olarak çözümüne destek olur.
Meditasyon’da Ön Hazırlık Nasıl Olur?
Meditasyona başlarken ilk kez yapılıyorsa, mutlaka bir ön hazırlık yapılması gerekir. Meditasyon yemek yenildikten sonra, karnı tok iken yapılmamalıdır. Çünkü uygulama sırasında, zihin oraya odaklanacak ve arındırılması zorlaşacaktır. Meditasyona başlamadan ılık bir duş almak, daha verimli olunmasını sağlar ve uygulama keyifli geçer. Meditasyon sırasında rahat bir kıyafet giyilmelidir.
Uygulama sırasında, doğal güneş ışığı, bir mumdan yararlanmak odaklanmayı arttırır. Ortamı hazırlar. Hava, serin ve sakin olursa çok iyi olur.
Rahatsız edilmemek adına, iletişim araçlarını (Bilgisayar, telefon ve televizyon) kapatmalı, ortamda elektronik olarak çalışan bir cihazın açık olmaması gereklidir. Açık olan cihazlar, sinyallerinin ve radyo aktif dalgaları uygulamayı bozabilir, zihni ve enerjiyi olumsuz etkiler.
Meditasyona başlamadan önce yeşil çay içilmesi tavsiye edilir. Hem bedensel hem zihinsel olarak sakinleştiren yeşil çay, odaklanmayı da arttırır.
Uygulama sırasında hareketli olmayan müzikler dinlenebilir. Daha sakin, doğal sesler olan hatta sözsüz ve belirgin inişi çıkışı olan müzikler tercih edilmelidir. Müzik olmadan da meditasyon yapılabilir. Eğer daha içsel olmak, daha fazla odaklanmak isteniyorsa müzik dinlenmemelidir.
Rahat, ılık bir oda ortamı olmalı, çok ışıklı ya da karanlık olmamalıdır. Dikkati dağıtan her şey kaldırılmalıdır.
Uygulama sırasında alınan nefesin diyaframdan alınması önemlidir. Doğru ve sağlıklı meditasyon, doğru nefes ile olur.
Meditasyona Nasıl Başlanır?
Meditasyon ile ilk tanışıldığında, zihnin sürekli dağıldığı fark edilir. İnsanın çok takıldığı, bazen geçmiş bazen gelecekle ilgili sürekli tekrarladığı düşünceler ile günlük, basit yapılacaklar arasında gidip gelinir. Karmaşık bir film içinde gibi hissedilir.
Meditasyona başlandığında, kontrolsüz bir zihinle karşılaşılır. Zihnin dağılması normaldir. Zaman geçtikçe, odaklandıkça düşüncedeki kümeler ile rahatlıkla çalışma gerçekleşir. Bu şekilde huzur ve net çalışma da sağlanır.
Duruş: Sandalyede ya da oturarak, mutlaka başın ve omuriliğin dik durması gerekmektedir. Eğer dik durulmaz ise, zihin de düşer. Zihnin dengede olması için beden de dengede olmalıdır. Başın göğe değdiğini düşünerek dik durulabilinir. Oturuş pozisyonunu uyuma durumunu engelleyecek şekilde ayarlanmalıdır. Kişi, uyuyamayacağından eminse uzanarak da meditasyon yapabilir. Ayaklar ve eller paralel şekilde olmalıdır. Sandalyede oturulurken ayaklar sağlam bir şekilde yere basmalıdır. Uygulama bağdaş kurup oturularak yapılacaksa sırt, 90 derece olmalıdır. Kesinlikle kambur durmamalı, dik oturulmalıdır. Minder üzerine oturulmalıdır.
El: Meditasyon yaparken eller rahat olabilir. Ancak genellikle, Buda’nın heykellerinde görülen Dyhana Mudra (Meditasyon Mudrası) şekli kullanılır. Ellerin bu şekilde olması, parmaklardan enerji akışını tetikler.
Gözler: Gözler açık olmalıdır. Açık gözler, anda kalınmasına yardımcı olur. Gözler hafifçe indirilir, belli bir noktaya bakılır. Gözler kapatıldığında ise düşüncelere ve hayallere daha çok kapılınır. Ama en önemlisi; meditasyonu uygulayanın, en rahat nasıl olduğudur. Kimi kapalı gözler ile kimi açık gözler ile daha verimli bir meditasyon geçirir.
Odak: Normal bilinçte, anda kalma durumu çok az olur. Çünkü zihin düşüncelerle doludur ve her şey akışına bağlı gider. O akışın odaklanmadıkça ne olduğu, nasıl olduğu anlaşılmaz. Bu yüzden meditasyon, fark etmenin, farkında olmanın çok önemli bir yoludur. Deneyimlenilen her şey çoğunlukla gözden kaçar, çünkü zihin hep başka şeyler düşünür. Odaklanılan şeye dikkat edilmelidir. Günlük yaşamda odaklanma ile konsantrasyon aynı değildir. Meditasyonda odaklanmak çok önemli olduğundan farkındalık merkezine koyulan şeye dikkati vermek gerekir. İçi ve dışı aynı anda birleştiren nefes, odak olarak çoğunlukla kullanılması tavsiye edilir.
Nefes: İnsanın kendisini ana odaklamasının en iyi yolu, nefese dikkati vermektir. Nefes alışverişi çok önemlidir. Nefesi doğal sürecine bırakarak, kontrol etmeden hareket edilmelidir.
Nefes saymak: Kişi, meditasyona başlamakta zorlanırsa, nefes sayma ile çalışabilinir. Her nefeste içten sayılır. Eğer düşünceler zihni bırakmıyorsa da tekrar başa döndürülür. Her başa gelindiğinde şimdiki ana gelinmiş olunur.
Düşünceler: Zihin düşüncelere yoğunlaştığında hemen fark etmek çok önemli. Dikkati nefese çevirmeli ve düşüncelerin yavaş yavaş geçip gitmelerine izin verilmelidir. Düşünceleri durdurmadan nefese odaklanmaya devam edilmelidir.
Duygular: Meditasyon yaparken duyguların güçlü olmaması gerekir. Bu şekilde meditasyon zor uygulanır. Öfke, korku gibi duygular, zihni sürekli meşgul ederek hikaye yaratır. Devamlı geçmiş ile uğraşılır. Korku gelecek ile ilgili endişelendirir. Böyle zamanlarda bedene odaklanmak önemlidir. Duygulara değer vermiş, hikayeleri bitirmiş olunur.
Sessizlik: Meditasyonda sessizlik gerekir. Meditasyon müziği olsa da basit bir sessizlik önemlidir. Sessizce oturulup zihne odaklanmak, sakinlik getirir. Zamanla iç ve dış sessizlik sayesinde anın içinde kişiyi dinlendirir.
Uzunluk: Uygulamaya başlangıçta, 10 dakika ile başlanmalı ve çok kısa oturulduğu hissedilirse daha uzun oturabilinir. Kişi, daha uzun meditasyon yapmak için hazır hissetmiyorsa, kendisini zorlamadan bırakmalıdır. Meditasyon tekrarlandıkça, zaman içinde meditasyon süresi 25 dakikaya çıkartılabilinir.
Ortam: Meditasyonun uygulanacağı ortam, oturulacak yer özel olmalıdır. Oturulan yere, kişi, kendisi için anlamı olan eşyalar koyabilir.
Keyif almak: Meditasyonu sevmek, uygularken keyif almak çok önemlidir. Başlarken küçük bir gülümseme iyi gelebilir. Kişi, kendisine karşı sevecen olmalı ve her gün oturma süresini arttırarak meditasyon alışkanlığı kazanmalıdır.
Meditasyon Türleri Nelerdir?
Amacı zihni boşaltmak olan meditasyonun birçok tekniği geliştirilmiştir. Bunlar;
Zihni serbest bırakma,
Nefes odaklanması,
Huşu ile tefekkür,
Bir nesneye odaklı doğa meditasyonu,
Mandala kullanma,
Mantra kullanma vb.
En çok kullanılan iki teknik ise şunlardır:
Zihni Serbest Bırakma Yöntemi
Meditasyona başlarken en uygun olan yöntemdir. Ön hazırlık yapıldıktan sonra rahat ama asla uyunmayacak bir pozisyon alınmalıdır. Bunun için oturulabilinir veya uzanılabilinir.
Önce bütün beden taranır. Kişi başından başlayarak, bütün kaslara, organlara odaklanmayı ayak uçlarına kadar devam ettirmek gerekir. Bu şekilde beden zihinsel olarak taranır. Tarama işleminden sonra derin bir nefes alınıp, verilir. Zihin serbest bırakılır. Hiçbir şey düşünmeden zihin adeta boş bir kaba dönüşür. O anda düşünceler zihne saldırabilir. Ama zihin boşaldığından bu düşünceler gelir, gider. Kişi, odaklanarak düşüncelerin zihinde yer almasına izin vermemelidir. Düşünceler akıp gitmelidir.
Uygulamanın başında mutlaka bir takım düşüncelere odaklanma olabilir. Farkına varılmalı ve hemen o düşünceler bırakılmalıdır. Meditasyona devam ederken düşünce bastırılmamalıdır. Akışa bırakılıp, bu durumun kişide nasıl bir etki yapıldığı gözlemlenmelidir. Bir süre sonra bu durum geçecek zihin serbest kalacaktır. Zihin bu şekilde arınacak, bir huzur ve farkındalık yaşayacaktır. Bu durum ancak uygulamanın sonuna doğru gerçekleşecektir. Meditasyon bittiğinde, derin ve rahat bir nefes alınarak, gözler yavaşça açılır ve nefes verilir. Beden hareketleri ile hafifçe gevşenir. Ufak ufak bedeni hareket ettirerek meditasyon tamamlanır.
Nefes Odaklanması
Yine meditasyon başlangıcında uygun olan zihin serbest bırakma yöntemiyle aynıdır. En sık kullanılan Meditasyon yöntemlerindendir. Nefes alış verişine odaklanarak, rahat oturulur veya uzanılır ve nefes alınıp verilir. Kontrollü, bilinçli nefes alışverişleri olmalı ve odaklanılmalıdır. En fazla 10’a kadar, nefes alırken bir, verirken bir şeklinde sayılabilir.10’a gelindiğinde tekrar başlanır. Zihin boşalana kadar nefes alışverişi yapılmalıdır. Düşünceler tekrar zihne gelebilir ve odağı dağıtabilir. Kişi, kendisini akışa bırakmalı ve vazgeçmemelidir. Nefese odaklı olarak, eğer sayarken sayı unutulursa kesinlikle hatırlamak için uğraşılmamalıdır. Tekrar birden başlanmalıdır. Odaklanmak için bu gereklidir, o anlama gelir.
Meditasyon devam ettikçe, farkındalık artacak, zihin ve bilinç devre dışı kaşacaktır. Artık nefesin sayılmasına gerek yoktur. Sadece nefese odaklanarak, nefes kontrol edilmeye çalışılmadan uygulamaya devam edilmelidir.
Meditasyon sırasında kişi, gözlemci durumuna gelir. An içerisinde kalarak nefese ya da başka hiçbir şeye odaklanmaz. Kişi rahatlar ve kendini serbest hisseder. Bu durum, durdurulmamalıdır. Gözlemci olarak akışa bırakılmalıdır. Uygulama bittiğinde gözler açılır ve bedensel hareketler yapılır. Hafif gevşeme hareketleri yapılır ve kalkılır. Meditasyon tamamlanmıştır.
Evde Meditasyon Yöntemleri
En çok uygulanan meditasyondur. Ev ortamında, profesyonel olarak basit teknikler ile transandantal meditasyon yapılabilir. Hem zamandan hem de ekonomik yönden tasarruf yapılması açısından tercih sebebidir.
Evde meditasyon uygulamasına geçerken başlangıç olarak rahat ve dik bir vücut pozisyonu alınmalıdır. Bunun amacı motivasyon eksikliğine ve uyku problemlerine iyi gelmesi içindir. Baş bölümü, sırt bölümü ve boyun bölümü aynı düzeyde olarak dik oturulmalıdır. Oturuş pozisyonu doğru uygulandıktan sonra artık beden gevşetilmelidir. Düzenli ve koordineli bir biçimde nefes alışverişi yapılır. Bu işlemde nefes alışverişlerine tamamen odaklanılmalıdır. Nefes alıp verirken karın bölgesinin inip kalkması takip edilmeli ve buna özen gösterilmelidir. Eğer bir dikkat dağınıklığı yaşanırsa, düşünceler, nefes alışverişleri ile bütünleştirilmelidir. Ama her duruma karşın, dikkati dağıtabilecek tüm etkenler uzaklaştırılmalıdır. Meditasyon, gözler kapalı olarak gerçekleştirilmeli. 25 dakika süren uygulama sonrası yeniden eski pozisyona dönülmelidir. Gözler sakin bir biçimde açılmalı, çevre yeniden gözlemlenip sakin bir şekilde eski vücut pozisyonuna dönülmelidir.
Yürüme Meditasyonu
Beden için olduğu kadar zihin içinde çok faydalı bir egzersiz olan yürümek, aklın rahatlamasına ve düşüncelerden arınmasına yardımcı olur. Yürürken farkında olunmayabilinir ama meditatif hale girilir.
Yürüme meditasyonunu yapmak için uygulanacak adımlar şunlardır:
Ne kadar yürüneceği tespit edilir. Başlangıç olarak yarım saat yeterlidir. Günün karmaşasından, yoğun düşüncelerden kurtulunmalı ve zihni yürüyüşe odaklamalıdır.
Beden gevşetilir. Yürümeye başlamadan önce, basit gevşeme hareketleri yapılır. Bu şekilde beden, yürüyüşe hazırlanır.
Zihni yormayan yerler tercih edilmelidir. Bunun için doğa tercih edilmelidir. Doğa yürüyüşleri idealdir. Zihni, doğadaki güzelliklerle doldururken temiz havadan da faydalanmış olunur.
Yürüyüş sırasında, kişi aklını sadece yürüyüşe ve doğaya vermelidir. Çoğu kişi, yürüyüş yaparken de, günlük yaşanan problemleri düşünür. Ama meditasyon yürüyüşünün amacı, zihni boşaltmak ve arındırmak olduğundan, tamamen odaklanılmalıdır.
Zihin bir şeye zorlanırsa, başarı elde edilmez. Bunun için süreyi uzatmak çözüm olabilir. Her gün uygulanan yürüyüş meditasyonu ile kolayca meditatif hale gelinir.
Psikolojik sorunlarla uğraşan insanlarda, araştırmalara göre yürümek çok fayda sağlıyor. Ayrıca yürümek, mutluluk hormonu salgılanmasını da tetikleyebiliyor.
Konsantrasyon ve Meditasyon Farkları Nelerdir?
Birbirleriyle bağlantılı ama farklı olan iki olgudur. Konsantrasyon sorunu yaşayan kişiler, bu durumu çözmek için düzenli olarak meditasyon yapmalı, düzenli ve sağlıklı beslenmeli ve yaşam kalitesini artıracak alışkanlıklar edinilmelidir.
Başlıca Farkları;
Meditasyon, daha derin ve manalı düşünceye denir. Konsantrasyon ise düşünülmesi gereken konuya tam anlamı ile odaklanmaktır.
Konsantrasyonun süresi kişiye göre değişir. Meditasyon, kişilerin iç huzurunu, refahını, sükûnetini sağlamaktadır. Ve birçok kültürde ve dinde manevi arınma tekniği olarak uygulanır.
Meditasyon ile Konsantrasyon, birbirlerine yardımcı olacak unsurlara sahiptir. Sağlam ve iyi bir konsantrasyon, beraberinde , etkili ve sağlıklı bir meditasyonu getirir.
Konsantrasyon bozulabilir ama meditasyon da bozulacak bir durum yoktur.
Anadolu Üniversitesi İşletme mezunu olan Figen Atasaral, uzun yıllar özel sektörde çalıştıktan sonra home Office olarak yeni bir düzene geçti. Reklam, Etkinlik ve Organizasyon, Pazarlama alanlarında danışmanlık yapmakta. Kadın girişimcilere yönelik çalışmalar yapan bir platform kurucusu. Yazmayı seven Figen Geri artık İstanbul İşletme Enstitü’sünde blog yazarlığı yapıyor.