İki Tarafın İsteğiyle Alışverişi Bozmak - İkale Sözleşmesi
İkale Hakkında | İkale'nin Etkileri | İkale'ye İlişkin Detaylar |
---|---|---|
İkale, iş sözleşmesinde olduğu gibi karşılıklı olarak ödevlerin olduğu bir sözleşme türüdür. | İkale sözleşmesi sonucunda işçi, kıdem ve ihbar tazminatı gibi haklarını kaybeder. | İkale sözleşmesi, işçi ve işveren arasında karşılıklı olarak yapılan bir anlaşmadır. |
İkale tek taraflı rıza ile ifa edilemez, karşılıklı rızayı gerektirir. | İkale sözleşmesi sonucunda işçi, işsizlik maaşı hakkından faydalanamaz. | İkale sözleşmesi genellikle işçinin talebi ile olur. |
İkale sözleşmesi, işçi ve işverenin fesih konusunda birleştiği bir sözleşme biçimini alır. | İkale sözleşmesi sonucunda işçi, işe iade davası açamaz. | İşveren, işçi tarafından yapılan ikale teklifini zul altına sokmadan kabul eder. |
İkale sözleşmesi, işçinin işverene durumunu bildirme ve haklarından vazgeçme hakkını korur. | İkale sözleşmesi sonucunda işçinin hakları işveren ile karşılıklı olarak esnetilebilir. | İkale yolu ile iş sözleşmesi feshedilirse, işçiye kanuni tazminatlarına ek olarak ek bir menfaat sağlanmalıdır. |
Çalışanların hakları korunarak, iş sözleşmesinin karşılıklı olarak feshedilmesini sağlar. | İşçi, imzalanan ikale sonucunda haklarını kaybeder ancak rızası dışında gerçekleşmişse haklarını dava açarak alabilir. | İşveren ya da çalışan olarak İş Kanunu ve İş Hukuku kavramları bilindiğinde İkale'yi daha sağlıklı kullanabilir. |
İkale günümüz iş hayatında çoğunlukla uygulanan bir uygulama değildir. Nadiren karşılaşılan bazen de tarafların kafasını karıştıran yararının tartışıldığı, iş sözleşmesinde olduğu gibi karşılıklı olarak ödevlerin olduğu bir sözleşme türüdür. Kelime anlamı ile iki tarafın isteğiyle alışverişi bozmak anlamına gelen ikale tek taraflı rıza ile ifa edilemez.
İkale Nedir?
Nadiren karşılaşılan bazen de tarafların kafasını karıştıran yararının tartışıldığı, iş sözleşmesinde olduğu gibi karşılıklı olarak ödevlerin olduğu bir sözleşme türüdür. Kelime anlamı ile iki tarafın isteğiyle alışverişi bozmak anlamına gelen ikale tek taraflı rıza ile ifa edilemez.
Uygulamada iş gören veya işveren taraflarından biri geçerli bir sebep göstererek bunu talep etmelidir. Nadir olarak uygulansan da çoğunlukla iş gören tarafından gelen bu teklif işvereni zul altına sokmadan kabul görmektedir. İş gören bir dilekçe ile durumunu veya sebebini işverene bildirmelidir. Haklarından vazgeçmek istemeyen iş görenin istifa yoluna gitmeyerek bunu talep etme hakkı sahiptir.
Yargıtay da bir kararında;
İşçi ve işveren iradelerinin fesih konusunda birleşmesi, bir taraf feshi niteliğinde değildir. İş Kanununda bu fesih türü yer almasa da, taraflardan birinin karşı tarafa ilettiği iş sözleşmesinin karşılıklı feshine dair sözleşme yapılmasını içeren bir açıklamanın ardından diğer tarafında da bunu kabulü ile bozma sözleşmesi kurulmuş olur. Diyerek ikalenin sözleşme çerçevesi belirtilmiştir.
İşverenin, iş görenden gelen talebi kabul etmesinin ardından iş görenin isteği haklıları incelenir örneğin iş gören kıdem ve ihbar tazminatını isteyebilir. İhbarından vazgeçip sadece kıdem tazminatını isteyebilir. Kıdem tazminatının bir kısmını isteyebilir.
Bu noktada iş görenin hakları yine işveren ile karşılıklı olarak esnetilebilir. Bu esnetme tarafların rıza ile arttırılarak ya da eksiltilerek olabilir. Diğer yandan ikale sözleşmesi ile fesih yapmak isteyen taraf işveren olur ise Yargıtay’ın bir başka kararı ile “işçiye kanuni tazminatlarına ilave olarak ek bir menfaatin sağlanması gerekir.” İbaresi makul yarar çerçevesinde karara bağlanmıştır.
İkale yolu ile iş sözleşmesinin karşılıklı olarak feshedilmesinden kaynaklı olarak iş gören işsizlik ödeneğinden faydalanamaz. Yine ikalenin doğası gereği karşılıklı bir mutabakat söz konusu olduğu için işe iade yolu kapalıdır.
İkale Çoğunlukla Kim Tarafından Tercih Edilir?
Çoğunlukla iş gören tarafından gelen bu teklif işvereni zul altına sokmadan kabul görmektedir. İş gören bir dilekçe ile durumunu veya sebebini işverene bildirmelidir. Haklarından vazgeçmek istemeyen iş göreninistifa yoluna gitmeyerek bunu talep etme hakkı sahiptir.
İkale'nin Sonuçları Nelerdir?
Bir çalışan işvereni ile anlaşmalı olarak ikale imzaladıysa, kıdem tazminatı, ihbar tazminatı haklarını kaybettiği gibi işe iade davası açamaz ve işsizlik maaşı hakkından faydalanamaz. Ancak imzalanan bu anlaşma işçinin rızası dışında gerçeklemiş ise işçi dava açarak haklarını alabilir. Bu durumda mahkeme ikalenin şartlarına bakacaktır.
Eğer işçiye; zaten o zamana kadar hak etmiş olduğu tazminatlar ve diğer ücretleri kadar ya da bunlardan daha az bir miktar ödeme yapılmışsa, mahkeme bu ikale sözleşmesini geçerli kabul etmeyecektir. Çünkü, ikale sözleşmesinin yapılmasında işçinin makul bir yararının olmadığını tespit edecektir.
Bir çalışan işvereni ile anlaşmalı olarak ikale imzaladıysa, kıdem tazminatı, ihbar tazminatı haklarını kaybettiği gibi işe iade davası açamaz ve işsizlik maaşı hakkından faydalanamaz. Ancak imzalanan bu anlaşma işçinin rızası dışında gerçeklemiş ise işçi dava açarak haklarını alabilir.
Bir işveren olarak veya bir çalışan olarak İş Kanunu ve İş Hukuku kavramlarını, kanun maddelerini, neden-sonuç ilişkilerini öğrenmek gelecekte görülebilecek zararları en aza indirir. Enstitü'de İş Kanunu ve İş Hukuku eğitimine katılarak işçi-işveren haklarını uzmanından öğrenebilirsiniz. Haklarınızı mutlaka öğrenin!
Süleyman Demirel Üniversitesi'nde İnsan Kaynakları Yönetimi/Personel Yönetimi bölümünde önlisans yapmıştır. Sonrasında Anadolu Üniversitesi Çalışma Ekonomisi ve Endüstri İlişkileri bölümünden mezun olmuştur.