Ekolog Nedir? Ne İş Yapar?
Gün içerisinde televizyon izlerken, radyoda bir program dinlerken, hatta arkadaşlarımızla sohbet ederken pek çok farklı kavramla karşılaşırız. Kimi zaman bu kavramlar hakkında detaylı bilgiye sahibizdir, kimi zaman ise sadece kulak aşinalığımız vardır. Sadece ismini bildiğimiz kavramlar hakkında derinlemesine konuşmak zorlaşır. Özellikle çevre ve doğa konularında duyduğumuz ama tam olarak ne anlama geldiğini bilmediğimiz terimlerle sıkça karşılaşırız. İşte bu yazıda, belki de adını sıkça duyduğunuz ama tam olarak ne yaptığını bilmediğiniz "ekolog" kavramını detaylı bir şekilde ele alacağız.
Term | Definition | Examples/Functions |
---|---|---|
Ekoloji | Canlıların birbirleriyle ve çevreyle olan ilişkilerini inceleyen bir disiplindir. | Çevre kirliliği, küresel ısınmayı araştırır. Ekosistem içerisinde canlıların görevlerini inceler. |
Ekosistem | Ortak bir çevre içinde yaşayan ve birbirleriyle etkileşim halinde olan canlıların oluşturduğu topluluk ve bu topluluğun çevresiyle olan ilişkileri | Bir ormanın canlıları ve çevreyi dikkate alan genel dinamik işleyişi bir ekosistemi temsil eder |
Ekolog | Ekoloji disiplinine ilişkin araştırmalar yapan kişi | Bilim çevreleri, yeni canlı türlerini keşfeder, çevresel etki değerlendirmeleri yapar. |
Organizma | Hayatta kalan ve çevreye tepki gösteren tek hücreli veya çok hücreli yaşamlı oluşum | İnsanlar, hayvanlar, bitkiler ve mikroorganizmalar, organizma olarak değerlendirilir |
Habitat | Bir canlı türünün doğal yaşam alanıdır | Bir orman, bir tür geyiğin habitatı olabilir |
Adaptasyon | Bir organizmanın çevresel değişikliklere yanıtları | Bir kaktüsün kurak bir çevrede suyun korunması için düşünme adaptasyonu bir örnektir |
Tür değişimi | Bir canlı türünün zamanla değişmesi süreci | Bir kuş türünün gagasının şeklinin çeşitli yıllarda değişmesi |
Besin zinciri | Ekosistemde enerjinin ve besin maddelerinin bir organizmadan diğerine aktarılması süreci | Güneşten bitkilere, bitkilerden otoburlara ve otoburlardan etoburlara enerjinin taşınması |
Nükleer Atıklar | Nükleer reaktörler, araştırma tesisleri vb. yerlerde, radyoaktif maddelerin çeşitli işlemler sonunda oluşturduğu atıklardır. | Nükleer santral faaliyetleri sonucu oluşan atıklar, dereceye göre düşük, orta ve yüksek seviye radyoaktif atıkları oluşturur. |
Sera gazları | Atmosferdeki gazlar, güneşten gelen enerjiyi tutar ve yeryüzünde bir 'sera etkisi' yaratır | Gazların en yoğun olduğu yerlere örnek olarak karbondioksit ve metan verilebilir |
Ekolojiyle İlk Tanışmam
Üniversite yıllarında doğaya olan merakım beni ekoloji derslerine yönlendirdi. İlk başta karmaşık gelen bu bilim dalı, aslında yaşadığımız dünyanın ne kadar muhteşem bir denge üzerine kurulu olduğunu gösterdi bana. Ağaçların, hayvanların, hatta toprağın bile birbiriyle nasıl etkileşim içinde olduğunu öğrenmek beni her geçen gün daha da heyecanlandırdı. Bir keresinde hocamız, "Bir kelebek kanat çırpsa, dünyanın diğer ucunda fırtına kopar" demişti. Bu söz, ekosistemin ne kadar hassas ve etkileşimli olduğunu anlamama yardımcı oldu.
Ekoloji ve Ekolog Nedir?
Peki, ekoloji nedir? Ekoloji, canlıların birbirleriyle ve çevreleriyle olan ilişkilerini inceleyen bilim dalıdır. Doğanın dili diyebiliriz ekoloji için. Canlıların yaşam alanları, beslenme şekilleri, üreme davranışları ve çevreye olan etkileri gibi pek çok konuyu kapsar. Ekosistemlerin nasıl işlediğini, doğal dengenin nasıl korunduğunu ve bu dengeyi bozan etkenleri araştırır.
Ekolog ise bu bilim dalında uzmanlaşmış kişidir. Ekolog ne iş yapar ve görevleri nelerdir diye merak ediyorsanız, aslında onlar doğanın dedektifleridir. Doğadaki değişimleri gözlemler, nedenlerini araştırır ve çözüm önerileri sunarlar. Orman yangınlarından tutun da küresel ısınmaya, endemik türlerin korunmasından atık yönetimine kadar geniş bir çalışma alanları vardır.
Ekolog Olmanın Önemi
Son yıllarda dünya genelinde çevre sorunlarının artmasıyla birlikte, ekologların önemi daha da arttı. Çevre felaketleri, iklim değişikliği, doğal kaynakların tükenmesi gibi konular artık günlük hayatımızın bir parçası haline geldi. Yakın bir arkadaşım, bir süre önce Çanakkale'deki Kaz Dağları'nda yapılan bir doğa etkinliğine katıldı. Orada tanıştığı bir ekolog, bölgedeki bitki türlerinin korunması için gönüllü çalışmalar yürütüyordu. Doğanın sesini duymak ve onu korumak için çalışan bu insanlar gerçekten takdiri hak ediyor.
Ekolog Ne İş Yapar?
Ekologların pek çok görevi ve sorumluluğu vardır. İşte bunlardan bazıları:
1- Araştırma ve Gözlem: Doğal yaşam alanlarında saha çalışmaları yaparak bitki ve hayvan türlerini incelerler.
2- Veri Analizi: Topladıkları verileri analiz ederek ekosistemlerin sağlığını değerlendirirler.
3- Çevresel Etki Değerlendirmesi: Yeni projelerin çevre üzerine etkilerini değerlendirir ve rapor hazırlarlar.
4- Eğitim ve Bilinçlendirme: Toplumu çevre konusunda bilinçlendirmek için seminerler ve eğitim programları düzenlerler.
5- Koruma Stratejileri Geliştirmek: Tehlike altındaki türlerin korunması için stratejiler geliştirirler.
Ekologların Çalışma Alanları
Orman Bakanlığı ve Milli Parklar
Çevre ve Şehircilik Bakanlığı
Araştırma Enstitüleri
Üniversiteler
Sivil Toplum Kuruluşları
Kendi Deneyimlerim ve Gözlemlerim
Geçen yaz tatilinde, Karadeniz'in eşsiz doğasında bir trekking turuna katıldım. Rehberimiz aynı zamanda bir ekologdu. Yol boyunca bize ormanın ekosistemi, burada yaşayan endemik bitki türleri ve bu türlerin korunmasının önemi hakkında bilgiler verdi. Onun anlattıkları sayesinde doğaya bakış açım tamamen değişti. Sıradan bir ağaç ya da çiçek artık benim için çok daha anlamlı hale geldi.
Ekolog Olmak İsteyenlere Tavsiyeler
Eğer siz de doğaya ilgi duyuyor ve ekolog nasıl olunur diye merak ediyorsanız, işte bazı tavsiyeler:
Eğitim: Üniversitelerin biyoloji, ekoloji veya çevre mühendisliği bölümlerinde eğitim alabilirsiniz.
Saha Deneyimi: Gönüllü projelere katılarak pratik deneyim kazanabilirsiniz.
Sürekli Öğrenme: Ekoloji sürekli gelişen bir alan olduğu için kendinizi güncel tutmanız önemlidir.
Ağ Oluşturma: Konferanslara, seminerlere katılarak alanınızdaki uzmanlarla tanışabilirsiniz.
Bilinen canlı türlerini incelemek ekologun görevi arasında yer alır.
Ekologun görevi arasında doğa olaylarını incelemek ve inceleme sonucunda elde ettiği yeni bilgileri paylaşmak yer alır.
Yeni canlı türlerinin keşfedilmesi için çalışmalar yürütür.
Tür değişiminin gözlenmesi, adaptasyon vb. kavramlar üzerinde çalışmalar yürütmek ekologun görevi arasında yer alır.
Organizmaların dağılımı ve sayısı hakkında bilgi toplamak için saha çalışmalarına katılmak ekologun görevi olarak bilinir.
Habitat yönetimi hakkında çalışmalar yapar.
Çevresel etki değerlendirmeleri yapmak ekologun görevi olarak bilinir.
Coğrafi Bilgi Sistemleri ve Küresel Konumlandırma Sistemleri vb. yararlanarak çalışmalarında havadan fotoğrafçılık, harita ve kayıtlar kullanarak ilerler.
Elde ettiği ekolojik bulgulara dayanarak mevzuatta yapılması gereken değişiklikler hakkında bilgi vermek ekologun görevi arasındadır.
Tehlikeli atık ve maddeler ile ilgili olarak gerekli önlemlerin alınmasını sağlamak ve ekosistem için verdikleri zararları anlatmak ekologun görevi arasında yer alır.
Küresel ısınma, iklim değişikliği, nükleer sızıntı vb. çevre felaketleri hakkında çalışmalar yürütüp bireyleri bu konular üzerine bilgilendirir.
Başta biyoloji disiplini olmak üzere çalışmalarını yürütebilmek için birçok disiplin ve alt disiplinle birlikte çalışır.
Ekosistem içerisindeki dengenin korunması için çalışmalarını yürütür.
Doğal veya insan etkisinden kaynaklanan değişiklikleri belirlemek için çevresel etki değerlendirmelerini yürütür.
Ekolog Maaşları Nasıldır?
Ekolog maaşları deneyime, çalışılan kuruma ve ülkeye göre değişiklik gösterebilir. Ülkemizde yeni başlayan bir ekolog genellikle asgari ücret seviyesinde maaş alırken, deneyim kazandıkça ve uzmanlaştıkça maaşlar artmaktadır. Özellikle uluslararası projelerde yer alan veya özel sektörde çalışan ekologlar daha yüksek gelir elde edebilir.
Ekolog Olmanın Zorlukları ve Güzellikleri
Ekolog olmak sadece masa başında çalışmak anlamına gelmez. Zorlu doğa koşullarında çalışmayı, uzun saha araştırmalarını ve bazen de tehlikeli durumlarla karşılaşmayı gerektirebilir. Ancak doğayla iç içe olmak, dünyayı daha yaşanabilir bir yer haline getirmek için katkıda bulunmak bu zorlukları unutturur.
Zorluklar:
Zorlu Saha Koşulları
Finansman Sorunları
Toplumsal Bilinç Eksikliği
Güzellikler:
Doğayla İç İçe Olmak
Yeni Türler Keşfetme Heyecanı
Dünyaya Katkıda Bulunma Hissi
Ekologların Geleceği ve Önemi
Günümüzde çevre sorunlarının artmasıyla birlikte ekologlara duyulan ihtiyaç da artmaktadır. Sıcaklık artışları, su kaynaklarının azalması, ormansızlaşma gibi sorunlarla mücadelede ekologların rolü büyüktür. Gelecek nesillere daha yaşanabilir bir dünya bırakmak için onların çalışmalarına destek olmak hepimizin görevi.
Sonuç: Doğayı Anlamak ve Korumak Bizim Elimizde
Unutmayalım ki doğa bize ait değil, biz doğaya aidiz. Ekologlar, doğanın dilini bize çeviren, onu anlamamızı ve korumamızı sağlayan rehberlerdir. Eğer biz de üzerimize düşeni yapar, doğaya saygı duyar ve onu korumaya çalışırsak, gelecek nesillere daha güzel bir dünya bırakabiliriz.
Biyoloji bilgisi,
Bitki ve hayvanlara ilgi duyması,
Çevre hakkında meraklı olması,
Ekolojiye ilgi duyması,
Coğrafya bilgisi,
Dünya gündemini etkileyen konular hakkında bilgi sahibi olunması,
Atık ve yönetimi hakkında güncel gelişmeleri bilmesi,
Botanik hakkında bilgi sahibi olması,
Alanında yaşanan gelişmeleri takip etmesi,
Sürekli öğrenme ve kendini geliştirme isteği içinde olması gerekir.
Kaynaklar
1- Odum, E.P. & Barrett, G.W. (2008). Ekoloji Temel Kavramları. Ankara: Palme Yayıncılık.
2- Chapman, J.L. & Reiss, M.J. (2002). Ekoloji İlkeleri. İstanbul: Literatür Yayıncılık.
3- Kocataş, A. (2012). Ekoloji ve Çevre Biyolojisi. İzmir: Ege Üniversitesi Basımevi.
Doğayla barışık ve sürdürülebilir bir yaşam dileğiyle...
Sezer AÇİLER, 19 Haziran 1995 tarihinde Sakarya’da dünyaya geldi. 2018 yılında Sakarya Üniversitesi Sosyoloji bölümünü bitirdi. Gayrimenkul danışmanı, stajyer sosyolog ve Felsefe Grubu öğretmeni olarak çalıştı. Sertifika programlarına katıldı. 2019 yılında İstanbul İşletme Enstitüsünde blog yazarı olarak çalışmaya başladı.