Yeni Çağda Kurumsal Yönetim ve Kurumsallaşma
Konu | Açıklama | Örnek/İlgili Not |
---|---|---|
Kurumsal Yönetim İlkeleri | Örgüt yönetiminin belli ilke ve kurallarla düzenlenmesi | Şeffaflık, hesap verebilirlik, sorumluluk ve adalet ilkeleri |
Şeffaflık İlkesi | Örgütün mali yapısı ve performansı hakkında zamanında ve doğru bilgi sağlanması | Finansal performans, yönetim ve hissedarlı yapı hakkında bilgi |
Hesap Verebilirlik İlkesi | Yönetim ve hissedar menfaatleri arasındaki paralelliğin korunması | Yönetimin kural ve sorumluluklarının açıkça tanımlanması |
Sorumluluk İlkesi | Örgüt faaliyetlerinin mevzuata ve etik değerlere uygunluğu | Eylem ve faaliyetlerin etik ve yasal standartlara uyumu |
Adalet İlkesi | Hissedar haklarının korunması ve adaletli davranış | Azınlık ve yabancı hissedarların haklarının korunması |
Kurumsallaşma | Şirketin kurallara, standartlara ve prosedürlere uyması ve kendine özgü iş yapma kültürünü geliştirmesi | Değişen çevre koşullarına uyum sağlama ve kurumsal kimlik oluşturma |
Kurumsallaşma Süreci Yönetimi | Değişim sürecinin yönetilerek kurumsal kültür, stratejiler ve etkileşimlerle düşünülmesi | İnsan odaklılık ve sürekli gelişim peşinde olma |
Kurumsallaşmış Yapılar | Profesyonel yönetim, özgürlükçü ortam, insan merkezli anlayış ve hesap verebilirlik | Bilgi akışı, görüş birliği, motivasyon ve ödüllendirme mekanizmaları |
Risk Yönetimi | Kurumun sürdürülebilirliğini sağlamak için risklerin yönetiminin adil, sağduyulu ve değer yaratıcı anlayışla gerçekleştirilmesi | Stratejik seçimlerde farklı bakış açılarından yararlanma ve ilk defada sıfır hata prensibi |
Denetim Mekanizmaları | Kurumun geleceği için taviz vermeden çalışan denetim süreçleri | Kurumsal yönetişim ilkelerine uygun denetim |
Küreselleşme olgusu içinde, Bilgi çağı örgütlerinin yoğun rekabet ortamında, hızla değişen çevresel koşullara kolaylıkla uyum sağlayabilmeleri için değişime hazır ve esnek bir yapıda olmalarına ihtiyaçları vardır. Örgütler varlığını tehdit eden sayısız tehlikelerle dolu iktisadi bir çevre oluşturan piyasa ortamında faaliyet gösterirken, bu çevrenin her zaman büyük değişimler gösteren piyasa koşullarına uyum sağlayarak yaşamını sürdürmesi ve büyüyüp gelişmesi gereklidir. (Mucuk, 1993) Kurumsallaşma düzeyi yüksek şirketlerde bu uyum çok daha kolay olmaktadır.
Kurumsal yönetim, şirketin pay sahipleri, yönetim kurulu üyeleri, yöneticileri ve çalışanları ile iş ilişkilerinde bulunduğu diğer kurum ve kuruluşlarla arasındaki ilişkilerin belirli ilke ve kurallara bağlanması olarak düşünülebilir.
Kurumsal Yönetim İlkeleri
Kurumsal Yönetimin 4 temel ilkesi olduğu ifade edilir. Bunlar; şeffaflık, hesap verebilirlik, sorumluluk ve adalet ilkeleridir. (Uyar, 2004) Bu ilkelerden:
Şeffaflık ilkesi
Örgütün finansal performansı, yönetimi ve hissedarlı yapısı hakkında yeterli, doğru ve kıyaslanabilir bilginin zamanında açıklanmasıdır.
Hesap verebilirlik ilkesi
Örgüt yönetimine ilişkin kural ve sorumlulukların açık bir şekilde tanımlanması, yönetim ile hissedar menfaatleri arasındaki paralelliğin yönetim kurulu tarafından gözetilmesidir.
Sorumluluk İlkesi
Örgüt faaliyetlerinin ilgili mevzuata, toplumsal ve etik değerlere uygunluğunu sağlanmasıdır.
Adalet ilkesi ise, azınlık ve yabancı hissedarlar dahil olmak üzere hissedar haklarının korunması ve tedarikçilerle yapılan sözleşmelerin uygulanabilirliğinin sağlanması olarak açıklanabilir.
Kurumsallaşma nedir?
Kurumsallaşma, bir şirketin, kişilerden bağımsız olarak kurallara, standartlar, prosedürlere sahip olması; değişen çevre koşullarını takip eden sistemleri kurması ve gelişmelere uygun olarak örgütsel yapısını oluşturması; kendine özgü iş yapma usul ve yöntemlerini kültürü haline getirmesi ve bu sayede diğer şirketlerden farklı ve ayırt edici bir kimliğe bürünmesi sürecidir. (Karpuzoğlu, 2003)
Dinamik bir süreç olan kurumsallaşmanın, örgütler için belli yaşam formuna dönüşmesi kurumdaki işlerin belli bir sıklıkta yürütülmesine bağlıdır. Örgütün ayırt edici bir kimliğe bürünmesi için, kurumsal kimlik ön planda tutulur ve çalışanların örgüt ile bütünleşmelerini sağlanır.
Kurumsallaşma yönetilmesi gereken bir değişim süreci olup, bu sürecin kurumsal kültür, stratejiler ve etkileşimler ile birlikte düşünülmesi gerekmekte ve odak noktasında insan yer almaktadır. (Toprak,2003)
Kurumsallaşma yönetim kalitesini geliştirmenin ve bu gelişimi sürekli kılmanın temelidir. Kurumsallaşan yapılarda, yönetimin profesyonelleşmesi, kimin, neyi, ne maksatla, ne zaman, nasıl ve kimlerle yapılacağı konusunda bir anlaşma vardır. Örgütsel performansın devamlılığı için dikey ve yatay eksende bilgi akışı kesintisizdir. Belirlenen vizyon, misyon, amaç ve stratejilerde görüş birliği ile karar noktalarına çabuk ulaşılır, iş görenlerin örgüte bağımlılığı ölçüsünde başarı kriterleri doğru bir şekilde olgunlaştırılır.
Kurumsallaşmış yapılarda özgür bir ortam vardır. İnsanlar kendilerini daha iyi ifade ederken, objektif verilerden istifade ederler. Şeffaflık sayesinde farklı fikirler kolaylıkla savunulabilir. Yönetim insan merkezlidir. İnsanın gelişimini esas alır. İnsanların gelişimi kurumun gelişimi olarak algılanır ve insana yatırım yapılır. Motivasyon yüksek düzeyde tutulur, ödüllendirme mekanizmaları devamlı çalışır. Yönetim bütüncüldür ve kurumun kültürü ile beslenir. Herkes sorumluluğunun farkındadır ve hesap vermeye açıktır. Görev alanlarında çatışma yok denecek kadar azdır. Kurumsal yönetişim ilkeleri, böyle bir yapıda daha özgün hale gelir.
Kurumun sürdürebilirliğini sağlamak için risk yönetiminde sağduyulu, adil ve değer yaratıcı anlayış vardır. Stratejik seçimlerde farklı bakış açılarından mutlaka yararlanılır. İlk defada sıfır hata prensibi, konunun bütün parametrelerinin doğru analiz ve doğru bir muhakeme ile karar verilmesine hizmet eder. Denetim mekanizmaları kurumun geleceği için tavizsiz çalışır.
Avrupa’nın en başarılı şirketleri gibi spor kulüplerinin benimsediği yönetim ilkesi genel olarak, sporunun problem sahaları içinde yer alan konuların, kurumsal bir bakış açısı ve kurumsal bir yapıda çözülebileceği yönündedir.
Sonuç olarak; kurumsallaşmayı kuralların çok sıkı uygulanmasını ortaya koyan bürokrasinin yoğun olarak uygulandığı bir yönetim anlayışından ziyade, daha esnek-şeffaf, adil-katılımcı ve kurum kültürü içinde sürekli gelişmeyi, tutarlığı sağlayabilen ve bütün birimlerin etkileşim içinde olduğu bir yapı olarak ele almak gerekir.
Kaynakça
Mucuk, İ.,1993, ‘’Modern İşletmecilik, Der Yayınları, İstanbul
Uyar, S.,2004, ‘’Kurumsal Şeffaflığın Sağlanmasında Kurumsal Yönetim (Corporate Governance ) anlayışının önemi ‘’ Mali Çözüm dergisi,
Karpuzoğlu, E.,2003,’’Büyüyen aile şirketlerinde Kurumsallaşma’’Hayat Yayınları, 2 nci baskı, İstanbul,
Toprak, M.A.,2003,’’ Kurumsallaşma Sürecinde Strateji-Kültür Etkileşimi, Anahtar
Dergisi, Milli Prodüktivite Merkezi Aylık Yayın Organı,
Spor Yönetimi Uzmanı olan Serdar Samur, Türk spor yönetimi ve kültürünün gelişmesine katkı sağlamak maksadıyla, Gedik Üniversitesi Spor Bilimleri Fakültesi'nde Öğretim Üyesi olarak çalışmaktadır. Futbol Yönetimine ışık tutacak çok sayıda ulusal ve uluslararası makaleler yanında 5 kitabı bulunmaktadır.