Türk Sinemasının En Sevilen Turisti: Sadri Alışık

“Düşündüm de insan ömrü dediğin sayfalık bir hikaye… Onu da olur olmaz şeylerle karalamak yanlış. Her şeye gülüp geçmek lazım. Onun için sen de gül ama yalancıktan değil…” Sadri Alışık

Turist Ömer, Ofsayt Osman, Ali Baba, Rıdvan Kaptan, Gönlü bol Arif, Haşmet İbriktaroğlu, Banazlı İsmail ve Taşkasap Necati … Türk sinemasının en renkli oyuncularından biri Sadri Alışık; içimizden biri, beyazperdenin ve tiyatronun bütün renklerini taşıyan usta… 

Türk sinemasının ve tiyatrosunun unutulmaz oyuncusu, 5 Nisan 1925 yılında hayata gözlerini açtı. 18 Mart 1995’te İstanbul’da hayata veda etti. 70 yıllık hayatının neredeyse tamamı sanatla iç içeydi. Tiyatro ile çocuk yaşlarda tanıştı. Tiyatro sahnesinden beyazperdeye geçişi ise 1940’lı yıllardaydı. Sadri Alışık, 96’ıncı yaş gününde Zincirlikuyu’daki kabri başında anıldı. Bu yıl ki anma törenine sadece ailesi katıldı. 

Sadri Alışık’ın Hayatı

Türkiye’nin en çok sevilen turisti Turist Ömer karakteriyle özdeşleşen Sadri Alışık’ın hikâyesi 5 Nisan 1925’te başladı. Beykoz Paşabahçe’de ahşap bir evde hayata gözlerini açtı. Kaptan Rafet Bey'in ve Saffet Hanımın ilk çocuğuydu. Tam adı Mehmet Sadrettin Alışık’tı. Ülkemizde pek çok bireyin yaşadığını o da yaşadı. Ailesi ona kütükte yazılı olan adla değil bir başka isimle hitap etti. Bütün ailesinin ve kardeşi onu Sadri diye çağırdı. Sadri ismini hayatının geri kalanında da kullandı. Zeki ve yaramaz bir çocuktu.

İlkokulu Paşabahçe’de okudu. Tiyatroyla tanışması da ilkokul yıllarında oldu. Gittiği bir sünnet töreninde gösteri vardı. Gösteriyi Naşit Özcan Tiyatrosu yapıyordu. Bu gösteri gönlüne tiyatro aşkının düşmesinin sebebiydi. Ailesi tiyatrocu olmasını istemedi ancak o vazgeçmedi. Piyesler hazırladı, mahalleden arkadaşlarına gösteriler sundu. Okulda piyeslerde oynadı. Ortaokulu da Beykoz’da okudu, lise eğitimine ise İstanbul Erkek Lisesi'nde devam etti.

Çocukluk yıllarında başlayan tiyatro tutkusu da Alışık ile büyüdü. Lise yıllarında Cağaloğlu Halk Evi'nde oyunculuk eğitimi aldı. Oyunculuğa Küçük Sahne’de devam etti. O yıllarda sahneyi Muhsin Ertuğrul yönetiyordu ve Küçük Sahne yıllar sonra Sadri Alışık tiyatrosu oldu. Sadri Alışık Tiyatrosu’nda hala oyunlar sahneleniyor.

Ailesi ilk yıllarda oyuncu olmasına karşı çıksa da sonraki yıllarda en büyük destekçisiydi. Babasının nasihati, “İşini elinle değil, canına yap!”tı. Babasının nasihati Alışık’ın hayatının geri kalan yıllarında yol göstericisiydi.

Sadri Alışık’ın Sinema Yolculuğu

Tiyatro sahnesiyle henüz çocuk yaşlarda tanışmış olsa da 1946’da Günahsızla filmi ile sinemaya adım attı. 200’ü aşkın filmde oynadı. 1938 ve 1950 arasını kapsayan o yıllar, geçiş çağıydı ve tiyatrocular döneminin alternatifiydi. Sadri Alışık’ı geçiş çağının öncü yönetmenlerinden Faruk Kenç keşfetti. Alışık, sinemacılar dönemindeki oyuncuların da rol modeliydi.

Yıl 1959’du; Yalnızlar Rıhtımı çekiliyordu. Bu filmde hayat arkadaşı Çolpan İlham’a aşık oldu. Aşk evlilikle taçlandı. Mutlu aile tabloları oğulları Kerem Alışık’ın dünyaya gelmesiyle tamamlandı. 

Onu halka sevdiren filmlerden biri Küçük Hanımefendi idi. Bu filmde başrolleri Belgin doruk ve Ayhan Işık ile paylaştı. Sadri Alışık’ın oyunculuk kariyerindeki unutulmaz karakteri ise Turist Ömer’di. Turist Ömer serisinin başlangıç filmi “Helal Olsun Ali Ağbi” idi, başrolünde Ayhan Işık oynuyordu. Ayhan Işık en yakın dostuydu. Filmde Işık’ın Turist Ömer adında arkadaşı vardı. Rol Sadri Alışık’a teklif edildi ve adeta biçilmiş kaftandı.

Rejisör Hulki Saner, devamında “Ayşecik Çıtı Pıtı Kız” ve “Ayşecik Cimcime Hanım” filmlerini çekti. Turist Ömer bu filmlerde de vardı. Asıl film 1964 yılında çekildi; adı Turist Ömer’di. Sadri Alışık’ı unutulmazlar arasına taşıdı. 

Sadri Alışık ile özdeşleşen bir başka film karakteri Ofsayt Osman. Osman Seden’in yönettiği Şaka ile Karışık filminin önemli karakteriydi. Seyirci Ofsayt Osman karakterini de çok sevdi. Oynadığı filmler birbiri ardına geldi. “Ah Güzel İstanbul” Sadri Alışık’ın en çok sevilen filmlerinden biriydi. 1966 yılında çekilen filmin yönetmeni Atıf Yılmaz’dı.

En yakın dostu Ayhan Işık’ı 1979 yılında kaybetti. Hayatındaki en büyük kayıplardan biriydi. Hem kişiliği hem dostluğu hem de aile yaşantısı ile örnekti. Son oynadığı film Yengeç Sepeti oldu. Yavuz Özkan’ın yönettiği film 1994 yılında çekildi. Bu filmdeki rolüyle Altın Portakal En İyi Erkek Oyuncu Ödülü’nü aldı. 

Sinemanın her döneminde vardı; unutulmaz karakterleriyle çok sevildi, saygınlık kazandı. Alışık’ın oyunculuk serüveni 1940’lı yıllarda başladı, hastalığına kadar da aralıksız sürdü. Alışık, yarım asra yaklaşan sanat hayatında her dönemin beklentilerine cevap verdi. Sinemada birbirinden farklı sayısız karaktere imza attı. Kimi zaman başroldü, kimi zaman ikinci adam. Oynadığı bazı karakterler, seyircide hayal kırıklığına sebep oldu. Oyunculuk adına sayısız riski göze aldı ve hep ayakta kaldı. Karakterler, roller değişti ancak sinema seyircisinin ona duyduğu sevgide değişiklik olmadı. Hem kişiliğini hem oyunculuğunu kabul ettirdi ve Türk halkı Sadri Alışık’ı çok sevdi.

Şarkı Söyledi, Şiirler Yazdı

Sinemanın ve tiyatronun usta oyuncusu dizelerde de rol aldı. Seyahatname, Kartallar Yüksekten Uçar, Çalıkuşu Saat Sabahın Dokuzu oynadığı dizlerdi. Sanatta yeteneği oyunculukla sınırlı kalmadı. Sesi çok güzeldi, şarkılar söyledi ve 45’lik plaklar doldurdu. Şiirler yazdı. İstanbul’a yazdığı şiirler Bir Ömürlük İstanbul adıyla kitap oldu. Güzel Sanatlar Akademisi mezunuydu. Resim bölümünde okumuştu ve bu eğitimi ile birbirinden güzel karakalem ve yağlı boya tabloları yaptı.

Sadri Alışık Sinema ve Tiyatro Ödülleri

Sadri Alışık; 18 Mart 1995’te İstanbul'da vefat etti, Zincirlikuyu Mezarlığı’nda topağa verildi. Sanatçı eşi Çolpan İlhan onun anısına Sadri Alışık Tiyatrosu’nu ve Sadri Alışık Kültür Merkezi’ni kurdu. 

Yıllarca sahnesinde oyunlar oynadığı Küçük Sahne Sadri Alışık Tiyatrosu oldu. Çolpan İlhan, Sadri Alışık adını sanat kurumunda yaşatma sürecini şu cümlelerle anlattı: “Tiyatro kurma düşüncesiyle, bu arzu bir gün birleşince, ilk aklıma gelen tiyatro salonu Küçük Sahne oldu. Sadri'nin de emeği geçmiş o unutulmaz Küçük Sahne...” 

Büyük ustanın ismi aynı zamanda adına düzenlenen ödül töreniyle de yaşıyor. Sadri Alışık Sinema ve Tiyatro Ödülleri her yıl veriliyor. Bu ödül törenini de Sadri Alışık Kültür Merkezi düzenliyor. 

Sinemanın Turist Ömer’i, Ali Baba’sı; unutulmadı, unutulmayacaktı. Filmleri ve hatıralarıyla yaşayacaktı. Bu yazıda da büyük usta Sadri Alışık’ı bir kez daha anmak, hatıralarını hatırlamak için yazıldı. 

Sadri Alışık Kimdir?

Türk sinemasının ve tiyatrosunun efsane oyuncusu Sadri Alışık 5 Nisan 1925 yılında İstanbul’da dünyaya geldi. 18 Mart 1995’te yine İstanbul’da hayata veda etti. Tiyatro ile çocuk yaşlarda tanıştı. 1940’ta ilk kez sinema filminde oynadı. Yarım asrı aşan sanat hayatında 200’den fazla filmde rol aldı.

Sadri Alışık’ın Unutulmaz Karakterleri Hangileriydi?

Usta oyuncu Turist Ömer filmleriyle ve karakteriyle özdeşleşmiş olsa da Sadri Alışık denilince akla gelen fim karakterleri vardı. Ali Baba, Gönlü bol Arif, Banazlı İsmail, Taşkasap Necati, Ofsayt Osman, Rıdvan Kaptan ve Haşmet İbriktaroğlu o karakterlerden bazıları.

Sadri Alışık Hangi Filmle Sinema Yolculuğuna Başladı?

Sadri Alışık’ın oynadığı ilk film, Günahsızlar’dı. 1946 yılında çekildi. 1938 ve 1950 arasını kapsayan o yıllar, geçiş çağıydı ve tiyatrocular döneminin alternatifiydi. Sadri Alışık’ı geçiş çağının öncü yönetmenlerinden Faruk Kenç keşfetti.