Turist Rehberi Olmak İster Misiniz?

Rehber olmak isteyenler ne yapmalı? Yabancı dil zorunlu mu? Kokartlar sadece belirli bölge için mi veriliyor? Profesyonel turist rehberi Onur Akgül, mesleğin detaylarını anlattı. 

Onur Akgül kimdir? 

1994 İstanbul doğumluyum. Turizm alanında lise eğitimi aldım. Çanakkale Üniversitesi Seyahat İşletmeciliği ve Turizm Rehberliği bölümünden mezun oldum. Balıkesir üniversitesinde Turizm Rehberliği anabilim dalında yüksek lisansımı tamamladım. Çanakkale Üniversitesi’nde doktora eğitimine devam ediyorum. Doktora ders sürecini yeni tamamladım. 

2017 yılından beri turist rehberliği yapmaktayım. Ülkesel rehberim. Çanakkale’de yaşıyorum. Aktif rehberlik hayatıma devam ediyorum. Mesleğimi de çok seviyorum. İki ulusal dergide de köşe yazarlığı yapmaktayım. 

Rehber olmak isteyenler ne yapmalı?

Öncelikle bu mesleği sevebiliyor olmak gerekiyor. İnsanlarla iletişiminiz iyi olması gerekiyor. Sosyalleştiren bir meslek sizi. Mesleğimizin temel direği olan bir yasamız var. 6326 Sayılı Turist Rehberliği Meslek kanunu çok önemli. Kanuna göre turist rehberi olabilmek için, başında eğitim süreci geliyor. Kültür ve Turizm Bakanlığı tarafından sertifika programı oluyordu. Genel kültür ve yabancı dil sınavlarını da geçtikten sonra turist rehberliği ruhsatnamenizi alıyordunuz. Üniversitelerde bu alan için eğitim veren programları olduğu için sertifika programları düzenlenmiyor. Üniversitelerin ön lisans ya da lisans bölümlerinden mezun olmanız gerekiyor. Bir yabancı dili iyi şekilde konuşabiliyor olmanız gerekiyor. 

Bu şartı yerine getirmeniz için de YDS ya da Bakanlığın gözetiminde düzenlenen turist rehberliği yabancı dil sınavı var. Bu ikisinden birini geçmek gerekiyor. YDS’den en az 70 almak gerekiyor. Sonrasında da uygulama gezileri var. Çalışacağımız bölgede yetkilendirilmek adına uygulama gezileri oluyor. Uygulama gezilerinden en az birini tamamladıktan sonra Kültür ve Turizm Bakanlığı’na ruhsatname için başvuruyorsunuz. Aldığınız ruhsatname ile yaşadığınız yerdeki yetkili odalara başvuruyorsunuz, kayıt oluyorsunuz. Sonrasında da çalışma kartı veriliyor. Bunu aldıktan sonra da fiilen mesleğinizi icra etmeye başlıyorsunuz.

Üniversite mezunu olmak zorunlu mu? 

Zorunlu. Sertifika programları artık açılmıyor. Ön lisans, lisans ya da yüksek lisans programlarından birini bitirmek zorundasınız. 

Yabancı dil zorunlu mu?

Kanunda da belirtildiği üzere bir yabancı dilden yeterlilik vermek gerekiyor. İngilizce olabilir az bilinen bir dil de olabilir. Mesleğin temelinde yabancı dil olmazsa olmaz kıstaslardan bir tanesi. 

Rehber, turist rehberi, apranti, eylemli - eylemsiz rehber ne demek?

Apranti rehber dediğimiz yardımcı rehber. Birçok apranti rehber acente adını orada bulunurlar. Turist rehberi turu icra eder. Yardımcı rehber genelde üniversitelerde okuyan öğrencilerden oluşmakta. 

Eylemli rehber çalışma kartına sahip olup aktif rehberlik yapan kişiler. Bir de şöyle bir husus var; ruhsatınızı aldınız, odanıza kayır yaptırdınız ama çalışma kartı almadınız, çalışma kartına sahip olan turist rehberler ise eylemsiz turist rehberleri. Ruhsatnamenizi aldıktan sonra 6 ay içinde bir meslek örgütüne iye olmazsanız iptal ediliyor. 11 bin-12 bin civarında rehberlik meslektaşlarımız yer almakta. 

Kokartlar sadece belirli bölge için mi veriliyor?

Kokart eski jargon, çalıma kartı geçiyor. İkisi de aynı şey. Ruhsatnamenizi alırken en az bir bölge gezmiş olmalısınız. Siz hangi bölgede uygulama gezisine çıktı iseniz orada yapmak zorundasınız. Ben Marmara, Ege ve Akdeniz turu yapmıştım. Ruhsatında da çalışacağı bölgeler olarak, Marmara, Ege ve Akdeniz yazıyor. Çalışma kartı alırken çalışabileceğimiz bölgeler yer alıyor. Çalışma kartlarında ülkesel ve bölgesel turist rehberleri ibaresi var. Ülkesel rehberler bütün bölgelerde çalışabiliyor. Bölgesel rehberler ise Marmara var Ege yok gibi. Kişilerin kendi tercihi oluyor genellikle. Tamamlamadığınız bölgede tur organize ederseniz bunun ciddi cezaları var. 

Kokart alabilmek için sınava girmek gerekiyor mu?

Uygulama gezisi sonrasında, bir sınava tabi oluyorsunuz. Gezdiğiniz bölge ve noktalarla alakalı. Bu testten en az 75 almanız gerekiyor. Lisans almak için sınava giriyorlar. Rehber olup bölge eklemek isteyenler sınavdan muaf. 

Sınav soruları nasıl oluyor?

Sordukları sorular anlatılan her şeyi kapsıyor. Turda ne öğrenildiyse o soruluyor. 

Çok geziyorsunuz, çok kazanıyor musunuz?

Biz gezdiriyoruz. Maksadımız turistlere tanıtmak. Maddi açıdan tatmin edici bir meslek. Rehberlikte kazanmak istiyorsanız öncesinde o kadar harcamanız gerekiyor. Eğitim gezisine katılmanız, kitap okumanız gerekiyor. Devamlı okumanız gerekiyor. Eğitim gezileri dışında da bir yeri gidip görmeniz gerekiyor. Mesleki birikiminizi için para harcamalısınız. Yatlar katlar kazanmıyoruz. Maddi kazancından ziyade beşeri kazancı çok önemli. Zaman yönetimi çok önemli turist rehberliğinde. Rehberlik sadece gezip para kazanmak değil.

İlgili eğitim: Zaman Yönetimi Eğitimi

Rehberler için ağustos böceği demek doğru olur mu?

Bizim ülkede bu durum çok geçerli değil. Çok şanslıyız. Anadolu coğrafyasında rehbere ekmek çok. Turizm sektörüne dair sezonluk bakış açısı var. Rehberliğin böyle olmadığını düşünüyorum. Çalıştığınız bölge dışına çıkmıyorsanız bu geçerli olabilir. Mesleği dolu dolu icra etmek istiyorsanız, bazı aylarda farklı yerlerde yaşamak gerekiyor. Dünyanın en başarılı rehberleri turist rehberleridir. 

Gezerken en çok etkilendiğiniz yer neresi?

Birçok yer var. Geriden alacak olsak; eğitim gezisinde Kaş Antik Tiyatro’da gün batımını izlemek beni acayip etkilemişti. Anadolu çok keşfetmeye açık bir bölge, keşfederken çağlar atlayacağınız konumda. Aspendos Tiyatrosu da unutulmaz anlardı. Rehber iken orayı anlatırken anlattığım dönelerde yaşıyormuşum hissiyatı oluştu. Sultanahmet’e gittiğimde Dikilitaşı gördüğümde başka hissettim. Ayasofya’ya girdiğimde kayboldum, anlatırken yaşıyorsunuz bir nevi. Kubbesi sonsuz gelmişti bana.

Ağrı’da Doğu Beyazıt’ta İshak Paşa Sarayı bir başka. Çölün ortasında elmas gibi. Efes’e girdiğinizde de o anı yaşıyormuş gibi hissediyorsunuz. Kış gezisi yaptığımızda Sagalassos Antik Kenti, Burdur’da yer alıyor. Yazı ayrı kışı ayrı güzel. 

Hatay çok farklı bir coğrafya. Mardin sokaklarında yürümek, kendi içerisinde ruhu varmış gibi hissediyorsunuz. Şanlıurfa Halfeti’de batık şehri görmek inanılmaz bir duygu. Anlattığım yerleri bir şekilde gezmenizi öneririm. Kültür turları çok önemli bizim için.

Gökçeada güneşin son battığı yer. Keyfi çok başka. Bozcada köyü olmayan tek ilçesi. Bağbozumu zamanı bağdan üzüm topluyorsunuz. Toprağa dokunmak, üzümleri kendiniz toplaması çok başka bir şey. Saymakla bitmez. Tunceli’de Munzur Vadisi çok görmek istediğim yer. Erzincan Kemaliye’de Karanlık Kanyon yine. 

Turistler misafir mi, müşteri mi?

Misafir, hiç düşünmeden cevap verebilirim. Turizm sektörü içerisinde hizmet verdiğimiz kişiler misafirdir. 

Kokart için yüksek lisansta tez gerekli mi? 

Fark etmiyor. Tezli de yapsanız tezsiz de yapsanız şartı yerine getirmiş olursunuz. 

Kısa süre içerisinde gezilecek bölgeler nereler olabilir?

İstanbul’a yönelik söyleyeyim. Hafta sonu kaçamağı yapabilecekleri en uygun destinasyonlardan biri Kuzey Ege. 2 günlük Gökçeada, Bozcaada yapılabilir. Kaz dağları olabilir. Asos olabilir. Adatepe, Yeşilyurt köyü gibi. 

Doğu Karadeniz, 2-3 günlük yapılabilir. Kapadokya turları da gezilebilir. Yıllık izin söz konusuysa Ege, Akdeniz tutu olabilir. 

Otel tatili mi, kültür turu mu?

En son ne zaman bir otelde kaldım hatırlamıyorum. Rehber olarak kültür turlarını tavsiye ederim. 

Çalışma şekli nasıl?

Acenteye bağlı olarak da çalışabilirsiniz, freelance de çalışabilirsiniz. SGK’nızı kendinizin yapmanız gerekiyor. 

Size nasıl ulaşabilirler?

Sosyal medya, Instagram en aktif kullandığım sosyal medya.

Rehber olmak isteyenler ne yapmalı?

Öncelikle bu mesleği sevebiliyor olmak gerekiyor. İnsanlarla iletişiminiz iyi olması gerekiyor. Sosyalleştiren bir meslek sizi. Mesleğimizin temel direği olan bir yasamız var. 6326 Sayılı Turist Rehberliği Meslek kanunu çok önemli.

Rehberlik için yabancı dil zorunlu mu?

Kanunda da belirtildiği üzere bir yabancı dilden yeterlilik vermek gerekiyor. İngilizcede olabilir az bilinen bir dil de olabilir. Mesleğin temelinde yabancı dil olmazsa olmaz kıstaslardan bir tanesi. 

Üniversite mezunu olmak zorunlu mu? 

Zorunlu. Sertifika programları artık açılmıyor. Ön lisans, lisans ya da yüksek lisans programlarından birini bitirmek zorundasınız.