Sürdürülebilirlik Nedir? Sürdürülebilirlik Neden Önemli?
| Konsept | Tanım | Önemi |
|---|---|---|
| Sürdürülebilirlik | Gelecekteki kuşakların ihtiyaçlarını karşılayabilecek şekilde kendi ihtiyaçlarımızı karşılamaktır. | Dünya kaynaklarını koruyarak, gezegenin geleceğini güvence altına almaya yardımcı olur. |
| Ekolojik, Ekonomik ve Sosyal Faktörlerin Önemi | Sürdürülebilirlik, ekolojik, ekonomik ve sosyal koşulları içerir. | Bütünsel bir yaklaşım, kaynakların etkin yönetilmesini sağlar ve tüm paydaşların ihtiyaçlarını dikkate alır. |
| Sanayi Devrimi | Sanayi ve teknoloji alanındaki hızlı gelişimle beraber enerji ihtiyaçlarında büyük artış oldu. | Bu durum, sürdürülebilirlik kavramını daha acil kılan doğal kaynakların hızlı tüketimine yol açmıştır. |
| Sürdürülebilirlik Yönetimi | Ekonomik, sosyal ve çevresel etkileri dikkate alarak kaynakların kullanımını düzenlemek. | Bugünün ihtiyaçlarını karşılarken geleceğin olanaklarını korur ve sürdürdükçe kalkınmayı sağlar. |
| Doğal Kaynakların Kıtlığı | Doğal kaynaklar maddi ve enerji ihtiyaçlarımızı karşılamak için kullanılır, ancak bunlar sınırlıdır. | Doğal kaynakların tükenmesi, sürdürülebilirlik için bir zorunluluk haline getirir. |
| Kişisel Sorumluluk | Bireylerin, doğayı ve kaynakları koruma ve bu kaynakları daha etkin kullanma yükümlülüğü. | Bireylerin sürdürülebilir yaşam biçimlerini benimsemesi, tüm toplumun sürdürülebilir olmasına yardımcı olur. |
| Şirketlerin Rolü | Şirketlerin, ekonomik başarılarını ekolojik ve sosyal faktörlerle dengelenmesi gerekmektedir. | Sürdürülebilir iş modelleri, hem şirketlerin uzun vadeli başarısını ve hem de kaynakların korunmasını sağlar. |
| Kalkınma | Bireylerin refah seviyesini arttırmayı hedefleyen süreç. | Sürdürülebilir kalkınma, refahın artmasını sağlar, ancak kaynakları aşırı tüketmemeyi ve ekosistemi korumayı da hedefler. |
| Ekosistem Etkileşimi | Bütün canlılar birbiriyle ve doğal çevreyle etkileşim halinde olup, bu etkileşim ekosistem dengesini oluşturur. | Bu etkileşim, bireylerin ve toplumların doğal çevreyi anlayıp korumasının önemini vurgular. |
| Sosyolojik Değişim | Sanayileşme süreci, nüfus artışı, kentleşme gibi faktörler büyük bir sosyolojik değişime neden oldu. | Bu değişim, sürdürülebilirlik yaklaşımlarının, sosyolojik ve çevresel dengeyi korumak için hayati olduğunu gösterir. |
Sürdürülebilirlik, üretimin ve çeşitliliğin devamı sağlanırken insanlık yaşamının daimi kılınabilmesidir. En iyi anlamıyla kendi ihtiyaçlarımızı karşılarken gelecek kuşakların ihtiyaçlarından ödün vermeden karşılayabilmektir. Bir kavramın ya da şeyin sürdürülebilir olması o şeyin şuan ki durumunu devam ettirebiliyor olması gerekir. Aynı zamanda kendini yenileyebiliyor olması gerekmektedir. Buradan yola çıkarak bu kavram; gelecek kuşaklara ekonomik, ekolojik ve aynı zamanda sosyal koşulları devam ettirilebilen bir dünya bırakmak için kullanılır.
Sürdürülebilirlik kavramı; 1983 yılında Birleşmiş Milletlerin yayınladığı “Ortak Geleceğimiz” adlı raporundan sonra hayatlarımıza girmeye ve şekillendirmeye başladı. Bu raporda belirtilen tanım “İnsanlık; doğanın gelecek kuşakların gereksinimlerine cevap verme yeteneğini tehlikeye atmadan, günlük ihtiyaçları temin ederek, kalkınmayı sürdürülebilir kılma yeteneğine sahiptir” olarak yapıldı. Dünyada var olan herkesin hayatı doğal kaynaklara bağımlıdır. Maalesef bu doğal kaynaklar sonsuza kadar devam etmeyecektir. Sürdürülebilir bir ortam sağlamak için birey ve doğa arasında denge oluşturmak gerekir. Bu denge de ancak birey sayesinde oluşturulabilir.
Sürdürülebilirlik sadece ekolojik anlam üzerinden düşünülmemelidir. Üç ana sistem üzerinden düşülmesi gerekir. Ekolojik, ekonomik ve sosyal koşullar üzerinden bir düşünce geliştirilmelidir. İçinde bulunduğumuz zamanın ekonomik ve sosyal ihtiyaçlarını gelecek nesillerin olanaklarına zarar vermeden karşılamak gerekir.
Sürdürülebilirlik Neden Önemli?
Sanayi devrimi ile beraber sanayi ve teknoloji alanında büyük gelişmeler yaşanmıştır. Büyüyen sanayi ile birlikte enerji ihtiyaçları da artış göstermiştir. Bu doğrultuda kömür, petrol vb. yenilenemeyen enerji kaynakları kullanılmaya başlanmıştır. Sanayinin gittikçe büyüyen bir sektör halini alması tarım ekonomisine dayalı bozulmalara yenilerinin eklenmesini sağlamıştır. Hızlı sanayileşme; hızlı nüfus artışı, köyden kente göç, şehirleşme, çevresel kirlilik, biyo çeşitlilikte azalma vb. neden olmuştur. Genel olarak büyük bir sosyolojik değişimin habercisi olmuştur.
Bütün canlılar doğa içerisinde birbirleriyle etkileşim halindedir. Ekolojik denge içerisinde birbirlerine bağlıdır. Ekolojik olarak zarar gören doğa, ekonomik ve sosyal koşullarda zarar sağlar. Bir bölümde çıkan zarar diğer bölümde de bağlantılı olarak zarar oluşmasını sağlar. Bireyin doğal çevreyi yok etme etkisi, doğal çevrenin kendini iyileştirme hızına baskın çıkmıştır. Bu noktada da ekolojik sistemin dengesini bozmadan hareket etme gereksinimi doğmuştur.
Bu gibi nedenlere birlikte ilk önce ekosistem üzerinde olumsuz etki yaratan sanayi işletmeleri ve diğer işletmeler sürdürülebilirlik kavramını benimsemelidirler. Bu doğrultuda yapılması gereken çalışmaları yapmaları gerekir. Şirketler perspektifinden bakıldığında şirket çıkarları ve sosyal koşulların çatışmaması gerekir. Şirketler yalnızca ekonomik açıdan büyüme değil sosyal koşullar ve çevre konularının da şirket konularına dahil edildiği bir yönetim anlayışıyla sürdürülebilirlik sağlanabilir. Okumuş olduğum bir röportajda Türkiye’nin en büyük şirketlerinden birinin CEO’su sürdürülebilirlik anlayışını benimsediklerini ve bu yöntem sayesinde sosyal, ekonomik ve çevresel olarak çok büyük değişimleri yaşadıklarını anlatmaktadır.
Sürdürülebilirlik kavramı yalnızca şirketleri ilgilendiren bir konu değildir. Bireylere de bu anlamda büyük sorumluluklar düşmektedir. Bu kavramın önemi benimsenmelidir. Bu kavramın ilkeleri doğrultusunda hareket ederek günümüz kaynaklarını doğru bir şekilde kullanarak gelecek nesillerin ihtiyacı olan kaynakları ödün vermeden kullanılabilmelidir. Sürdürülebilir konusu günümüz ve geleceğimiz için büyük önem taşımaktadır. Bu konu üzerinde bilinçlenerek sosyal, ekonomik ve ekolojik anlamda katkıda bulunacak davranışlar sergilememizi sağlar. Bu sayede de bugünümüze ve geleceğe büyük katkıda bulunulmasını sağlar.
Sürdürülebilirlik Yönetimi Nedir?
Sürdürülebilirlik; ekonomi, toplum ve ekoloji ile bağlantılıdır. Sürdürülebilirlik kavramı da bu üç boyutu kapsayan bütünsel bir akış açısına sahiptir. Amacı gelecek nesillere her açıdan yaşanabilir bir dünya bırakmadır. Kendini yenileyebilen bir çevre, refaha dayanan sosyal koşullar ve toplum ve çevre temelli ekonomik sistem bütünsel bir bakış açısını açıklar. Bu bahsedilen koşulları yerine getirmek için uygulanan yönteme de sürdürülebilirlik yöntemi denir.
Sürdürülebilirlik yöntemi uygulanarak bugünümüzün toplumsal ve ekonomik ihtiyaçlarını gelecek kuşakların olanaklarını çalmadan karşılayabilme amacı taşır. Sürdürülebilirliğin genel amacını taşır. Sürdürülebilirlik yöntemi ve kalkınma arasında yakın bir ilişki bulunmaktadır. Kalkınma; en genel anlamıyla bireylerin refah seviyesini arttırmayı hedefler. Kalkınma kavramı genellikle ekonomik büyüme ile ilişkilendiriliyordu. Kalkınma kavramı günümüzde sürdürülebilirlik kavramı gibi farklı faktörler eklenerek yorumlanmaktadır.
Günümüzde bu iki kavram birleşme göstermiştir. Sürdürülebilir kalkınma kavramı ortaya çıkmıştır. Sürdürülebilir kalkınma refah seviyesinin artmasını sağlamak için ekonomik büyümenin yanında, toplumsal cinsiyet eşitliği, doğal çevre, sosyal koşullar, eğitim, sağlık ve üretim-tüketim faaliyetlerini içinde barındırır. Üçlü bir venn şeması düşünün. Bu şemanın üçlü kesişiminde sürdürülebilirlik yer alıyor. Birinci şema çevreyi, ikinci şema sosyal koşulları, üçüncü şema ise ekonomiyi temsil ediyor.
Buradan hareketle sürdürülebilirlik kavramı, sosyal koşulları, ekonomiyi ve çevreyi iç içe geçmiş kümeler olarak ele alır. Her bir şema birbiri ile ilgilidir. Her birinin sürdürülebilir olması diğerine bağlıdır. Sürekli ilişki içindedirler. Örneğin doğal kaynakları yenileyemeyecek bir hızda tüketirsek, sürdürülebilir bir ekonomiden söz etmek olanaksızdır. Çünkü ekonomik açıdan sistemi devam ettirecek doğal kaynakları tükenecektir. Olaya toplumsal açıdan baktığımızda gerekli siyasi düzenlemeler yapılmadığı taktirde yaşam tarzlarımızda köklü bir değişiklik ortaya çıkmaz. Bu durum da çevresel sürdürülebilirliğe ulaşılamayacağını gösterir. Sürdürülebilirlik yöntemi, sürdürülebilirlik amaçlarına ulaşmamızı sağlayan yöntemdir. Bu yöntem bugünümüzün ve geleceğimizin her açıdan yaşanabilir bir dünya olmasını sağlama gayesi taşır.
Sürdürülebilirlik Bileşenleri Nelerdir?
Sürdürülebilirlik denildiğinde ilk önce ekolojik anlamı gelse de bu kavram ekolojik, sosyal koşullar ve ekonomik bileşenleri bir arada barındıran bütünsel bir bakış açısını ifade eder. Sürdürülebilirliğin sağlanabilmesi için bu üç kavramın dengeli bir biçimde yönetilmesi gerekmektedir. Sürdürülebilirlik bileşenleri;
Ekolojik Sürdürülebilirlik: Doğada yer alan doğal kaynakların bir gün tükeneceğini ve bu kaynakların akıllı bir biçimde kullanılması gerektiğine odaklanır. Ekolojinin korunmasını sağlar. Doğa ile birey arasındaki ilişkiyi inceler. Yaşayan her canlı için büyük bir öneme sahip olan çevresel sürdürülebilirliğini savunur. Ekonomik ihtiyacın giderilmesi için doğal kaynakların bitmeyecekmiş gibi kullanılması, kalkınma için canlıların yaşam haklarına müdahale edilmesi ekolojik sürdürülebilirliği ilgilendiren konulardır.
Sosyal Sürdürülebilirlik: Eğitim, sağlık, mutluluk, güvenli bir yaşam, yaşam kalitesi vb. alanlarda toplumsal koşulların sürdürülebilirliği üzerine odaklanır. İnsanlar arasındaki ilişkilerin zenginleştirilmesinin yanında bireysel ve grupsal hedeflere ulaşılmasını sağlar. Ekonomik ve ekolojik değişimlerin sosyal koşullara yaratacağı etkiler tarafından etkilenebilir.
Ekonomik Sürdürülebilirlik: İktisadi ve idari bir misyona odaklanır. Üretim ve tüketim dinamiklerinin sürdürülebilirliği, ekonomik devamlılığı sağlama ve kalkınma için oldukça önemlidir.
Sürdürülebilirlik bir farkındalığı temsil eder. Hem toplumsal hem de bireysel olarak bir hedefi belirtir. Amaç bu hedefi yerine getirmektir. Sürdürülebilirlik bileşenleri tek tek dikkate almak gerekir. Aynı zamanda bu bileşenlerin birbirlerini etkilediğini unutmayalım.
Sürdürülebilir Gelişme Hedefleri Nelerdir?
Sürdürülebilir gelişme hedefleri, Birleşmiş Milletler Genel Kurulunun uluslararası kalkınma hedefleridir. Bu hedefler;
Yiyecek: Açlığı bitirmek, gıda güvenilirliğini sağlamak ve sürdürülebilir tarımı desteklemektir.
Sağlık: Sağlık alanında erişimi arttırmak ve zindelik sağlamaktır.
Yoksulluk: Her türlü yoksulluğu ortadan kaldırmaya çalışmak.
Kadınlar: Kadının statüsünü güçlendirmek ve toplumsal cinsiyet eşitliğini sağlamak.
Eğitim: Kapsayıcı bir eğitim hizmeti sunmak. Ömür boyu eğitimi yaygınlaştırma.
Enerji: Herkese güvenilir, satın alınabilir ve sürdürülebilir enerjiye erişim sağlama.
Ekonomi: Herkes için kapsayıcı, sürekli ve sürdürülebilir ekonomik büyümeyi ve üretken istihdamı sağlama.
Ekosistem: Karasal ekosistemleri korumayı amaçlama. Ekosistemleri yenilemek ve sürdürülebilir kullanımını teşvik etmek. Çölleşmeyle mücadele etmek ve biyolojik çeşitlilik kaybını sona erdirme.
Sürdürülebilirlik: Uygulamaları gerçekleştirmek için kuvvetlendirme yapılmasını sağlamak. Sürdürülebilir gelişme için küresel iş birliği sağlamak
Bu maddeler devam etmektedir. Sürdürülebilir gelişme hedefleri 2015 yılında süresi dolan Milenyum Gelişme Hedeflerinin yerine geçmektedir.
Sezer AÇİLER, 19 Haziran 1995 tarihinde Sakarya’da dünyaya geldi. 2018 yılında Sakarya Üniversitesi Sosyoloji bölümünü bitirdi. Gayrimenkul danışmanı, stajyer sosyolog ve Felsefe Grubu öğretmeni olarak çalıştı. Sertifika programlarına katıldı. 2019 yılında İstanbul İşletme Enstitüsünde blog yazarı olarak çalışmaya başladı.
