Proje Programlama ve Değerlendirme
Proje Yönetim Süreçleri | Açıklamalar | Örnekler / Uygulamalar |
---|---|---|
Proje Yönetimi | Belli bir hedef doğrultusunda kaynakların verimli kullanılması, planlanması ve denetlenmesi süreci. | Stratejik kararlar, açık ve ulaşılabilir hedef belirlemesi |
İşletme ve Bireyin Rolü | Bilgi, beceri, araç ve metotların kullanılması. Paydaşlar arası çatışmaların yönetilmesi. | Çatışma ve talep yönetimi |
Kaynak Yönetimi | Zaman, kalite, maliyet, iletişim ve insan kaynakları yönetimi. | Bütüncül anlayış, etkili kullanım |
Proje Programlama | Faaliyetlerin birbirleriyle etkileşimi ve oluşan sürelerin tespiti, sınıflandırılması. | Gannt şeması, PERT, HP |
Planlama Teknikleri | Potansiyel tehdit ve fırsatları önceden görme, uygun tedbirler alma. | Bulanık hedef programlama, Tavlama benzetimi algoritması |
Problem Çözme | Kimin ne zaman nerede hangi görev ve sorumlukları ele aldığının sıralaması. | Proje çözüm modelleri |
Proje Değerlendirme | İşletme ihtiyaçlarının tespiti, yetkinlik seviyesi dikkate alınarak sürecin geliştirilmesi. | Kurumsal proje yönetimi olgunluk değerlendirmesi |
Yetkinlikler ve Fırsatlar | Stratejik hedeflere ulaşma yeteneği, artan yetkinlik performansına uygun fırsat değerlendirilmesi. | Yetkinlik analizi, fırsat değerlendirme |
Risk Yönetimi | Olumsuz durumları önlemek ve fırsatlardan yararlanmak için proaktif tutum geliştirme. | Risk analizi ve değerlendirme |
Kalite Yönetimi | Hedeflerin ölçülebilir ve anlaşılır nitelikte belirlenmesi, proje yönetiminin kalitesinin belirlenmesi. | Kalite kontrol ve iyileştirme çalışmaları |
Projeyi oluşturan faaliyetlerin daima kendine özgü bir farklılığı vardır. Projeler benzer nitelikteki hedeflere hizmet etseler dahi özgün yapıları nedeniyle her bir proje farklı yapılara sahiptir. Proje çıktısı, projenin kendisinden daha kalıcı bir etki yaratarak işletmeleri ve etrafındaki çevreyi kalkındırır. Bundan dolayı etkin yürütülen bir proje yönetimi toplumsal ve ekonomik katma değer yaratır.
Proje etkinliklerinin belli bir hedef doğrultusunda ilerlemesini sağlayan performans, süre, maliyet sınırlarını dikkate alınarak oluşturulan kaynakların verimli kullanılması, planlanması ve denetlenmesi sürecine proje yönetimi denir. Bu süreç içerisinde işletmenin ve ona ait personelin bilgi, beceri, araç ve yöntemleri kullanarak ihtiyaca yönelik beklentileri karşılaması amaçlanır.
İşletme yönetimi ve proje paydaşları arasındaki çatışmaların müzakere edilerek yönetilmesi ve taleplere ilişkin dengenin sağlanması gerekir. Bu amaçla proje yönetimini oluşturan faaliyetlerin gerçekleşmesi için açık ve ulaşılabilir hedefler belirlenir. Etkin bir proje yönetimi sayesinde organizasyon stratejik karar verme noktasında hangi aşamada olduğunu tespit eder ve gerektiğinde bu kararları revize edebilir.
Stratejik aktivitelerin uygulamaya geçebilmesi için zaman, kalite, maliyet, iletişim ve insan kaynakları yönetimi konusunda bütüncül bir anlayışla hareket edilmelidir. Ayrıca ilgili sürecin başarısı, projenin başlangıcından bitiş noktasına kadar geçen zaman diliminde gerekli planlama, organizasyon, yürütme ve koordinasyon unsurlarının bir arada ve etkili kullanımına bağlıdır.
Proje yönetimi süreci gerekli süre ve kaynak kullanımıyla beraber birçok görev tanımını da içinde barındırır. Bu aktiviteler tanımlanıp belli bir amaca hizmet eder. Hedeflerin gerçekleştirilmesi ile işletmenin performansı arasında doğru orantılı bir ilişki söz konusudur. Bu nedenle etkili bir planlama dahilinde anlaşılabilir ve ölçülebilir nitelikte hedefler belirlenir. Projenin ölçülmesine katkı sağlayacak araç ve yöntemler ilgili proje yönetiminin kalitesini belirler.
Proje Programlama
Projeyi oluşturan etkinliklerinin birbirleriyle olan etkileşimleri ve bunun sonucunda oluşan sürelerin tespit edilerek sınıflandırılması gerekir. Kaynak ve zaman kısıtlarını da göz önünde bulundurarak projenin belli bir plan dahilinde uygun yöntemlerle ilerleme sürecine Proje programlama adı verilir.
Projelerde başlama ve bitiş süreleriyle birlikte etkinlik çizelgeleri hazırlanır. Böylece faaliyetler sırasında olası gecikme, sorun ve boşluklar önceden görülerek bu durumlara ilişkin gerekli tedbirlerin alınması sağlanır. Durumlara zamanında ve etkili müdahale edilebilmesi amacıyla değişik proje yönetimi uygulamaları ve bunlarla ilgili tekniklerden yararlanılır.
İşletme yönetimi farklı teknolojiler, yöntemler ve bunlarla ilgili çoklu çözüm seçeneklerinden yararlanmak zorundadır. Proje programlamanın temel amacı proje yönetimini kontrol edilebilir hale getirmektir. Belirli bir amaca yönelik olan projelerde kompleks yapıların denetimi sağlanarak sürecin sonunda başarılı proje yönetimi ve değer yaratan bir çıktı hedeflenir.
Projenin yürütülmesi sırasında ortaya çıkan problemlerin çözümü seçenekleri ve beklenmedik durumlar karşında oluşacak potansiyel risklerin öngörülebilir olması gerekir. Doğru bir proje programlama süreciyle proaktif tutum ve davranış geliştirmek amaçlanır. Bunun için örneğin, bulanık hedef programlama yöntemi aracılığıyla belirsizliklerin önlenmesi amaçlanır.
Proje programlamanın en önemli faydası projenin uygulanması sırasında oluşacak potansiyel tehdit ve fırsatları önceden görerek buna uygun tedbirlerin alınmasını sağlamaktır. Projeye ilişkin planların net ve detaylı hazırlanması gerekir. Aynı zamanda en kısa sürede en düşük yatırım yapılacak koşulların oluşmasını sağlayacak yöntemlerin seçilmesi gerekir.
Proje planlama tekniklerine örnek olarak, Gannt şeması, CPM, PERT, HP, PEP, LESS, GERT, Bulanık hedef programlama ve Tavlama benzetimi algoritması gibi yöntemler örnek verilebilir. Bu teknikler çoklu projelerin çözümü ve projelerde kimin ne zaman nerede hangi görev ve sorumlulukları ele aldığını açıklar. Aynı zamanda bir sıralama dahilinde problem çözme ve hedef belirlenmesine yönelik modelleri dizayn eder.
Proje Değerlendirme
İşletmelerin proje yönetim ihtiyaçlarının ve kaynaklarının tespit edilmesi ve buna yönelik sürecin geliştirilmesini amaçlayan yöntemlerin kullanılmasına proje değerlendirme adı verilir. İşletmenin stratejik hedefleri ve bu hedeflere ulaşacak organizasyon yeteneklerinin incelenerek artan yetkinlik performansı dahilindeki fırsatları değerlendirme sürecidir.
Proje değerlendirme ile işletmelerin proje yönetim süreci detaylı olarak incelenecek yetkinlik seviyesi dikkate alınır. Yaygın olarak kullanılan proje değerlendirme modellerine, Proje yönetiminde kalite rehberi ve Kurumsal proje yönetimi olgunluk değerlendirmesi örnek olarak verilebilir.
Yapılan projelerin çoğu zaman yönetimi, maliyet ve kapsam bakımından belli bir plana uyulmadığı için başarısız olmakta ve finansal anlamda çeşitli kayıplar yaşanmaktadır. Projelerin oluşturulması için yapılan büyük çaplı harcamalar ve belirlenen planlama basamakları için gerekli değerlendirme takip ve gözlemlemenin yapılması gerekmektedir.
Projelerin değerlendirilmesi ve gözlemlenmesi amacıyla ASP.net yazılım teknolojileri ve SQL veri tabanı ya da her ikisi kullanılarak (PİDO-Analist) takip mekanizmaları güçlendirilmeye çalışılmıştır. Proje değerlendirme yöntemlerinde amaç işletmenin mevcut yönetim potansiyellerinin değerlendirilmesidir.
Proje yönetim sürecinde organizasyonların güçlü ve zayıf yönleri belirlenerek değerlendirilip, geliştirilir. Proje değerlendirme süreçleri işletmenin kendi içindeki değerlendirme araçlarıyla yapılabileceği gibi aynı zamanda dış değerlendirme organizasyonlarından destek alma yoluyla da yapılabilmektedir.
Proje değerlendirmenin faydası Swot analizi ile proje yönetimine ilişkin yetkinlik seviyesinin tespit edilmesidir. Yapılan tespitle birlikte proje yönetim sürecinin iyileştirilmesi ve daha iyi bir noktaya gelmesi adına tavsiyeler verilmesi sağlanır ve buna yönelik ihtiyaçlar tespit edilir.
Projelerde Risk Yönetimi
İşletmelerin oluşturduğu projelerin yürütülmesi görev ve sorumlulukların koordineli bir şekilde uygulanmasını gerektirir. Proje yönetim sürecinde oluşan belirsizlik ve sapmaların oluşması beraberinde karar verme sürecini olumsuz etkileyerek projenin başarısız olmasına neden olmaktadır.
Genellikle projelerin yürütülmesi sürecindeki belirsizlikler projenin hedeflerini olumsuz yönde etkileyecek çeşitli risk faktörlerinin ortaya çıkmasına neden olur. Proje yönetiminde çoklu çözümlere gidebilme ve daha etkili kararlar alma noktasında ortaya çıkan proaktif tutum ve davranışlar projelerdeki risk yönetimi sürecinin vazgeçilmez unsurlarıdır.
Projelerde risk yönetimi sürecinin 6 tane unsuru vardır. Bunlar:
Risk yönetimi planlaması
Risklerin belirlenmesi
Kalitatif risk analizi
Kantitatif risk analizi
Riske yönelik reaksiyon planlama
Risk denetimi
Proje yönetiminde risklerin ortaya çıkış kaynaklarını, teknolojik gelişmelerin arkasında yaşanabilecek karmaşık süreçlerin sonucunda verilen tutarsız kararlar tetikleyebilmektedir. Projede risk belirlenme adımlarından sonra yapılması gerekenler olasılık tahminleri ile riskin gerçekleşmesi durumunda bunların önem derecesi ve etkisi yapılacak analizlerle desteklenmelidir.
Proje Zaman Yönetimi
Proje yönetiminin en önemli konularından birisi zaman yönetimidir. Projelerde zaman yönetimi bir işletmedeki çeşitli ve karmaşık süreçler içeren faaliyetlerin oluşturulması sırasında belli bir zaman ölçeği ile hedeflenen sürede istenilen ilişkiyi yakalayarak tahmin edilen sonuca varmak olarak tanımlanabilir.
Proje yönetiminde etkili bir zaman yönetimi sürecinden bahsedebilmek için etkinliklerin belirlenmesi, sıralanması, hesaplanması, hazırlanması ve kontrolü yapılmalıdır. Proje yönetiminde meydana gelen ani ve beklenmedik durumların yerine aşamalı ve öngörülebilir değişikliklerin gelmesi etkili zaman yönetimine bağlıdır.
Proje sürecine ilişkin zaman çizelgeleri ve takvimlerin hazırlanarak büyük ölçekli ve kompleks yapılı projelerin yürütülmesi amaçlanır. Böylece tahmin edilecek proje süresinin doğruluğu ve riskin azaltılması konusunda gereken zemin oluşturulur. Neyin ne zaman kim tarafından yapılacağı ve kaynak planlaması yöntemleri belirlenir. Beklenen ile gerçekleşen arasındaki sapmalar kontrol edilir ve gerekli aksiyonlar alınır.
Finans Uzmanı olan Gürcan Puy 1984 yılında İstanbul'da doğdu. Lisans eğitimini Dumlupınar Üniversitesi İşletme bölümünde, Yüksek lisansını ise Marmara Üniversitesi MBA , Yönetim ve Organizasyon dalında tamamladı. Eğitimi sırasında Örgütsel Davranış ve Yönetim Kuramlarına ilişkin projeler ve anket çalışmaları yapmıştır.