IIENSTITU
AnasayfaBlogParça Başı Çilesi, Parça Başı Çalışma Nedir?
İş Hayatı

Parça Başı Çilesi, Parça Başı Çalışma Nedir?

18 Temmuz 2018
Parça Başı Çilesi, Parça Başı Çalışma Nedir?
Parça Başı Çalışma Nedir?ÖzellikleriÖrnek Durumlar
İş Sonucunda Çalışma Süresinin Dikkate Alınmadan Çıktılar Adet Olarak Dikkate AlınırParça başı iş sözleşmesine belirtilen birim ücretler, çalışma koşulları ve üretim değişiklikleriGenellikle Üretim-imalat, kalite, düşük teknolojili ürünlerin montajı
Genellikle Ev Ekonomisine Katkı Sağlamak İsteyen Aile Fertlerinin Evde Yaptığı İşlerÇalışılan sektöre göre değişiklik gösterir, genellikle insan gücü ve insan gücü + makine gücü kullanılırTekstil Çalışmaları
Ücretlerin Hesaplanma Şekli ile Diğer İş Görenlerden Ayrılır4857 Sayılı İş Kanunu'na tabi kişilerdir, yıllık izin, mola ve emeklilik gibi haklara sahipAdet Başı Üretim
Fazla Mesai Hak Edişleri Nedeniyle Sık Sık Mahkemeye Konu OlurHer Bir Fazla Saat İçinde Yapılan Parçayı Karşılayan Ücret Esas AlınırFazla Mesai Günleri
9 Saatlik Günlük Çalışma Süresi OlabilirFazla Mesai Yapılıyorsa, Hesap Adet Üzerinden YapılırHafta Sonu Çalışmaları
Her Gün Bir Saat Fazla Mesai YapabilirBirim Ücret Model ve Çalışma Koşullarında Değişiklik Olmadığı İçin SabittirElektronik Olmayan Ürün Montajı
7,5 Saatte 100 Adet Ürün ÇıkartabilirBirim Ücret = 0,75 Olarak BelirlenmiştirMamül Üretim
1 Saat Fazla Mesai İle 12 Adet Ürün ÇıkartabilirFazla Mesaideki Hak Edişi: 12 Adet X 0,75 X 1,50= 13,50 TLÖdenmiş Ücretler
Haftalık Çalışma Süresi 9 Saat5 Gün Çalışılır, Fazla Mesai Yapılıyorsa, Hesap Adet Üzerinden YapılırHafta İçi Çalışma Durumları
Fazla Mesai Yapılırsa, Hesaplar Zor OlabilireParça veya İş Tutarları, Çalışma Saatlerine Bölünür, Zam Miktarına Göre BelirlenirDönemsel Çalışma Durumları

Parça başı çalışma yöntemi, yapılan iş sonucunda çalışma süresinin dikkate alınmadan tamamen çıktıların adet olarak dikkate alındığı, adından da anlaşılacağı üzere; parça parça çıkan, adet olarak oluşan ve çıkan mamulün aritmetik olarak sayılabildiği, bu sayınında gün sonunda iş görenin hak edişinin tespiti için raporlandığı yöntemdir. Bu yöntemle çalışan iş görenlerin İş Sözleşmelerine “Parça Başı İş Sözleşmesi” denir. Bu sözleşmede parça başı çıkartılan işin karşılığı olacak birim ücretlerinin açık olarak belirtilmesi, üretimin ya da üretim cinsinden kaynaklı değişiklikleri, çalışma koşulu ve birim ücretinin çalışanlara öncesinden bildirileceğinin, en önemlisi de çalışanlara yeterli kadar iş temin edeceğini taahhüt etmelidir. Mecburi sebeplerden kaynaklı yeteri kadar işin temin edilemediği durumlarda ise çalışanların ücretlerinin zaman esası dikkate alınarak ödenmesinin gerektiği ve bu durumlarda ödenecek ücretin sözleşmede taraflarca mutabık kalınmış olması gerekmektedir.

Parça Başı Çalışma Nedir?

Parça başı çalışma genellikle üretim-imalat, kalite, düşük teknolojili ürünler, elektronik olmayan ürünlerin montajı, tekstil ve ev ekonomisine katkı sağlamak isteyen aile fertlerinin evde yaptığı işlerdir. Evde yapılan işlerde şahıs kendi hesabına ve kendi evinde çalıştığı için değineceğimiz konulardan ayırabiliriz.

Parça başı çalışmada çalışılan sektöre göre değişiklik göstererek sadece insan gücü ve insan gücü + makine gücü kullanılarak yapılır. Çalışma düzeni genellikle stabil olsa da bazı işlerin el becerisi ile yapıldığını ve iş hakkında eğitim alınması gereklidir. Parça başı usulüne göre çalışan iş görenlerin diğer iş görenlerden ayıran tek fark ücretlerinin hesaplanma şekildir. Bu iş görenlerde 4857 Sayılı İş Kanununa tabi kişilerdir. Hepsinin diğer çalışanlarda olduğu gibi yıllık izin, kıdem tazminatı, mola ve emeklilik gibi temel ve doğal hakları vardır.

Kanunlarımızın parça başı konusunda hesaplama yöntemi belirten bir maddenin olmaması, var olan maddelerinde yeteri kadar açık olmamasından kaynaklı bu usulde çalışan iş görenleri bazen mağdur edildiği bilinmektedir. Daha çok fazla mesai hak edişlerinin hakkaniyetli olarak ödenmediğinden dolayı birçok davaya konu olan bu usul için Yargıtay’ın 7. Hukuk Dairesi’nin “Parça Başı Ücretle Çalışan İşçinin Fazla Çalışmasının Hesaplanması” başlıklı kararı uygulamaya ışık tutmaktadır.

Özet olarak;

“Parça başına veya yapılan iş tutarına göre ücret ödenen işlerde, fazla çalışma süresince işçinin ürettiği parça veya iş tutarının hesaplanmasında zorluk çekilmeyen hallerde, her bir fazla saat içinde yapılan parçayı veya iş tutarını karşılayan ücret esas alınarak fazla çalışma veya fazla sürelerle çalışma ücreti hesaplanır. Bu usulün uygulanmasında zorluk çekilen durumlarda, parça başına veya yapılan iş tutarına ait ödeme döneminde meydana getirilen parça veya iş tutarları, o dönem içinde çalışılmış olan normal ve fazla çalışma saatleri sayısına bölünerek bir saate düşen parça veya iş tutarı bulunur. Bu şekilde bulunan bir saatlik parça veya iş tutarına düşecek bir saatlik normal ücretin yüzde elli fazlası fazla çalışma ücreti, yüzde yirmi beş fazlası ise fazla sürelerle çalışma ücretidir. İşçinin parça başı ücreti içinde zamsız kısmı ödenmiş olmakla, fazla çalışma ücreti sadece yüzde elli zam miktarına göre belirlenmelidir."

Bu özeti örneklemek gerekirse;

1 - İş Tutarının Hesaplanmasında Zorluk Çekilmeyen Haller Neler?

Çalışılan sektörden ve ya iş görenin çalıştığı iş yerinden kaynaklı olarak günlük çalışma süresinin 8,5 saat ve haftada altı gün çalıştığını var sayalım. İş gören aynı model elektronik olmayan ürün montajı yapmaktadır. Birim fiyatı da model ve çalışma koşullarında bir değişiklik olmadığı için sabittir. Bilindiği üzere haftalık çalışma süresi 45 saat ve günlük çalışma süresi en az 7,5 saattir. Dolayısıyla çalışan her gün bir saat fazla mesai yapmaktadır.

  • Çalışan 7,5 saatte 100 adet ürün çıkmaktadır.

  • Birim ücret = 0,75 olarak belirlenmiştir.

  • Normal çalışma süresindeki hak edişi: 100 adet X 0,75= 75,00 TL olacaktır.

  • 1 saat fazla mesai ise 12 adet ürün çıkarmıştır.

  • Fazla mesaideki hak edişi: 12 adet X 0,75 X 1,50= 13,50 TL olacaktır.

  • Çalışanın o gün kazandığı ücret toplamda 88,50 TL olacaktır.

Not: İş görenin 7,5 saat içinde çıkardığı ve fazla mesaide çıkardığı ürün adeti günlük olarak raporlanmalı ve insan kaynakları departmanındaki bordro birimine teslim edilmelidir.

2 - İş Tutarının Hesaplanmasında Zorluk Çekilen Haller Neler?

Çalışılan sektörden ve ya iş görenin çalıştığı işyerinden kaynaklı olarak günlük çalışma süresinin 9 saat olduğunu ve haftada beş gün çalışıldığını, ancak dönemsel olarak kanunların belirlediği süreleri geçmeden akdi tatil olan cumartesi günü ve hafta içi de fazla mesai yapıldığı var sayalım.

Çalışanın haftalık çalışma süreleri aşağıdaki gibi olduğu var sayalım.

Haftalık Çalışma Tablosu Gün Saat

  • Pazartesi 9 Çalışma Saati

  • Salı 7 Çalışma Saati

  • Çarşamba 10 Çalışma Saati

  • Perşembe 11 Çalışma Saati

  • Cuma 8 Çalışma Saati

  • Cumartesi 5 Çalışma Saati

  • Toplam 50 Çalışma Saati

İş gören çalıştığı bu hafta boyunca toplam 2500 adet bornoz ütülenmiştir. Birim ücreti ise 0,35 olarak belirlenmiştir. Özetten belirtilen yöntem ile;

Fazla mesai saati: 50 – 45 = 5 saat

Bir saatte çıkan sayı: 2500 adet / 50 saat= 50 adet

45 saat X 50 adet = 2250 adet

  • Normal çalışma süresindeki hak edişi: 2250 Adet X 0,35 = 787,50 TL

  • Fazla mesaideki çıkan sayı: 2500 adet – 2250 adet = 250 adet

  • Fazla mesaideki hak edişi: 250 adet X 0,35 X 1,5= 131,25 TL

Çalışanın o hafta kazandığı (hafta tatili ücreti hariç) toplamda 918,75 TL olacaktır.

Bir sonraki blog yazısında devam edeceğim.

İş Sonucunda Çalışma Süresinin Dikkate Alınmadan Çıktılar Adet Olarak Dikkate Alınır, Parça başı iş sözleşmesine belirtilen birim ücretler, çalışma koşulları ve üretim değişiklikleri, Genellikle Üretim-imalat, kalite, düşük teknolojili ürünlerin montajı, Genellikle Ev Ekonomisine Katkı Sağlamak İsteyen Aile Fertlerinin Evde Yaptığı İşler, Çalışılan sektöre göre değişiklik gösterir, genellikle insan gücü ve insan gücü + makine gücü kullanılır, Tekstil Çalışmaları, Ücretlerin Hesaplanma Şekli ile Diğer İş Görenlerden Ayrılır, 4857 Sayılı İş Kanunu'na tabi kişilerdir, yıllık izin, mola ve emeklilik gibi haklara sahip, Adet Başı Üretim, Fazla Mesai Hak Edişleri Nedeniyle Sık Sık Mahkemeye Konu Olur, Her Bir Fazla Saat İçinde Yapılan Parçayı Karşılayan Ücret Esas Alınır, Fazla Mesai Günleri, 9 Saatlik Günlük Çalışma Süresi Olabilir, Fazla Mesai Yapılıyorsa, Hesap Adet Üzerinden Yapılır, Hafta Sonu Çalışmaları, Her Gün Bir Saat Fazla Mesai Yapabilir, Birim Ücret Model ve Çalışma Koşullarında Değişiklik Olmadığı İçin Sabittir, Elektronik Olmayan Ürün Montajı, 7,5 Saatte 100 Adet Ürün Çıkartabilir, Birim Ücret = 0,75 Olarak Belirlenmiştir, Mamül Üretim, 1 Saat Fazla Mesai İle 12 Adet Ürün Çıkartabilir, Fazla Mesaideki Hak Edişi: 12 Adet X 0,75 X 1,50= 13,50 TL, Ödenmiş Ücretler, Haftalık Çalışma Süresi 9 Saat, 5 Gün Çalışılır, Fazla Mesai Yapılıyorsa, Hesap Adet Üzerinden Yapılır, Hafta İçi Çalışma Durumları, Fazla Mesai Yapılırsa, Hesaplar Zor Olabilire, Parça veya İş Tutarları, Çalışma Saatlerine Bölünür, Zam Miktarına Göre Belirlenir, Dönemsel Çalışma Durumları
Parça Başı Çilesibordro hukukinsan kaynakları parça parça başı ücret yargıtayyöntem ücret
Bu resimde resmi takım elbise giymiş ve kravat takmış bir adam görülüyor. Uzun boylu ve yüzünde ciddi bir ifade var. Takım elbisesi grinin koyu bir tonu ve altında beyaz bir gömlek var. Düzgün bir fiyonkla bağlanmış siyah bir kravat takıyor. Saçları geriye doğru taranmıştır ve bir çift siyah elbise ayakkabısı giymektedir. Kolunda bir saat vardır ve sol elinde bir evrak çantası taşımaktadır. Dümdüz ileriye bakıyor, güven ve güç hissi yayıyor.
Ertuğrul Yıldız
İnsan Kaynakları, Blog Yazarı

Süleyman Demirel Üniversitesi'nde İnsan Kaynakları Yönetimi/Personel Yönetimi bölümünde önlisans yapmıştır. Sonrasında Anadolu Üniversitesi Çalışma Ekonomisi ve Endüstri İlişkileri bölümünden mezun olmuştur.

Benzer Yazılar
Doğru ve faydalı bilgiler sağlama konusunda kararlı olan uzman ekibimizle blogumuzu her zaman yeni makaleler ve videolarla güncelliyoruz. Güvenilir tavsiyeler ve bilgilendirici içerikler arıyorsanız, blog sayfamıza mutlaka göz atın.
Uzun kahverengi saçlı bir kadın dikkatle elindeki cihaza bakıyor. Üzerinde beyaz bir ceket var ve saçları arkaya doğru toplanmış. Parmakları cihazın kenarlarını kavradığı için elinde bir tablet tutuyor gibi görünüyor. Kadın bir mağazada duruyor ve arka planda başka bir kadın görülüyor. Görüntü biraz bulanık, ancak elinde tablet olan kişinin ayrıntılarını seçmek mümkün. Kadın bir kitap okuyor gibi görünüyor, gözleri elindeki cihaza odaklanmış.
İş Hayatında Kadınlar

Kadın Girişimci Olmak

02 Temmuz 2019
Resmin merkezinde beyaz şekerle dolu bir grup cam kap yer alıyor. Şekerler oval şeklinde ve çeşitli boyutlardadır. Kapların solunda bir kağıt parçası iliştirilmiş bir ataş var. Resmin sağ tarafında içi beyaz ovallerle dolu bir cam kavanoz yer almaktadır. Daha sağda kare çerçeveli beyaz dikdörtgen bir nesne var. Arka planda bir bardağın yakın çekimi, beyaz bir gül, bulanık bir fiyonk ve fiyonklu bir yığın beyaz çanta var. Sahnenin geneli aydınlık ve neşeli bir atmosfere sahip.
Nasıl Yapılır?

Evde Nikâh Şekeri Yaparak Para Kazanma

05 Ağustos 2021
Görüntünün ortasında para dolu bir alışveriş arabası görülüyor. Araba bozuk para ve kağıt para karışımı gibi görünen şeylerle dolu. Ön planda bir teneke kutunun yakın çekimi, arka planda ise üzerinde mavi bir yüzey üzerinde sarı bir çizgi bulunan bir yığın tuvalet kağıdı rulosu var. El arabası düz bir yüzeye yerleştirilmiş ve zenginliklerle dolup taşıyor gibi görünüyor. Madeni ve kâğıt paralar çeşitli boyut ve renklerde olup, görsel olarak uyarıcı bir manzara oluşturmaktadır.
Nedir?

Satın Alma Gücü Paritesi Nedir?

26 Şubat 2020
Bu resim, içinde bir grup insanın bulunduğu bir odayı göstermektedir. Toplam altı kişi var - dördü masada oturuyor, biri sandalyede ve biri ayakta duruyor. Sandalyedeki kişi sarı bir gömlek, ayakta duran kişi ise takım elbise giyiyor. Masaların üzerinde kağıt yığınları ve elinde kaşık tutan bir kadın var. Arka planda beyaz bir dolap ve bilgisayar ekranının bulanık bir görüntüsü vardır. Odadaki insanlar ofiste çalışmakla meşgul görünüyorlar.
Yönetici

Yöneticinin Suyuna Gitmek

04 Ağustos 2016
Bu görüntü, işyeri görgü kuralları ve etik eğitimi üzerine çevrimiçi bir kursu tasvir etmektedir. Bir kadın önünde açık bir dizüstü bilgisayarla masada oturmaktadır. Dizüstü bilgisayarın arkasında bir logo vardır ve arka planda siyah metinli beyaz bir işaret görülmektedir. Kadının üzerinde bir gömlek vardır ve sağında spiral ışıklı bir ampul bulunmaktadır. Resmin alt kısmına yakın bir yerde kadının elleri görülmektedir. Bu görüntü, dijital çağda işyeri görgü kuralları ve etik eğitiminin önemini ortaya koymaktadır. Çalışanlar temel bilgileri öğrenerek iş yerlerinin profesyonel ve saygılı kalmasını sağlayabilirler. Bu görselde tasvir edilen çevrimiçi kurs, konuya ilgi çekici ve kapsamlı bir genel bakış sağlamaktadır.
4.3
(19)

İş Yerinde Görgü ve Etik Kuralları Eğitimi

18 Konu4 Saat
Uzun, dalgalı kahverengi saçları olan genç bir kadın beyaz bir duvarın önünde duruyor. Yüzünde dostça bir ifade var ve saçları yumuşak dalgalar halinde sırtından aşağı dökülüyor. Gözleri koyu kahverengi ve dudakları hafif bir gülümsemeyle kıvrılmış. Beyaz kemerli açık mavi bir elbise giyiyor ve takımını bir çift beyaz sandaletle tamamlıyor. Yumuşak saçları pencereden içeri süzülen güneş ışığıyla aydınlanıyor. Doğal ve rahat görünüyor, güzelliğin ve zarafetin bir resmi.Münevver Birol
₺1175₺0
Bu görüntüde takım elbiseli bir adam ellerini çırpıyor. Bir başarıyı kutluyormuş gibi coşkulu ve gururlu görünüyor. Kravat takan adam şık ve profesyonel görünüyor. Arka planda siyah metinli beyaz bir işaret var. Bu, adamın profesyonel bir ortamda önemli bir şey başarmış olabileceğini düşündürüyor. Genel olarak bu görüntü bir başarı ve gurur hissi uyandırıyor.
4.8
(162)

Etkili İletişim Teknikleri ve Beden Dili Analizi Eğitimi

7 Konu5 Saat
Bu görüntü, içinde bir insan olan siyah bir daireden oluşuyor. Kişi kollarını iki yana açmış, kameraya dönük bir şekilde durmaktadır. Kişi beyaz bir gömlek ve mavi bir kot pantolon giymektedir. Arka plan gri tonda. Kişinin açık kahverengi gözleri ve kısa siyah saçları var. Daire pürüzsüz, kavisli bir dokuya ve parlak bir yüzeye sahip. Kişi kendinden emin ve güçlü görünüyor. Çemberin ortasında dururken kararlı bir ifadesi var. Resmin atmosferi davetkâr ve sıcak.Ders Eğitmeni
₺1257₺626
Bu, çağrı merkezi kalite uzmanlığı eğitimine odaklanan çevrimiçi bir kursun görüntüsüdür. Görselde gözlüklü ve beyaz gömlekli bir kadın yer almaktadır. Elinde kurs başlığının yazılı olduğu bir tabela tutmaktadır. Ayrıca bir kolye takıyor ve kareli bir gömlek giyiyor. Daha yakından bakıldığında gözleri ve ağzının yanı sıra elleri de görülüyor. Bu online kurs, çağrı merkezi kalite ilkelerini ve çağrı merkezi kalite uzmanı olmak için gerekli becerileri anlamaya yönelik kapsamlı bir yaklaşım sunmaktadır. Eğitim boyunca katılımcılar başarılı bir çağrı merkezi operasyonunun temel unsurlarını keşfedecek, müşteri hizmetleri kalitesini değerlendirecek ve müşteri hizmetlerini iyileştirmek için stratejiler belirleyecektir. Bu eğitim, katılımcılara müşteri hizmetleri etkileşimlerinin kalitesini etkili bir şekilde nasıl ölçeceklerini, analiz edeceklerini ve iyileştireceklerini öğretecektir.
5
(3)

Çağrı Merkezi Kalite Uzmanlığı Eğitimi

15 Konu5 Saat
Uzun, dalgalı kahverengi saçları olan genç bir kadın beyaz bir duvarın önünde duruyor. Yüzünde dostça bir ifade var ve saçları yumuşak dalgalar halinde sırtından aşağı dökülüyor. Gözleri koyu kahverengi ve dudakları hafif bir gülümsemeyle kıvrılmış. Beyaz kemerli açık mavi bir elbise giyiyor ve takımını bir çift beyaz sandaletle tamamlıyor. Yumuşak saçları pencereden içeri süzülen güneş ışığıyla aydınlanıyor. Doğal ve rahat görünüyor, güzelliğin ve zarafetin bir resmi.Münevver Birol
₺1102₺0
Gözlüklü bir kadın bir duvarın önünde duruyor, gülümsüyor ve elinde siyah yazılı beyaz bir tabela tutuyor. Kareli bir gömlek giymiş ve boynunda bir kolye var. Gözleri gözlüklerin arkasından görülebiliyor ve kahverengi saçları düşük bir at kuyruğu şeklinde toplanmış. Sağ eliyle tabelayı kameraya doğru tutuyor ve yüzünde kararlı bir ifade var. İfadesi kendinden emin ve duruşu güçlü.
4.9
(10)

Çağrı Merkezi Takım Liderliği Eğitimi

7 Konu5 Saat
Uzun, dalgalı kahverengi saçları olan genç bir kadın beyaz bir duvarın önünde duruyor. Yüzünde dostça bir ifade var ve saçları yumuşak dalgalar halinde sırtından aşağı dökülüyor. Gözleri koyu kahverengi ve dudakları hafif bir gülümsemeyle kıvrılmış. Beyaz kemerli açık mavi bir elbise giyiyor ve takımını bir çift beyaz sandaletle tamamlıyor. Yumuşak saçları pencereden içeri süzülen güneş ışığıyla aydınlanıyor. Doğal ve rahat görünüyor, güzelliğin ve zarafetin bir resmi.Münevver Birol
₺1110₺0