İşletmelerde Yönetim Yaklaşımları

1. stratejik yönetim Yaklaşımı: yaklaşımı, işletme sahiplerinin ve yöneticilerinin işletmelerinin stratejisini, hedeflerini ve yönetim süreçlerini planlamak için kullanılan bir yaklaşımdır. yaklaşımı, işletmelerin önümüzdeki yıllarda ne olacağını tahmin etmek ve uzun vadeli planlar yapmak için kullanılır. Bu yaklaşım, işletmelerin başarısının maksimum seviyeye ulaşmasını sağlar, çünkü işletmelerin ne yöne gideceklerini belirler.

2. Sürdürülebilir Yönetim Yaklaşımı: Sürdürülebilir yönetim yaklaşımı, işletmelerin daha uzun sürelerde etkin bir şekilde faaliyet gösterebilmesi için kullanılan bir yaklaşımdır. Bu yaklaşım, işletmelerin kısa ve uzun vadeli hedeflerini gerçekleştirmelerine yardımcı olur. Sürdürülebilir yönetim yaklaşımı, işletmelerin çevresel ve toplumsal etkilerini azaltarak çevresel sürdürülebilirliğini arttırmayı amaçlamaktadır.

3. Etkinlik Yönetim Yaklaşımı: Etkinlik yönetim yaklaşımı, işletmelerin kaynaklarını daha verimli kullanarak verimliliği arttırmayı amaçlayan bir yaklaşımdır. Etkinlik yönetim yaklaşımı, işletmelerin daha fazla gelir elde etmesini sağlamak için süreçleri ve işlemleri optimize etmeyi hedefler. Bu yaklaşım, işletme sahiplerinin ve yöneticilerinin işletme üretkenliğini artırmak için kullanabilecekleri birçok araç ve teknik sunar.

1. Yöneticilerin, tüm çalışanların iş süreçlerini dikkatle izlemesi ve her çalışanın başarılarının ölçülmesi gerekir.

2. Yönetim yaklaşımı, çalışanların gelişimini destekleyen ve ödüllendiren bir kültür yaratmak için uygulanmalıdır.

3. İşletme içi iletişimin geliştirilmesi ve çalışanların çalışma ortamlarında konuşmaya ve karşılıklı olarak fikir alışverişi yapmaya teşvik edilmesi gerekir.

4. İşletmede karar alma sürecinin daha doğru ve çevik hale getirilmesi gerekir.

5. Yöneticilerin, çalışanların önerilere ve önerilere cevap vermeye hazır olduğundan emin olmaları ve çalışanların farklı önerileri dikkate almaları gerekir.

6. Yönetim yaklaşımı, çalışanların kendilerini bireysel olarak geliştirmelerini ve kendilerini özgürce ifade etmelerini sağlamalıdır.

7. İşletme içinde etkin katılım ve karar alma süreçlerinin oluşturulması gerekir.

8. Yöneticilerin, çalışanların katılımını ve katılımını teşvik etmek için gerekli özendirmeleri yapmaları gerekir.

9. Yönetim yaklaşımı, çalışanların kendilerini ifade etmelerine ve işlerine odaklanmalarına izin vermelidir.

10. İşletmede karşılıklı anlayış ve özendirme ortamının oluşturulması gerekir.

İşletmelerin yönetim yaklaşımlarının başarısını ölçmek için, işletmelerin amaçlarına ulaşmak için belirlenmiş hedeflerin başarısının ölçülmesi, işletmenin çıktısının veya performansının ölçülmesi, müşteri memnuniyeti veya satışların ölçülmesi, üretim maliyetlerinin ölçülmesi, karlılığın ölçülmesi, çalışanların verimliliğinin ölçülmesi ve çalışan memnuniyetinin ölçülmesi gibi faktörler dikkate alınabilir. Ayrıca, işletmelerin faaliyetlerinin etkilerini ölçmek için sosyal ve çevresel ölçümler de kullanılabilir.

Organizasyon Yapısı ve Yönetim Yaklaşımları Arasındaki İlişki

Örgütler tarihsel süreç içinde farklı dönemlere ayrılarak incelenmiştir: Klasik (endüstriyel çağ), Modern (Teknolojik) ve post modern (bilgi çağı, 1990). Bu dönemler, organize edilme ve yönetim yaklaşımları açısından önemli farklar göstermektedir (İşcan ve Naktiyok, 2005). Bu bağlamda, organizasyon yapısı ve yönetim yaklaşımları arasındaki ilişkinin her dönemde nasıl bir evrim gösterdiği üzerinde durulacaktır.

Klasik Dönem: Mekanik Örgüt Yapısı ve Bilimsel Yönetim
Klasik dönemde (1880) örgütler, kapalı sistemler olarak değerlendirilmiş ve insan unsurunu ihmal eden, makine gibi düşünülen yönetim anlayışları benimsenmiştir. Bu dönemde, öncülüğünü Taylor, Fayol ve Weber'in yaptığı Bilimsel Yaklaşım, Yönetim Süreci Yaklaşımı ve Bürokrasi Yaklaşımı gibi yönetim yaklaşımları öne çıkmıştır. Özellikle bu dönemde, örgüt yapısında uzmanlaşma, merkezi karar mekanizmaları ve otoritenin ön planda olduğu mekanik bir düzenleme söz konusudur.

Modern Dönem: Organik Örgüt Yapısı ve Sistem-Durumsallık Yaklaşımı
Modern dönemde (1950) örgütler, açık sistemler olarak değerlendirilmiş ve çevreleri ile etkileşim halinde olmaları gerektiği düşünülmüştür. Bu dönemde Sistem ve Durumsallık Yaklaşımları öne çıkmış ve örgütlerin organik yapılar olarak, içinde bulundukları şartlara göre farklı şekilde yapılandırılması gerektiği ifade edilmiştir (İşcan ve Naktiyok, 2005). Bu anlayışla, fonksiyon sahalarına göre takım çalışmasını esas alan, merkezi olmayan karar mekanizmaları ve çalışanların güçlendirilmesine yönelik yaklaşımlar benimsenmiştir.

Dönem: Şebeke Tipi Örgüt Yapısı ve Çeşitlilik
dönemde (1990) ise, bilgi çağı değerleri ile örgütsel yapı ve süreçlerde daha yapıcı ve evrensel bir teori geliştirmekten ziyade, çeşitliliği savunan ve çok yönlü bakış açısına sahip olmayı gündeme getiren yönetim yaklaşımları ortaya çıkmıştır (İşcan ve Naktiyok, 2005). Bu dönemde, şebeke tipi, kademesi azalmış, küçülmüş, yalın ve konusunda uzmanlaşmış örgüt yapıları önem kazanmıştır.

Sonuç olarak, organizasyon yapısı ve yönetim yaklaşımları arasındaki ilişkinin her dönemde farklı şekillerde evrimleştiği görülmektedir. Klasik dönemde mekanik ve kapalı sistemlere dayalı yönetim yaklaşımları benimsenirken, Modern dönemde organik yapı ve açık sistem anlayışı ön plana çıkmıştır. dönemde ise, çeşitliliği savunan ve çok yönlü bakış açısıyla örgüt yapılarına yaklaşan yönetim anlayışları hakim olmuştur. Her dönemde geçerli olan ve organizasyon yapısını şekillendiren unsurlar olarak iş bölümü, uzmanlaşma, böl ve yönet, hiyerarşi ve iş birimi gibi kavramlar öne çıkmaktadır.

Klasik, modern ve post-modern dönemler arasındaki yönetim yaklaşımları ve örgüt yapıları, hâlihazırda ortaya çıkan benzerlikler ve farklılıklar bağlamında incelenebilir. Klasik dönem, bürokratik ve rasyonel kurallara dayalı bir yönetim yaklaşımı olduğu gibi, örgütlerin makine gibi görüldüğü ve merkeziyetçi bir yapıya sahip olduğu bir dönemdir. Modern dönemde ise, sistem ve durumsallık yaklaşımlarına odaklanılırken, örgütlerin açık sistemler olarak çevreleriyle etkileşim halinde yönetildiği görülmüştür. Post-modern dönem ise örgüt yapı ve süreçlerinde çeşitliliği savunan ve çok yönlü bir bakış açısı geliştiren dönemdir.

Bu dönemler arasındaki farklılıklar işletmelerin başarı düzeyine önemli ölçüde etki etmiştir. Örneğin, klasik dönemdeki yönetim yaklaşımları örgütlerin verimliliğini arttırırken, çalışanların motivasyonunu düşürebilmiştir. Modern dönemdeki sistem ve durumsallık yaklaşımları ise örgütün dış çevresiyle olan ilişkisinin önemini göz önünde bulundurmuş ve böylece daha esnek ve uyumlu örgüt yapılarına olanak sağlamıştır. Örgütün içinde bulunduğu duruma ve çevresel faktörlere göre şekillenebildiği bu dönem, organizasyonların karmaşıklığına ve dinamizmine daha uygun bir yaklaşım sunmuştur. Son olarak, post-modern dönemin çeşitliliği ve çok yönlü bakış açısı ise, örgütlerin rekabet ettiği pazarlardaki fırsatlara ve tehditlere daha hızlı ve etkili bir şekilde tepki vermesini sağlamıştır.

Sonuç olarak, bu farklı dönemlerdeki yönetim yaklaşımları ve örgüt yapıları arasındaki farklılıklar, işletmelerin hem kendi iç dinamiklerini yönetme biçimlerini hem de dış çevreyle olan etkileşimlerini derinden etkilemiştir. Her bir dönem, işletmelerin başarı düzeyine ve rekabet gücüne katkıda bulunan farklı avantajlar sunarken, aynı zamanda belirli zorluklar ve sınırlamalar da getirmiştir. Bu nedenle, işletmelerin hangi döneme ait yaklaşımı benimseyeceklerine karar verirken, bu potansiyel avantajları ve zorlukları dikkate almaları önemlidir. Bilhassa içinde bulunduğumuz post-modern dönemde, işletmelerin çeşitliliği kucaklayan ve çok yönlü bakış açısı sunan bir yönetim yaklaşımını benimsemesi, rekabet gücünü arttırmada kritik bir rol oynamaktadır.

Yönetim yaklaşımlarının, işletmelerde karar alma süreçleri ve yetki devri açısından önemi büyüktür. Her bir döneme özgü yaklaşımlar, işletmelerin bu süreçleri nasıl şekillendireceğini belirlemekte etkin rol oynamıştır. Bu bağlamda, organizasyonlar üzerine kurgulanan teori ve tasarımların yaklaşımı son 150 yıllık süreçte çeşitli değişiklikler göstermiştir. Klasik, Modern ve Post Modern dönemler şeklinde incelenen bu dönemler, yönetim yaklaşımlarının gelişimini gözler önüne sermektedir.

Klasik döneminde, örgütler makine benzeri bir yapıda düşünülmüş ve merkezi kararlar alan bir yapıyla yönetilmiştir. Modern dönemde ise sistemin bütün parçalarının birbiri ile ilişkili olduğu ve örgütlerin içinde bulunduğu şartlara göre şekillenmesi gerektiği ifade edilmiştir. Bu dönemde, örgütler açık bir sistem olarak, çevre ile etkileşim içinde yönetilmeye çalışılmıştır. Burada, merkezi olmayan kararları esas alan bir yönetim anlayışı benimsenmiş ve çalışanların güçlendirilmesine önem verilmiştir.

Post Modern dönem ise, örgütsel yapı ve süreçlerin daha çok şebeke tipi olmasını savunmuştur. Özellikle bu dönemde farklı yönetim yaklaşımları gündeme gelmiş ve sürekli değişimin önemi vurgulanmıştır. Bununla birlikte, Post Modern dönemin en önemli vurgularından biri de işletmelerin örgütsel yapılarının küçülmesi ve başarının ödüllendirilmesi olmuştur.

Sonuç olarak, yönetim yaklaşımlarının evrimi, işletmelerin karar alma süreçlerini ve yetki devrini derinden etkilemiştir. Çalışanların güçlendirilmesi ve sürekli değişim savunusu, işletmelerin günümüzdeki yönetim anlayışını şekillendiren temel prensiplerdir. Bu dönem dönem değişen yaklaşımların, işletmelerin etkinlik ve verimlilik düzeyini arttırması adına büyük önem taşıdığı unutulmamalıdır.