İnternet Tarayıcı Nedir?
Tarayıcı Adı | Yıl | Önemli Notlar |
---|---|---|
WorldWideWeb | 1990 | Internetin ilk tarayıcısı. Tim Berners-Lee tarafından oluşturuldu. |
LYNX | 1992 | İlk metin tabanlı tarayıcı. Grafik içeriği gösteremez. |
Mosaic | 1993 | Metne gömülü görüntü özelliği olan, geniş kitleler tarafından kullanılmış ilk tarayıcı. |
Netscape Navigator | 1994 | Çok yüksek performansla piyasaya çıktı ve popülerliğini sürdürdü. |
Internet Explorer | 1995 | Microsoft’un ilk internet tarayıcısı. Otomatik yüklenme özelliği ile standart tarayıcı haline geldi. |
Opera | 1996 | Opera’nın piyasaya çıkması ile Internet Explorer ve Netscape Navigator arasındaki tarayıcı savaşı başladı. |
Safari | 2003 | Apple’ın kendi özel internet tarayıcısı. |
Mozilla Firefox | 2004 | Netscape Navigator'ın popülerliğini kaybettiği dönemde piyasaya çıktı ve hızlı bir yükseliş gösterdi. |
Google Chrome | 2008 | Halihazırda en popüler internet tarayıcısı. Hemen hemen her internet sitesine uyumlu, güvenli ve hızlı. |
Vivaldi | 2015 | Opera’nın eski CEO’su Jon Stephenson von Tetzcher ve ekibi tarafından geliştirildi. Diğer tarayıcılarla mücadelesini sürdürüyor. |
Bir internet tarayıcı internet sitelerini aramak, ulaşmak ve keşfetmek için kullandığımız yazılım uygulamasıdır. İnternet sitelerine kolay erişim, ek işlevler ve en önemlisi online ortamda güven bir internet tarayıcı için olması gereken faktörlerdir. Tarayıcınız online alışveriş yapmanıza, video izlemenize, resim yüklemenize, oyun oynamanıza yardımcı olur.
Bazı internet tarayıcıları satın alınan bilgisayar ile gelirken çoğu zaman araştırmalarımız ile bizim için en uygun tarayıcıyı seçmeye çalışırız. Bu seçimi yapmak bazen kafa karıştırıcı bir hal alabilir. Tarayıcılar internet deneyiminizi şekillendirmede önemli rol oynadığı için beklentilerimizin ne olduğunu ve bu beklentileri karşılayacak internet tarayıcının hangisi olduğunu bilmek gerekir.
İnternet Tarayıcıları Nelerdir?
WorldWideWeb, 1990 yılında W3C direktörü Tim Berners-Lee tarafından oluşturulan ilk internet tarayıcıdır. O zamanlar bugünden farklı olarak internete erişmek için tek seçenek bu tarayıcıydı. 1992 yılında grafik içeriklerini görüntüleyemeyen metin tabanlı LYNX piyasaya çıktı. Ertesi yıl internet dünyasına giren ve metne gömülü görüntü özelliği olan Mosaic dünyanın ilk popüler tarayıcısı ünvanını aldı. 1994 yılında ise Netscape Navigator diğer tüm bu tarayıcılara göre oldukça yüksek bir performansla internet tarayıcıları arasında en üst sıraya tırmandı.
1995 yılında Internet Explorer Microsoft’un ilk internet tarayıcısı oldu ve liderliği ele geçirdi. Windows işletim sisteminde otomatik olarak yüklü olduğundan birçok masaüstü kullanıcı için standart haline geldi. 1994 yılında bir proje olarak başlayan Opera ise 1996 yılında piyasadaki yerini aldı. Opera’nın piyasaya çıkması ile Internet Explorer 3, Netscape Navigator 3 ve Opera arasındaki savaş da başlamış oldu.
2003 yılında Apple, Macintosh bilgisayarlar için Netscape Navigator yerine kendi özel internet tarayıcısı olan Safari’yi piyasaya sürdü. Netscape Navigator’ın popülerliğini kaybetmesi ile 2004 yılında Mozilla Firefox ile internet kullanıcılarının karşısına çıktı. 2007 yılında mobil Safari Apple’ın mobil internet tarayıcısı olarak tanıtıldı ve IOS pazarına hakim olmaya başladı.
2008 yılında ise şu anda neredeyse internet kullanıcılarının yarısının kullandığı, en popüler internet tarayıcı olan Google Chrome tarayıcı pazarına adım attı. 2015 yılında Microsoft Edge Google Chrome ile savaşmak için doğsa da henüz gözle görünür bir başarı elde edemedi. Bu arada aynı yıl piyasaya çıkan Opera’nın eski CEO’su Jon Stephenson von Tetzcher ve ekibi tarafından geliştirilen Vivaldi de diğer internet tarayıcıları ile mücadelesine devam ediyor.
En Hızlı İnternet Tarayıcı
Hangi internet tarayıcıyı kullanacağınızı seçerken hız çok önemli bir metriktir. İnternet tarayıcı seçmek araba seçmek gibidir. Fakat en hızlı internet tarayıcı denildiğinde birden fazla seçeneğin olduğu da bir gerçektir. Tarayıcı dünyasına hakim olan Google Chrome’un tercih edilme sebeplerinden en önemlisi Google ile olan bağlantısıdır. Google Chrome internetteki hemen hemen her sayfaya uyumlu, güvenli ve hızlı bir tarayıcıdır. Google Chrome’un hızlı performansı geri plana atılamasa da onu gelecek dönemde sarsacak bir rakibi, yeni Firefox tüm hızıyla geliyor.
Firefox yakın zamanda son 13 yıldaki en büyük güncellemesini aldı ve etkileyici tarayıcılar listesinin en üstüne taşındı. Firefox her zaman esnekliği ve uzantılar için desteği ile biliniyordu, ancak son yıllarda hız açısından rekabetin gerisinde kalmaya başlamıştı. İlk olarak geçen yıl yayınlanan Firefox Quantum ile hızlar artık Google Chrome ile karşılaştırılabilir.
Bu sadece üst düzey bilgisayarlar için geçerli de değil. Tüm bilgisayarlar için Firefox sekmeler açıkken bile RAM'i tutumlu kullanıyor. İnternette sanal gerçeklikte gezinmek için özel olarak tasarlanmış Firefox'un yeni bir sürümü bile var ve Mozilla yeni piyasaya sürülen Test Pilot programı aracılığıyla yeni özellikleri sık sık test ediyor. Firefox her zaman en hızlı değil. Bazı sayfalar için Chrome hala avantajlı. Ancak çoğu internet tarayıcı araştırmasına göre yeni Firefox 2019'un en iyi internet tarayıcı olarak anılıyor. İlk 9 ayında 60 milyondan fazla indirmeye sahip olması da bunu kanıtlıyor.
İnternet Tarayıcı Güvenliği
Hepimizin bildiği gibi, bir internet tarayıcı internetle dolaşmak için en çok kullandığımız araçtır. Ama şunu unutmamak gerekir ki siber saldırılar günden güne artıyor. İnternet tarayıcınız bilgisayar korsanlarının girdiği bir kapı olabilir. Kişisel verilerinizin uygunsuz kullanımı her an karşınıza çıkabilecek bir durum. Bu nedenle internet tarayıcı seçerken güvenlik yönünü düşünmek de önemlidir.
Google Chrome güvenlik bakımından bazı sıkıntılar yaşıyor. Bu nedenle Chrome üzerinde güvenlik açığı bulan kullanıcılara belirli miktarlarda para ödülü dağıtıyor. Son dönemdeki güvenlik açığı problemleri ile başa çıkmak için böyle bir yolu seçen Chrome bu sayede genellikle 15 günlük periyotlarla güvenlik güncellemeleri yapıyor. Buna ek olarak kişisel olarak güvenliğinizi siz de korumaya çalışabiliyorsunuz. İstediğiniz taktirde Google Chrome’u gizli mod ile de kullanmanız mümkün. Gizli mod seçeneği ile Chrome üzerinden ziyaret ettiğiniz siteler hiçbir şekilde geçmişinize kaydedilmiyor.
Microsoft Internet Explorer 2016 yılından beri aldığı en savunmasız ikinci tarayıcı ünvanını silmek için hala uğraşlar içerisinde. Mozilla Firefox da internet güvenliği yönünden bu iki tarayıcıya çok yakın mesafede yer alıyor. Yaklaşık 28 günlük periyotlarla gelen Firefox güvenlik güncellemelerinin pek yeterli olduğu düşünülmüyor. Firefox’un en büyük kusurlarından biri diğer tarayıcıların yaptığı gibi güvenlik açıklarını yakalamaya yarayan sanal alan teknolojisini kullanmıyor olması. Apple Safari popülerlik ve pazar oranı bakımından biraz gerilerde yer alsa da en az güvenlik açığına sahip internet tarayıcıdır. Ama şunu unutmamak gerekir ki hangi tarayıcıyı kullanırsanız kullanın %100 güvenli olmanız söz konusu değildir.
İnternet Tarayıcı Çerezleri
İngilizce cookies olarak adlandırılan çerezler, internet sitelerinin bilgisayarınızda sakladığı küçük bilgi parçalarıdır. Çerezler yalnızca metin parçaları içerir, başka hiçbir şey içermez. Metin bir kullanıcı kimliği, oturum kimliği veya başka herhangi bir metin olabilir. Örneğin, bir internet sayfasında sayfadaki belirli bir öğeyi gizleyen bir gizle bağlantısı olabilir. Sayfa bu ayarı bilgisayarınıza bir çerezle kaydedebilir. Sayfayı gelecekte yüklediğinizde, sayfa çerezi inceleyebilir ve öğeyi otomatik olarak gizleyebilir. Çerezlerinizi temizlerseniz, tüm internet siteleri üzerlerinde değiştirdiğiniz ayarlar hatırlanmaz.
İnternet tarayıcınız çerezleri saklar ve yönetir. Çerezleri saklayan internet sitelerinin bir listesini bulabilir ve çerezleri kendiniz görüntüleyebilirsiniz. Bilgisayarınızda birden çok internet tarayıcı kullanıyorsanız her tarayıcının kendi çerezleri vardır. Çerezler bir siteye giriş durumunuzu saklı tutar. Onlar olmadan, internet sitelerine giriş yapamazsınız. İnternet siteleri sizi hatırlamak ve tanımlamak için çerezler kullanır. Çerezler tercihlerinizi siteler içerisinde saklar. Çerezler olmadan ayarları değiştiremezsiniz. Çerezler, internet sitelerinin kişiselleştirilmiş içerik sağlamasına izin verir. Örneğin, Amazon'da alışveriş yapıyorsanız, Amazon, oturum açmamış olsanız bile, göz attığınız ürünleri hatırlayabilir ve benzer ürünler önerebilir.
Ancak, çerezler daha şüpheli amaçlar için de kullanılabilir. Reklamcılık ve izleme ağları, sizi internette izlemek için izleme çerezleri kullanır. Bir reklam ağından komut dosyaları kullanan internet sitesini ziyaret ettiğinizde, bu ağ tarayıcınızda bir çerez ayarlayabilir. Aynı ağdan izleme komut dosyaları kullanan başka bir internet sitesini ziyaret ettiğinizde reklam ağı çerezinizin değerini kontrol edebilir. Aynı kişinin her iki internet sitesini de ziyaret ettiğini bilir. Böylece reklam hedefi haline gelirsiniz, yani bir alışveriş sitesinde görüntülediğiniz ürünler bir haber sitesinde reklam olarak karşınıza çıkabilir. Reklamlar, şu anda bulunduğunuz internet sitesiyle ilgili olmayabilir, ancak daha önce ziyaret ettiğiniz internet siteleriyle ilişkili olacaktır.
Tarayıcınızın çerezlerini ayarlar penceresinden yönetebilirsiniz. Her tarayıcının özel verileri temizle aracı çerezleri de silecektir. Çerezleri temizlediğiniz zaman kullandığınız sitelerde oturumunuz kapanır. Kullandığınız internet sitelerinde oturumunuzu açık tutmak, ancak diğer internet sitelerinin çerez kullanmasını engellemek istiyorsanız, kullandığınız siteler dışındaki tüm çerezleri engellemeniz gerekir. Bu durumda da o sitelerin düzgün çalışmadığını unutmayın.