Fotoğrafta Kompozisyon Nedir?
| Kompozisyon Kuralı | Açıklama | Örnek |
|---|---|---|
| 3/1 Kuralı | Kadrajın iki paralel iki de dikey çizgi ile eşit aralıklarla bölündüğü düşünülerek, çizgilerin kesişim noktalarına objelerin konumlandırılması | Fotoğrafın ana öğesi ilk bakışta gözün yoğunlaştığı 4 farklı noktadan birine konumlanır |
| Çizgiler | Fotoğrafta kompozisyonun oluşturulmasında ana öğelerden biri. Çizgiler fotoğrafta güçlü bir ifade oluşturabilir | Yan yana simetrik ağaçlar fotoğrafta dikey çizgiler oluşturur |
| Simetri | Fotoğraftaki objelerin birbiriyle simetri oluşturacak şekilde kullanılması | Çevremizdeki yapay veya doğal yapıların simetrik fotoğrafları |
| Bakış Açısı | Fotoğrafın çekildiği perspektif, fotoğrafın anlamını büyük ölçüde etkiler | Aynı objenin farklı bakış açılarından çekilmiş fotoğrafları |
| Alan Derinliği ve Arka Planın Kullanımı | Ön plana konulan objenin önemi kadar arka planın ne olduğu da önemlidir | Arka planda istenmeyen bir objenin fotoğrafın genel kompozisyonunu olumsuz etkilemesi |
| Renk ve Ton | Renk ve ton kullanımı fotoğrafın genel hikayesini ve anlamını etkiler | Belirli bir ton veya renk ile fotoğrafın genel hikayesinin anlatılması |
| Zıtlıklar | Zıt renk, şekil veya konuların kullanılması görüntüye derinlik ve ilgi katmayı sağlar | Gece ve gündüz ya da yaşlı ve genç gibi konuların kontrast kullanımı |
| Kadrajın Boş Alanları | Fotoğrafın kadrajı içindeki boş alanları dikkatli bir şekilde kullanmak önemlidir | Ana objeden boşluk bırakılması ve bu boşlukların fotoğrafın genel denge ve hareketini etkilemesi |
| Ritim | Belirli bir düzen veya tekrarlamayla oluşturulan ritim fotoğrafta hoş bir estetik oluşturabilir | Aynı türden objelerin belirli bir düzende yerleştirilmesi |
| Denge | Fotoğraftaki öğelerin dengeli bir şekilde yerleştirilmesi, görsel olarak daha tatmin edici bir sonuç yaratır | Bir ağırlık merkezi etrafında objelerin merkezi bir denge oluşturacak şekilde yerleştirilmesi |
Kompozisyon, farklı öğelerin uyumlu olarak bir araya getirilerek onların anlamlı bir bütün oluşturmaları anlamına gelir. Fotoğrafta kompozisyon ise, fotoğrafı çekilecek objelerin ya da konunun kadraj içinde güzel görünerek istenen anlamı verebilecek şekilde konumlandırılmasıdır. Fotoğrafa bakan insanlar üzerinde etki oluşturacak ve göze hoş gelecek şekilde objeleri seçme, düzenleme ve yerleştirme işidir.
Denge, ritim, uyum, derinlik gibi unsurlar fotoğrafta kompozisyonu oluşturur. İyi bir kompozisyon oluşturmak için görüntülerin belirli bir düzene göre ayrıştırılması, birbirlerine göre orantılanması ve düzenlenmesi gerekir. Bir fotoğraf kadrajı içindeki öğelerden gereksiz olanlarını ayırmak için o öğenin fotoğraftan çıkarıldığında anlam kaybı yaratıp yaratmadığına bakılabilir. Eğer dışarıda bırakılan öğe fotoğrafta bir anlam kaybı yaratmıyorsa gereksiz olarak görülebilir. Çünkü, fotoğrafın içinde yer alan her öğenin bir anlamı ve açıklaması olmalıdır.
Günümüzde fotoğraf makinesi modellerinin de gelişimi ve yaygınlaşması ile birlikte herkes fotoğraf çekebilir duruma gelmiştir. Ancak iyi bir fotoğrafı, en iyi olan makine değil fotoğrafçı çeker. İyi fotoğrafçıları diğerlerinden ayıran ise en iyi kompozisyonu yaratma yetenekleridir. Önemli olan, fotoğrafçının çekeceği objeye nasıl baktığı ve onu kadrajında nasıl yansıttığıdır. Kompozisyonun önemi bu noktada ortaya çıkar.
Fotoğrafta kompozisyon, fotoğrafçının kendi bakış açısına göre ortaya çıkar. Bu da kompozisyon kurma konusunda sonsuzluk yaratır. Bu sınırsızlığa rağmen genel fotoğraf kuralları vardır. Fotoğrafçı kompozisyonunu oluştururken bu genel kurallara uygun hareket etmelidir. Kurallar, çekmek istediği konuyu ve yaratıcılığı gölgelememeli bir yol gösterici olarak kullanılmalıdır.
Fotoğrafta Kompozisyon Kuralları Nelerdir?
Fotoğrafta kompozisyon oluşturulurken belirli kurallar vardır. Bunlar, anlamlı ve göze hitap eden fotoğrafların ortaya çıkarılmasına yardımcı olan genel kurallardır. Fotoğrafçının bu kurallardan hangilerini kullanacağını çekeceği fotoğrafın ne olduğu ve vermek istediği anlam belirler. Her kuralın uygulanması gibi bir zorunluluk yoktur. Bazı durumlarda fotoğrafçı, yaratıcılığı sağlayabilmek için kompozisyon kurallarını bozabilir.
3/1 Kuralı: İnsan gözünün ilk bakışta hangi noktalara dikkat ettiği bilimsel olarak kanıtlanmıştır. Fotoğrafçılıkta da insanların ilk olarak dikkat ettikleri noktalara objelerin konumlandırılması gerekir. Bu konumlandırma, kadrajın iki paralel iki de dikey çizgi ile eşit aralıklarla bölündüğü düşünüldüğünde, çizgilerin kesişim noktaları kabul edilerek yapılır. Ortaya çıkan dört kesişim noktası insan gözünün bir fotoğrafta ilk dikkat ettiği noktalardır. Fotoğrafın ana öğesi bu noktalara denk gelecek şekilde fotoğraf çekilirse kompozisyon güçlendirilmiş olur. Bu kurala 3/1 kuralı denmektedir. Fotoğraf makinelerinde veya cep telefonlarında bu kadraj çizgileri aktif edildiğinde otomatik olarak gösterilmektedir.
Çizgiler: Fotoğrafta kompozisyonun en temel unsurları çizgilerdir. Doğanın kendi içinde bu çizgiler oluşmaktadır. Fotoğrafçı ise bu çizgileri fark ederek kompozisyonunu güçlendirebilir. Yan yana, simetrik şekilde duran ağaçlar dikey çizgiler olarak düşünülebilir. Dikey çizgiler ile güçlü ve sağlam bir ifade oluşturulabilir. Kullanılan çizgilerin tam paralel olması simetri algısını güçlendirir. Yatay çizgiler ise daha durgun ve sakin bir algı yaratmak için yardımcı olur. Özellikle manzara fotoğraflarında fazlaca yararlanılır. Yatay ve dikey çizgilerin birbiriyle uyumlu kullanılması da farklı kompozisyon şekilleri oluşturabilir. Diyagonal çizgiler ise daha çok fotoğraftaki hareketi yansıtmak için kullanılabilir.
Simetri: Fotoğraftaki objelerin birbiriyle bir simetri oluşturacak şekilde kullanılması göze hoş gelen kompozisyonların yaratılasına yardım eder. Çevremizdeki pek çok doğal ya da doğal olmayan yapı simetrik bir biçimde bulunmaktadır. Doğada bulunan bu simetriden fotoğrafçılar da yararlanabilir. Farklı ve etkili bir kompozisyon yöntemi de simetriyi bozmaktır. Simetrinin bozulduğu noktaya ana öğenin koyulması ya da vurgu yapılması, fotoğrafta dikkat çekici bir etki ortaya çıkarabilir.
Bakış Açısı: Fotoğrafı çekmeden önce, zaman varsa, fotoğrafı hangi açıdan çekeceğini düşünmek ve planlamak gerekir. Aynı objenin farklı bakış açılarından çekilmesi birbirinden oldukça farklı anlamlar taşıyan iki fotoğraf elde edilmesini sağlayabilir. Bir insanın fotoğrafı çekilirken, onun alt açıdan fotoğraflanması o insana daha yüce bir anlam katabilecek iken üst açı kullanılması o kişinin küçümsenmesi gibi bir anlam yaratabilir. Bu nedenle fotoğrafın çekildiği bakış açısı fotoğrafa önemli katkıda bulunur.
Alan Derinliği ve Arka Planın Kullanımı: Fotoğrafta kompozisyon oluşturulurken ön planda tuttuğunuz objenin önemi kadar arka planda ne olduğu da önemlidir. Arka planda görünen istemediğiniz bir kişi ya da kötü görüntü yaratan bir obje tüm fotoğrafın kompozisyonunu olumsuz etkileyebilir. Bu nedenle fotoğraf çekilirken arka planın kontrol edilmesi gerekir. Alan derinliği kullanımı kompozisyon için önemli konulardan biridir. Alan derinliği sayesinde öne çıkarılmak istenen objenin arka planı bulanıklaştırılarak etki arttırılır. Doğrudan bir etki yaratmak ve fotoğraftaki en önemli objeyi vurgulamak için sıklıkla kullanılabilir. Alan derinliğinin nasıl yaratılabileceğini öğrenmek için fotoğraf çekilirken kullanılan; diyafram açıklığı, shutter değeri, iso değeri gibi değişkenleri iyi kavramak gerekir.
Derinlik: Fotoğrafın iki boyutlu olması nedeniyle fotoğraflardaki nesnelerin boyutları, uzaklıkları ya da yakınlıkları ile ilgili ölçüleri yansıtmak için derinlik kullanılır. Derinlik kullanımı ile nesneler arasındaki farklılıklardan yararlanılarak perspektif oluşturulur. Arka planın bulanık bırakılarak nesnenin arka plandan ayrıştırılması, bir diğer derinlik kullanım şeklidir. Bunu yapmanın en kolay yolu alan derinliği yaratmaktır.
Çerçeveleme: Fotoğrafın içinde doğal çerçeveler oluşturarak kompozisyonda etki yaratılabilir. Çevremizde doğal olarak bulunan pek çok şekil bu çerçeveyi oluşturmak için kullanılabilir. Fotoğraftaki ana obje bir pencerenin içerisine yerleştirildiğinde çerçevenin içinde kalan alan fotoğrafa bakan kişilerin daha çok ilgisini çeker. Bu şekilde daha etkileyici bir kompozisyon yaratılmış olur.
Kırpma: Fotoğrafta bulunan bazı objelerin bir kısmının fotoğrafın dışında bırakılarak ana objeye olan vurgu arttırılabilir. Böylece nesne ön plana çıkartılarak fotoğrafta kompozisyon güçlendirilebilir.
İki Yöntem: Kapalı ve Açık Kompozisyon
Kapalı kompozisyon; fotoğrafın kadrajı içinde başlayan ve biten, çerçevenin dışında hiçbir hareket ya da devam barındırmayan kompozisyon türüdür. Fotoğrafçı anlatmak istediği her şeyi fotoğraf kadrajının içerisinde anlatır. İzleyicinin anlaması gereken her şey fotoğrafta mevcuttur. Fotoğrafta kompozisyon yöntemi olarak daha genel bir kullanıma sahiptir.
Açık Kompozisyon; fotoğrafı çekilen konunun kadrajın içinde başlayıp dışında da devam ettiği ya da kadrajın dışında başlayarak kadrajın içine yansıdığı durumlarda kullanılan kompozisyon türüdür. Bu türde anlatılmak istenen konu fotoğrafın dışında da devam edebilen bir şekilde kurulur. Fotoğrafa bakan kişiler o anın dışında devam eden bir süreci fotoğrafta görürler. Kişiler, fotoğrafçının kendilerine sunduğu anı temel alarak olayın devamıyla ilgili düşünebilirler. Açık kompozisyon, fotoğrafçı ile izleyeni fotoğrafın oluşumunda birlikte yer alır bir konuma getirir. Fotoğrafta kompozisyon olarak farklı bir yaklaşımı temsil eder.
Nitelikli ve Kapsamlı Bir Fotoğrafçılık Eğitimi
Doğru ve yaratıcı fotoğraflar çekebilmek için en önemli yatırım fotoğrafçının kendisine yapılmalıdır. Fotoğrafta kompozisyon kurallarını öğrenmek ve doğru şekilde uygulayabilmek için eğitim almak önemlidir. Alınacak eğitimlerin de nitelikli olması gerekmektedir. Geniş kapsamlı ve gelişiminize katkı sağlayacak ileri seviye fotoğrafçılık eğitimini Enstitü bünyesinde bulabilirsiniz.
İlgili eğitim: Fotoğrafçılık Eğitimi (İleri Seviye)
Bu eğitim sayesinde kompozisyon bilginizi derinlemesine geliştirerek, pratik çekim tekniklerine hakim olabilirsiniz.
Fotoğrafçılık ile ilgili her türlü aşamayı öğrenebilirsiniz. Eğitim, temel fotoğrafçılık bilgilerine sahip olan kişiler için uygundur.
İlgili eğitim: Fotoğrafçılık Eğitimi
Eğitimlerin sonunda elde edeceğiniz sertifika sayesinde bu alanda iş bulma şansı yakalayabilirsiniz.
Ankara Üniversitesi İletişim Fakültesi Radyo, Televizyon ve Sinema bölümünden mezun oldum. Eğitimime devam ederken, bir televizyon kanalında canlı yayın kameramanı olarak görev yaptım. Çeşitli kısa film projelerinde farklı görevlerde bulundum. Enstitü’den aldığım online içerik editörlüğü eğitiminden sonra yazarlık yapmaya başladım.
