Fars Dili ve Edebiyatı Bölümü
Konu Başlığı | Detaylar | Önemli Bilgiler |
---|---|---|
Farsçanın Kökeni ve Yaşanığı Bölgeler | Farsçanın kökeni Pers İmparatorluğu'na dayanır. İran, Tacikistan ve Afganistan başta olmak üzere Basra Körfezi ülkelerinde de konuşulur ve yazılır. | Farsça, Pers Hint-Avrupa dil ailesine mensuptur ve 3 bin yıl öncesine dayanan bir yazılı geçmişi vardır. |
Farsça ve Türk İlişkisi | Farsça ve Türklerin ilişkisi İslâmiyet'ten öncesine dayanır. Gazneliler ve Selçuklular döneminde saray dili olarak kullanılmıştır. | İnanç, kültür ve coğrafya beraberliği sebebiyledir ki Osmanlı Türkçesi'nde Farsça ve Arapça kelimeler bulunur. |
Fars Dili ve Edebiyatı Bölümü | Fars Dili ve Edebiyatı bölümü, Türkiye'deki beş devlet üniversitesinde 4 yıllık lisans programı sup şeklinde mevcuttur. | Bu programda Farsça diline hakim, Farsça yazılmış eserleri inceleyebilecek filologlar yetiştirilmektedir. |
Fars Dili ve Edebiyatı Bölümü İş İmkanları | Bölüm mezunları özel sektörde, üniversitelerde ve kamu kuruluşlarında çeşitli iş imkanlarına sahip olabilmektedir. | Mezunlar özellikle rehberlik, çevirmenlik, akademik çalışmalar ve çeşitli devlet kurumlarında uzmanlık gibi alanlarda çalışabilirler. |
Fars Dili ve Edebiyatı Bölümü Dersleri | Farsça dil bilgisi, Farsça metinlerin çözümlemesi, İran edebiyatı, İran tarihi gibi konuların derslerde işlendiği bilinmektedir. | Ayrıca bölümde lisansüstü eğitimler de bulunmaktadır. |
Farsçanın Eğitimde Yeri | Farsça, 2019 yılı itibariyle liselerde seçmeli yabancı dil olarak okutulmaktadır. Bu durum, Fars Dili ve Edebiyatı mezunlarına yeni bir iş alanı oluşturabilir. | Farsçanın eğitime dahil edilmesi, dilin turizm, ticaret ve kültürel alanda daha etkin kullanılmasını sağlamaktadır. |
Türkçeden Farsçaya Etkileşim | Türkçenin Farsçadan etkilendiği kadar Farsçanın da Türkçeden etkilendiği kabul edilir. | Farsça şiirin, özellikle atalarımızın şairleri tarafından benimsendiği bilinmektedir. |
Farsça'nın Dil Tarihi | Farsça'nın güncel halini alması 8.yüzyıla dayanır ve Farsça bilen bir birey, o dönemdeki eserleri rahatlıkla okuyabilir. | Farsça'nın köklü bir tarih ve zengin bir dil yapısına sahip olduğu kabul edilir. |
Farsça'nın Popüler Kültürde Yeri | Küreselleşen dünyada İran Sineması'nın hayranları da çoğalıyor. İran sinemasıyla birlikte Farsçaya olan ilginin de arttığı kabul ediliyor. | Bu durum, Farsça'nın çeviri alanında da önem kazanmasına sebep olmaktadır. |
Fars Dili ve Edebiyatı Bölümü'nün Hedefi | Bölümün hedefi; Farsça dili yetkin kullanabilen, Fars edebiyatı, tarihi, İran tarihi ve kültürü konusunda bilgili bir birey yetiştirmektir. | Ayrıca, Fars tarih ve kültürünü araştırabilecek, tanıtabilecek ve gelecek nesillere aktarabilecek eğitimliler yetiştirilmesi de hedeflenmektedir. |
Dünya üzerinde halen konuşulan en eski dillerden biri de "Farsça"dır. Farsça denilince akla ilk gelen ülke İran’dır. İran başta olmak üzere Tacikistan ve Afganistan konuşulur ve yazılır. Ayrıca Basra Körfezi ülkelerinde de Farsça konuşulduğu bilinir. Edebiyatla özdeşleşen diller arasındadır. Pers Hint- Avrupa dil ailesine mensuptur. Geçmişi Pers İmparatorluğu’na dayanır. Köklü ve zengin bir dildir. Öyle ki, yazıya geçişi bile 3 bin yıla yakındır. Farsça'nın günümüzde kullanılan halini alması ise 8.yüzyıla dayanır. Yani Farsça bilen biri o dönemdeki eserleri rahatlıkla okuyabilir. Prof. Dr. İlber Ortaylı’ya göre okumuş herhangi bir İranlı 1200 yıl önceki atalarıyla buluşabilse çok rahat konuşur hatta yazışır.
Farsça ile Türklerin ilişkisi İslamiyet’ten öncesine dayanır. İslamiyet ile birlikte daha geniş ölçüde benimsenir ve yaygınlaşır. Gazneliler ve Selçuklular döneminde saray dili olarak kullanıldığı tarihi kaynaklarda yer alır. İnanç, kültür ve coğrafya beraberliği sebebiyledir ki Osmanlı Türkçesi'nde Farsça ve Arapça kelimeler bulunur. Bu etkileşim tek taraflı değildir. Türkçenin Farsçadan etkilendiği kadar Farsçanın da Türkçeden etkilendiği kabul edilir. Atalarımızın özellikle şairlerimizin Farsça şiiri benimsediği de tarihten öğrendiklerimiz arasındadır.
Farsçanın 19’uncu yüzyılda Enderun’un yanı sıra Mülkiye ve Galatasaray gibi modern okullarda öğretildiğini yazılı eserlerden okuduğumuz bilgilerdendir. İlber Ortaylı; yıllar önce kaleme aldığı köşe yazısında Farsçanın Türkler için önemli olmasının sebeplerini anlatır. Ortaylı, günümüzde Farsça eğitimin ihmal edildiğini dikkat çeker. Kültürümüzün önemli bölümünü “İran”sız anlayamayacağımızdan söz eder. Türk tarihi ve kültürünü daha iyi araştırmak için Farsçaya ihtiyaç vardır. Tam da bu nedenden ötürü Fars Dili ve Edebiyatı bölümü önem kazanır.
Fars Dili ve Edebiyatı Bölümü Nedir?
Türkiye’de Fars Dili ve Edebiyatı bölümünde eğitim veren beş devlet üniversitesi bulunuyor. 4 yıllık lisans eğitimi veriliyor. Bölüm, üniversitelerde Edebiyat Fakültesi’nin çatısı altında yer alıyor. Diğer 4 üniversiteden farklı olarak Ankara Üniversitesi’nde Dil ve Tarih-Coğrafya Fakültesi’nde. Fars Dili ve Edebiyatı bölümü dil puan türüyle öğrenci kabul ediyor.
Üniversitelerin sitelerinde Fars Dili ve Edebiyatı bölümü tanıtılırken, Farsçanın tarih boyunca Türk kültürüyle yoğrulduğuna dikkat çekiliyor. Eğitim sonunda dile hakim; Farsça yazılmış eserleri inceleyecek, ortak kültürü araştıracak ve tanıtacak “filologlar” yetiştireceği ifade ediliyor.
Filologlarının yetiştirilmesi için de fakültelerde Farsçanın tarihi, edebi eserleri ve yapısı inceleniyor. Dünyanın en eski edebiyat dillerinden biri olan Farsçanın tarihine ışık tutarak; bu zengin kültürü gelecek nesillere ulaştırmak eğitimin amaçları arasında sayılıyor. Bölüm mezunlarının dili yetkin kullanmakla birlikte Fars edebiyatı, tarihi, İran Tarihi ve kültürü konusunda da bilgili olmaları hedefleniyor. Fars dili ve edebiyatı bölümünde lisansüstü eğitimler de var.
Fars Dili ve Edebiyatı Bölümü İş İmkânları Nelerdir?
Fars Dili ve Edebiyatı Bölümü mezunlarının çalışabileceği ilk alan özel sektördür. Dışişleri Bakanlığı’nın sitesinde yer alan bilgilere göre İran’dan ülkemize gelen turist sayısı 2 milyonun üzerinde. Bu da bölüm mezunlarına rehberlik yapabilecekleri anlamına geliyor. Kamu kuruluşları ve üniversiteler çalışabilecekleri yerler arasında sayılabilir. İş imkanı olan kamu kurumlarını listelemek gerekirse:
Dışişleri Bakanlığı,
Kültür ve Turizm Bakanlığı,
Türk Silahlı Kuvvetleri,
Güvenlik İşleri Genel Müdürlüğü,
Vakıflar Genel Müdürlüğü,
Emniyet Genel Müdürlüğü
Göç İdaresi Genel Müdürlüğü
Devlet Arşivleri Genel Müdürlüğü,
Atatürk Kültür, Dil ve Tarih Yüksek Kurumu
Yazı İşleri Enstitüsü,
Yazma Eserler Kurumu
Kütüphaneler
Farsça 2019 yılı itibariyle liselerde seçmeli yabancı dil olarak da okutuluyor. Bu yıl ilk kez Van Anadolu İmam Hatip Lisesi Fen ve Sosyal Bilimler Proje Okulu’nda Farsça hazırlık sınıfı da açıldı. Liselerde Farsçanın yaygınlaşması bölüm mezunlarına yeni bir iş alanı açabilir.
Türkiye’de yayıncılık sektörünün büyüklüğü de düşünülürse çevirmenlik de yapabilirler. Ayrıca ülkeler arasındaki ticari ilişkiler bölümünde de çalışabilirler.
Sinemaya da ayrı bir parantez açmak gerekir. Küreselleşen dünyada İran Sineması’nın hayranları da çoğalıyor. İran sinemasıyla birlikte Farsçaya olan ilginin de arttığı kabul edilirse filmler üzerinde yapılan çeviriler de yeni bir iş alanı olabilir.
Fars Dili ve Edebiyatı Mezunları Ne İş Yapar?
Eğitimini Fars dili ve Edebiyatı bölümünde tamamlayanlar, kamu kurumlarında mütercim-tercüman ve uzman olarak istihdam ediliyor. Kütüphanelerde eski yazma eserler bölümünde çalışabiliyor. Ayrıca üniversitelerde bilimsel çalışmalar da yapabiliyorlar. Mardin Artuklu Üniversitesi’nde bölüm mezunlarına “Fars Dili ve Edebiyatı Filoloğu” unvanı veriliyor.
Fars Dili ve Edebiyatı Bölümü Dersleri Nelerdir?
Fars dili ve Edebiyatı Bölümünde okutulan derslerden bazıları şöyle sıralanabilir:
İran Edebiyatı,
Klasik ve Modern İran Edebiyatı
İran Tarihi,
İran Kültürü,
Farsça Dilbilgisi,
Farsça Kaynak Bilgisi,
Farsça Konuşma ve Yazma
Türkçeden Farsçaya-Farsçadan Türkçeye Çeviri,
Anadolu Selçuklu Tarihi ve İran Edebiyatına Etkileri
İngilizce, Almanca ve Fransızca da bölümde okutulan dersler arasında. Farsça ve İran Edebiyatının yanı sıra Hint ve Romen Kültürü de ders programında yer alıyor. Tarihte Farsça konuşan Gazneliler, Karahanlılar ve Harzemşahlar da detaylı bir şekilde işleniyor. Eski metinlerle birlikte Modern metinler üzerinde de Farsça eğitimi yapılıyor.
Fars Dili ve Edebiyatı Bölümü Taban Puanları ve Sıralama
Yüksek Öğretim Kurumu (YÖK) kayıtlarına göre ülkemizde Fars Dili ve Edebiyatı bölümünün bulunduğu 5 üniversite var. Bu üniversiteler devlet üniversiteleri. İstanbul Üniversitesi, Ankara Üniversitesi, Atatürk Üniversitesi, Artuklu Üniversitesi ve Selçuk Üniversitesi bu bölümün bulunduğu üniversiteler. Fars Dili ve Üniversitesi Bölümü “dil” puanıyla öğrenci alıyor. Üniversitelerin toplam kontenjanı 195. Sayı az olmasına rağmen 2020'de sadece iki üniversite kontenjanlarını doldurabildi. 2020 taban puanları ise şöyle sıralanıyor:
İstanbul Üniversitesi, kontenjanı 80, taban puanı 280,423; sıralaması ise 51 bin 658.
Ankara Üniversitesi’nin kontenjanı 40. taban puanı 255,140 ve sıralaması ise 61 bin 186.
Selçuk Üniversitesi’nin (Konya) kontenjanı 30,
Atatürk Üniversitesi’nin (Erzurum) kontenjanı 25,
Artuklu Üniversitesi’nin (Mardin) kontenjanı ise 20.
Selçuk Üniversitesi, Atatürk Üniversitesi ve Artuklu Üniversitesi’nde bölüm kontenjanı dolmadığı için taban puan ve sıralama bulunmuyor.
Bayburt'ta doğdu. Marmara Üniversitesi İletişim Fakültesi Radyo-Televizyon ve Sinema bölümünden mezun oldu. Medya sektöründe çalıştı. Yayınevlerinde editörlük yaptı.