Çay Tarımı ve İşleme Teknolojisi Bölümü (MYO)

Türkiye’nin çayla tanışmasının hikâyesi 1917 yılına kadar uzanır. Halkalı Ziraat Mektebi Alisi Müdür Vekili Ali Rıza Erten’in de aralarında bulunduğu heyet Batum ve çevresinde inceleme yapmak için görevlendirilir. İnceleme tamamlanır ve bir rapor hazırlanır. Raporda Doğu Karadeniz Bölgesi’nin iklim özelliklerinin Batum’la benzerliğine dikkat çekilir. Bu sebeple bölgede de narenciye ve çay yetiştirilebileceği belirtilir.

Cumhuriyetin kurulmasından sonra bu rapor dikkate alınır. TBMM’de bir kanun kabul edilir. 407 sayısı kanun Rize’de Çay, Fındık ve Narenciye üretimiyle ilgilidir. Çay üretimiyle ilgili kanun çıkarıldıktan sonra Ziraat Müfettişi Zihni Derin görevlendirilir. Görevi, çay üretimini başlatmak ve yaygınlaştırmaktır.

1924 ile 1937 yılları arası çalışmalar yapar. Sonuçlar olumludur. 1937’de Batum’dan çay tohumları ithal edilir ve ilk çay bahçeleri kurulur. Böylece Türkiye çayla tanışmış olur. Bölgede çay tarımı devletin desteğiyle yaygınlaşır. Çay bahçeleri Gürcistan sınırından başlar Ordu’nun Fatsa ilçesine kadar uzanır. Günümüze gelindiğinde çay üretimi hem bölge hem de ülke ekonomisi için önemlidir.

Türkiye çay üretimi yapan ülkeler listesinde Çin, Hindistan, Kenya ve Sri Lanka’dan sonra 5’inci sırada yer alır. Ülkemizde, yılda ortalama 250 bin ton çay üretilir. Söz konusu çay tüketimi olduğunda ise tiryakidir. Dünya Çay Raporu Türkiye’nin çay tüketiminde ilk sırada yer aldığını gösterir. Rapora göre ülkemizde kişi başına yılda 3,5 kilogram çay tüketilir.

Çay tiryakiliği ve ekonomideki yeri çay tarımıyla ilgili eğitimleri de beraberinde getirmiştir. Çay Tarımı ve İşleme Teknolojisi programı çayla ilgili eğitim veren bölümdür. Peki Çay Tarımı ve İşleme Teknolojisi programı nedir? Eğitim içeriğinde neler bulunur? Soruları yazının devamında cevaplamaya çalışalım.

Çay Tarımı ve İşleme Teknolojisi Bölümü (MYO) Nedir?

Çay Tarımı ve İşleme Teknolojisi bölümü, çay konusunda uzman ve donanımlı çay eksperi yetiştirir. Meslek yüksekokulları bünyesinde eğitim veren 2 yıllık ön lisans programıdır. Çayın ilk ekiminden tüketiciye ulaşana kadarki bütün süreci yönetebilecek teknik elemanlar yetiştirmek bölümün amacıdır. Programa TYT puan türüne göre öğrenci kabul edilir.

Çay Tarımı ve İşleme Teknolojisi programıyla, çay yetiştiriciliği, çaylıkların belirlenmesi, yaş çay yapraklarının işlenmesi, çay analizleri, kısaca çayın üretilmesi, işlenmesi ve pazarlanmasında çalışacak teknikerler yetiştirilir. Mesleki sorumluluğa sahip, analitik düşünebilen teknikerler yetiştirmek bölümün hedeflerinden biridir.

Çay Tarımı ve İşleme Teknolojisi programı, çay üretimin yapıldığı şehirlerdeki üniversitelerde bulunur. Recep Tayyip Erdoğan Üniversitesi’ndeki Teknik Bilimler Yüksekokulu çatısı altında eğitim veren “Çay Eksperliği” bölümü 2013 yılında değiştirilmiştir. Çay Tarımı ve İşleme Teknolojisi adını almıştır. Pazar Meslek Yüksek Okulu bünyesindeki programa 2017-2018 yılından itibaren öğrenci kabul edilir. Yüksekokul bünyesinde uygulama bahçeleri de bulunur. Böylece öğrenciler aldıkları teorik eğitimleri pratikle birleştirir.

Çay Tarımı ve İşleme Teknolojisi kontenjanlarının her yıl dolması bölüme olan rağbeti, sektörün ihtiyacını ve mezunların rahatlıkla iş bulabildiğini gösterir. 

Çay Tarımı ve İşleme Teknolojisi İş İmkanları Nelerdir?

Çay Tarımı ve İşleme Teknolojisi bölümü mezunları için adında “çay” geçen bütün kamu kuruluşları ve özel sektör çalışma alanıdır. İki yıllık ön lisans programını tamamlayıp mezun olan öğrencilerin çalışabileceği kurum ve kuruluşlar;

• Tarım ve Ormancılık Bakanlığı, 

• Çay İşletmeleri Genel Müdürlüğü,

• Araştırma Enstitüleri, 

• Çay Fabrikaları, 

• Çay Borsaları, 

• Çay Analiz Laboratuvarları,

• Çay Bahçeleri, 

Çay Tarımı ve İşleme Teknolojisi programını başarıyla tamamlayan öğrenciler eğitime devam etmek istemeleri halinde dikey Geçiş Sınavı ile 4 yıllık lisans programlarına da geçiş yapabilir. 

Çay Tarımı ve İşleme Teknolojisi Mezunları Ne İş Yapar?

Çay Tarımı ve İşleme Teknolojisi programını başarıyla tamamlayan öğrenciler, “ön lisans” diplomasının yanı sıra “tekniker” unvanını da alır. Çay eksperinin yaptığı iş çalıştığı kuruma, işletmeye göre değişiklik gösterir. “Çay konusunda uzman tekniker ne iş yapar?” sorusuna şöyle cevap verilebilir: 

• Çay bitkisini en ince ayrıntısına kadar tanır,

• Çayla ilgili temel prensipleri bilir, 

• Çay tarımı konusunda her türlü işlemi uygular, 

• Çay budama işlerini yapar,

• Yeni çay bahçelerini kurabilir, 

• Yaş çay alımının bütün aşamalarına vakıf olur,

• Çaylıklardaki hastalıklar ve zararlı bitkiler konusunda gerekli işlemleri yapar, 

• Kuru çay ve yeşil çay analizi yapar, 

• Bitki besleme konusuna hakim olur, 

• Gübre çeşitlerini bilir ve gübreleme yapar,

• Çay üretim teknolojisisin her aşamasında görev yapar, 

• Kuru çay üretimi yapar, 

• Çayla ilgili ölçüm, hesap ve analiz yapar

Çay Tarımı ve İşleme Teknolojisi Dersleri Nelerdir?

Çay Tarımı ve İşleme Teknolojisi bölümünde okutulan dersler çay sektörünün bütün alanlarında yetkin uzman Çay Eksperi yetiştirmeye yöneliktir. Bölümde ilk yarıyıl döneminde Matematik, Türk Dili, İnkılap Tarihi, Kimya ve Bilgisayar gibi temel dersler okutulur. Bölümü başarıyla tamamlamak isteyen öğrenciler, 120 kredi dersi almalıdır. 30 günlük mesleki stajı da yapmaları zorunludur. 4’lü puan sisteminde not ortalamalarının en az 2.00 olması gerekir. Çay Eksperliği konusunda zengin dersler bulunan bölümde okutulan zorunlu dersler: 

• Botanik

• Toprak Bilgisi

• Çay Tarımı

• Gübreler ve Gübreleme

• Budama Tekniği

• Çay Hastalık ve Zararlıları

• Tarımsal Girişimcilik

• Arazi Yönetimi

• Ölçme Bilgisi ve Arazi Planlaması

• Tarım ve Çevre Koruma

• Araştırma Yöntem ve Teknikleri

• İletişim

• Tarımsal Meteoroloji

• Tarımsal Ekoloji

• Bitki Besleme

• Çay Teknolojisi

• Çay Analizleri

• Çay Ekonomisi ve Pazarlama

• Organik Tarım

Bölümde okutulan seçmeli dersler:

• Yaş Çay Ürünü Alım Esasları

• Çiftçi Eğitimi

• Çayın Biyokimyası

• Alternatif Çay Ürünleri

• Çay Tadımcılığı

Çay Tarımı ve İşleme Teknolojisi Taban Puan ve Sıralama

Çay Tarımı ve İşleme Teknolojisi bölümü merkezi sınavda TYT puan türüne göre öğrenci alır YÖK Atlas verilerine göre tapan puanları ve sıralaması bulunan bir üniversite var: Recep Tayyip Erdoğan Üniversitesi. Bölüm Pazar Meslek Yüksekokulu bünyesinde eğitim verir. 57 kişilik kontenjanı bulunur. Bölümün taban puanları TYT 0,12 ve 0,18 katsayı puanlarına göre değişiklik gösterir.

• 0,12 Katsayı puanına göre bölüme en son yerleşen öğrencinin puanı 210,66634’dur; sıralaması ise 1.412.781.

• 0,18 katsayı puanına göre de bölüme yerleşen son öğrencinin puanı 229,41946, sıralaması da 1.145.941’dir.

YÖK Atlas’ta puan ve sıralaması olmasa da Giresun Üniversitesi Espiye Meslek Yüksekokulu’nda da Çay Tarımı ve İşleme Teknolojisi bölümü var.

Çay Tarımı ve İşleme Teknolojisi bölümünü başarıyla tamamlayan öğrenciler Dikey Geçiş Sınavı (DGS) ile 4 yıllık lisans bölümüne geçiş yapabilir. Bölüm mezunlarının dikey geçiş yapabilecekleri lisans bölümleri şunlardır: 

• Bahçe Bitkileri

• Bitki Koruma

• Tarla Bitkileri

• Toprak Bilimi ve Bitki Besleme