Günümüz toplumları her geçen gün daha büyük bir koşuşturma içerisinde yer almaktadır. Gelişen teknoloji, bireylerin yaşamlarını kolaylaştırıyor gibi görünse de, bireylerin meşguliyetlerini arttırmaktadır. Günümüzde sürekli devam eden koşuşturma hali ise bireylerin istedikleri şeylere odaklanmasını etkilemektedir. Odaklanma, verimlilik, yönetme, iş yaşamı, beslenme vb. konularda sorunları aşmak için karşımıza 80-20 kuralı çıkmaktadır. Bu kural aynı zamanda Pareto ilkesi olarak da adlandırılır.
80-20 kuralı ilk bakışta bireylere istatistiksel bir anlam yüklemektedir. Aslına bakarsanız istatistik disiplininden de çok ayrı olduğu söylenemez. Burada 80-20 kuralı ile ilgili güzel olan bir durum da karşımıza çıkmaktadır. Pareto ilkesi uygulayabilmek için istatistik uzmanı vb. olmanız gerekmediğidir. Her ne kadar istatistik disiplininden yararlansa da sadece uzmanların, profesörlerin vb. anlayacağı bir kurallar bütünü değildir. Evet, bu oran ilk önce ekonomi disiplininde gözlemlenmiştir. Ardından 80-20 kuralı başka konularda kullanılarak işe yaradığı gözlenmiştir. Bireylerin yaşamına dokunan birçok konuda işe yaradığı, bireylerin hayatını nasıl güzelleştirdiği gözlemlenmiştir.
Peki, yazının başından beri bahsettiğimiz 80-20 kuralı ya da Pareto ilkesi nedir? 80-20 kuralı hayatlarımızı nasıl güzelleştirir hep birlikte görelim.
80-20 Kuralı Nedir?
80-20 kuralı ya da diğer adıyla Pareto ilkesi, İtalyan ekonomist ve matematikçi Pareto tarafından ileri sürülmüştür. Bu yüzden de Pareto ilkesi olarak da adlandırılmaktadır. İtalya’daki gelir dağılımını inceledikten sonra ortaya koymuştur. İtalyan topraklarının yüzde 80’inin, İtalyan nüfusunun yüzde 20’sine ait olduğunu bulmuştur. Daha sonra bu buluşunun çok farklı alanlarda da işe yaradığını fark etmiştir. O dönemde her yerde öngörülebilen bir dengesizlik durumu varmış. Gelir adaletsizliği olarak tanımlanan bu durum günümüz dünyasında da hala geçerliliğini korumaktadır. Günümüzde dünyanın sahip olduğu nüfusun yüzde 20’si dünyadaki toplam zenginliğin yüzde 80’inine sahiptir.
İktisat disiplininde çıktıların yüzde 80’inin, girdilerin yüzde 20’sinden; sonuçların yüzde 80’inin nedenlerin yüzde 20’sinden kaynaklanacağı fikrine 80-20 kuralı ya da Pareto ilkesi denir. 80-20 kuralı, ürünlerin %80’inin, kaynakların yüzde 20’si tarafından gerçekleştirilmesi demektir. Yazıda da bahsettiğim gibi Pareto ilkesi yalnızca iktisat disiplininde değil hemen hemen her alanda bulunmaktadır. Örneğin, iş yaşamında satılan ürünlerin yüzde 20’si firma karının yüzde 80’ini oluşturmaktadır. Başka bir örnek vermek gerekirse trafikte yapılan kazaların yüzde 80’ine sürücülerin yüzde 0’si neden olmaktadır. Bu örnekleri arttırmak mümkün ama önemli olan kısım sonuçları doğuran yüzde 20’yi bulabilmek için hayatı basitleştirmek gerekir. Aslında Pareto ilkesi bizlere "az çoktan fazladır" sözünü hatırlatmaktadır. Sonuçların yüzde 80’ini oluşturan sebeplerin yüzde 20’sini bulmak hayatı sadeleştirmektir. Yani doğru azınlığı bulabilmek bizlerin yaşantısı için oldukça önemlidir. Bunu yapabilmek içinde 80-20 kuralı hakkında bilgi sahibi olmalı, bu kuralın farkında olmalı ve her konuda odaklanma çalışmalarına başlanmalıdır.
Peki, yazının başlığındaki ana soru olan 80-20 kuralı hayatımızı nasıl güzelleştirebilir? Bu sorunun cevabına az da olsa yukarıda değinsek de tekrar cevaplayalım. Günümüzde çoğumuz yaşam kalitemizi mutlu olmakla ölçüyoruz. Ama zamanımızın çoğunu kendimizi mutlu etmeyen şeylere harcayarak kendimize tezat davranışlar sergiliyoruz. O halde Pareto ilkesi hayatımızı nasıl güzelleştirir sorusunu soralım. Yaptığımız şeylerin yüzde 20’si mutluluğumuzun yüzde 80’ini oluşturmaktadır. Buna göre kendinize uygun cevabı bulup da bunları daha fazla yaparsanız hayatınız güzelleşecektir. 80-20 kuralı hakkında bilgi edindikten sonra bu kuralın yaşamın farklı alanlarında bizlere nasıl etki ettiğini görelim.
80-20 Kuralı Uygulamaları Nelerdir?
Pareto ilkesi, sürekli bahsettiğim gibi yalnızca iktisat disiplininde değil yaşamımıza dokunan hemen hemen her alanda geçerlidir. Bu kuralın farkında olarak ve odaklanarak veya hayatı sadeleştirerek hayatımızı güzelleştirmenin sırlarını bu kuralla çözebiliriz. Pareto ilkesi beslenmeden gayrimenkul sektörüne, iş yaşamından bilgisayar bilimine, yönetimden birçok uygulama alanına kadar kullanılmaktadır. 80-20 kuralı uygulamaları sayesinde bu kuralın mantığını anlayabilir, sahip olduğunuz potansiyeli daha doğru bir şekilde kullanabilir, performansınızı ve kazanımlarınızı arttırabilirsiniz.
Peki, bu kuralı hangi alanlarda uygulayabiliriz. 80-20 kuralı uygulamaları nelerdir?
Beslenme: 80-20 kuralı uygulamaları arasında ilk sırada beslenmeden bahsetmek istedim. Ünlü bir iş insanın 80-20 kuralı sayesinde nasıl doğru bir şekilde beslendiğinden bahsetmek güzel bir örnek olacak. Aynı zamanda 80-20 kuralı uygulamaları hakkında fikir sahibi olmanızı sağlayacaktır. Ünlü bir içecek firmasında çalışan üst düzey bir yönetici, formda kalmak için Pareto ilkesi kullanmaktadır. Beslenme alışkanlığının yüzde 80’ini vücuduna gerekli olan doğru besinler oluşturmaktadır. Bu üst düzey yönetici, canın çektiği yiyecekleri de yüzde 20 oranında tüketmektedir. Yönetici verdiği röportajda davranış ve kararlarını belirlemede 80-20 kuralından yararlandığını belirtmektedir.
Gayrimenkul Sektörü: 80-20 kuraları uygulamaları arasında gayrimenkul sektörü de yer alır. Gayrimenkul sektöründe işlerinizi geliştirmek için zaman, enerji ve para kavramlarını en iyi nasıl şekilde kullanabileceğinizi bilmek gerekir. Bu kavramların yanında günlük gelişen olayları da doğru ve etkili bir şekilde yönetmek gerekir. Bu durumda gayrimenkul danışmanları için oldukça yıpratıcıdır. Bu yıpratıcı durumun etkilerini azaltmanın yolu elbette var. Burada devreye 80-20 kuralı girmektedir. Bu kuralın taşıdığı felsefe sayesinde daha iyi odaklanma yapabilir ve işinizi büyütebilirsiniz. En önemlisi de özel hayatınıza da gerekli özeni ayırabilirsiniz. Çabalarınızın sadece yüzde 20’si sizin büyük sonuçlara ulaşmanızı sağlar. Bir gayrimenkul danışmanının yüzde 20lik kısmında bulunması gereken çabalar şunlardır; veri tabanınıza kayıtlı olan kişilere öncelik vermek ve bu tabana yeni kişiler eklemek, en iyi ve yeni kazanılan müşterilere düzenli e-posta göndermek ve duygusal teminat kazanmayı başarmak yer alır. Müşterilerinize düzenli e-posta göndermek onlarla ilgilendiğiniz anlamı taşır. Müşteriniz ev aldığında ona bir ev hediyesi alarak duygusal teminat oluşturmak da oldukça işe yaramaktadır.
Bilgisayar Bilimi: 80-20 kuralı uygulamaları arasında bilgisayar bilimi de yer alır. Bilgisayar bilimi ve elektromanyetik enerji çeviricilerde kontrol kuramında bu kural eniyileme uygulamalarında kullanılmaktadır.
Kalite Kontrol: 80-20 kuralı uygulamaları arasında kalite kontrol uygulaması da yer alır. Bütüncül kalite kontrol ve altı sigma için anahtar araçlardan biri olan Pareto grafiği için temel oluşturmaktadır. Bu kural, taşımacılık, mal saklama ve mal yenileme maliyetleri için kullanılır. Aynı zamanda mal depolarının iyileştirilmesi için yapılan tedarik sürecinde yaygın olarak kullanılan ABC çözümlemesi ve XYZ çözümlemesi için temel olma görevi görür.
Yönetim: 80-20 kuralı uygulamaları arasında yönetim de bulunur. Yönetimde en çok kullanıldığı alan strateji alanıdır. Ayrıca ürünlerin ve müşterilerin en önemli yüzde 20’sine odaklanılması gerekir. Daha fazla getirisi olan az sayıdaki iş üzerinde daha fazla vakit harcamak da yönetim anlayışının lehine bir davranıştır.
İş Yaşamındaki Etkisi Nedir?
Pareto ilkesi, iş yaşamında da etkiler bırakmaktadır. Bu kural, toplam performansı en üst düzeye çıkarmak için olmazsa olmazlar arasında görülür. Bu kuralın iş yaşamındaki etkisi, gelirin büyük bir kısmını oluşturan hizmet veya ürünlerin yani yüzde 20’lik dilimin tespit edilmesi gerekir. Ardından da geriye kalan marjinal yararlar sağlayanların ise göz ardı edilmesi gerekir. İş yaşamındaki etkisi, zaman kavramı üzerinde de değişiklikler yapmaya iter. Zamanınızı sahip olduğunuz işinizin temel yetkinliklerinizle geliştirebileceğiniz parçalar üzerinde ayırmanızı sağlar. Aynı zamanda yüzde 20’lik dışında kalan işleri başkalarının yapmasına olanak tanır.
Bu kuralın iş yaşamındaki etkisi konusunda en önemli yerlerden birisi en fazla çabayı size en fazla değer kazandıracak olanların üzerinde harcamanızı sağlamasıdır. Bu kuralın diğer iş yaşamındaki etkisi ise çalışanlarınızın arasında başarılı olanları ödüllendirmek ve işinize yaramayan çalışanların vazgeçilmez olduğunu hatırlatmasıdır. Bu kuralın iş yaşamındaki etkisi az gelir getiren müşteri yerine, gelirinizin büyük kısmını oluşturan müşteriler için hizmet ve ürünlerinizi geliştirmenizi sağlamasıdır.
Bu kuralın iş yaşamındaki etkisi, firmaların çok karlı ve hızlı büyümelerini sağlamasıdır. İçinde bulunulan pazarın küçük bir bölümünü seçmek firma için büyük ve beklenmedik sonuçlara yer açar. Bu durumda kuralların iş yaşamındaki etkisi hakkında bizlere fikir verir. Genel olarak bu kuralın iş yaşamındaki etkisi hakkında bilgi sahibi olmak istiyorsak hangi şirketlerin bu kuralı kullandığını ya da yükselme döneminde kullanmış olduklarına bakalım. Örneğin, Microsoft, Dell, Coca-Cola, Nike, Royal Bank of Canada, Toyota, Amazon.com vb. olarak sayılabilir. Bu şirketlere baktığımızda dünyanın en büyük ve en çok kar eden şirketlerini görmekteyiz. Bu durumda bizlere bu kuralın iş yaşamındaki etkisi hakkında genel bir izlenim verir.
Bu kuralın iş yaşamındaki etkisi, firmaların en karlı yüzde 20’lik müşteri, ürün ve faaliyet üzerine odaklanmalarını sağlamasıdır. İş hacmini arttırarak gelirlerde büyük artışlar elde edilmesini sağlaması da bu kuralların iş yaşamındaki etkisi hakkında bizlere bilgi vermektedir. Firmanın en iyi işleyen konuya odaklanmasını sağlayarak onu daha iyi yaparak firmanın rekabet gücünün artmasını sağlamak da iş yaşamındaki etkisi olarak belirtilebilir. 80-20 kuralı ve iş yaşamındaki etkisi hakkında bilgi sahibi olduktan sonra bu kuralı yaşam biçimine dönüştürmek için neler yapılması gerektiğini öğrenelim.
Yaşam Biçimine Dönüştürmek Hakkında
Bireyler yaşadıklarını analiz etmeye ve daha küçük parçalara ayırıp incelediğinde bu kuralın hayatında ne kadar etkili olduğunu daha iyi anlayabilir. Buradaki önemli nokta mutluluğunuzu sağlayan baskın karakterleri ortaya çıkarmaktır. Aynı zamanda bununla beraber her şeyin uyumlu yürümesini sağlayabilmek ve size daha az tatmin veren aktivitelerinizi oluşturan yüzde 80’lik kısma zaman ayırmaktan kaçınmaktır. Kısaca anlatılmak istenen bu kuralları yaşam biçimine dönüştürmek için size en iyi sonuçları veren etkinliklere odaklanmanız gerektiğidir. Yaşam biçimine dönüştürmek içinde bu anlatılanları hem özel hem de iş yaşamında uygulamaya dökmeniz gerekmektedir.
Günümüz toplumunda bireylerin en çok yaşadığı sorunlardan biri yaşamlarını sevdikleri şeyler üzerine nasıl inşa edecekleridir. Toplumun oluşturduğu algı çerçevesinde bir insan profili bulunmaktadır. Bu profildeki insan; keşfedilme arzusu için her işi yapan, korkunç mesai saatlerinde çalışan ve ünlü bir isme dönüşen bir insan. Bu profile göre bu aşamalardan geçip gerçekten ünlü olanların oranının da 80-20 kuralı tarafından yönetilmektedir. Bu insanların sadece çok ama çok küçük bir yüzdesi üne kavuşmuş bir yaşama erişebilmektedir. Aynı durum girişimciler için de geçerlidir.
Günümüzde bireyler çoğunlukla sevmedikleri işte çalışıyor, uzun mesai saatlerine maruz kalıyor ve tutkularına çok az vakit ayırabilmektedir. Bu kuralları yaşam biçimine dönüştürmek büyük bir fırsattır. Belirtilen durumda olan bireyler tutkularına daha fazla vakit ayırabilmek ve başarı sağlayabilmek için bu kuralları yaşam biçimine dönüştürmek zorundadır. Eğer kötü durumdan kurtulup bu kuralları yaşam biçimine dönüştürmek istiyorsanız yapmanız gerekenler;
Maddi varlıklara değil de tutkulara odaklanmayı öğrenmelisiniz. Yapmanız gereken şey neye tutku duyduğunuzu belirmek. Bu aşamadan sonra büyük bir tatmin duygusu yaşayabilmek için akıllıca çalışmak. Bu da ancak 80-20 kuralı sayesinde olabilmektedir. Bu kuralı uygulayabildiğiniz ölçüde istediğiniz biri olma ve üne kavuşma şansını yakalayabilirsiniz.
Çıktılar ve girdiler hakkında bilgi sahibi olmak. Hayatta birçok girdi ve çıktılar bulunmaktadır. Sürekli çıktılar daha fazla ise bir tutku oluşturamazsınız. Bu kuralı yaşam biçimine dönüştürmek için tutkuya dönüşen etkinlikleri hayatınızda konumlandırmalısınız. Çünkü sahip olduğunuz tutkularla başkalarının zevk alacağı yeni çıktılar üretebilirsiniz.
Korkularınızı yenerek de bu kuralları yaşam biçimine dönüştürmek oldukça kolay. Bireylerin çoğunun hayallerinin peşinden gitmesini engelleyen faktör korkudur. Korkularınızın hedeflerinizin önüne geçmesine izin vermemelisiniz. İçinizdeki tutkuyu kafanızda yeniden değerlendirin ve para denkleminden kurtulmaya çalışın. Hayattaki planlarınızı 80-20 kuralını temel alan etkinliklerle kuşatın. Genel olarak bu kuralları yaşam biçimine dönüştürmek için bilinmesi gerekenler bu şekilde sıralanabilir.
