İşe Alım ve Mülakat Teknikleri Eğitimi
İşe Alım ve Mülakat Teknikleri Eğitimi
İşe alım uzmanlarına yönelik eğitim, insan kaynakları departmanında çalışan ve bu alanda uzmanlaşmak isteyen herkes için gereklidir. İnsan kaynakları bölümünün önemli bileşenini oluşturan İşe Alım ve Mülakat Teknikleri, her yönüyle profesyonel biçimde öğrenilmelidir.
İşe alım, insan kaynakları yönetimi departmanının dışa dönük fonksiyonudur ve aday yönünden oldukça önem verilir. Bir işletmenin işe alım departmanı işletme hedeflerine ulaşabilmesi için satış departmanı kadar önemli bir fonksiyona sahiptir. Bu sebeple işe alım çalışanlarının iyi eğitim alması ve konusunda uzmanlaşması gerekmektedir.
İşe alım ve mülakat teknikleri online eğitim programı; işe alım uzmanlarına yönelik olarak tasarlanmıştır. İşletmelerin insan kaynakları ya da personel yönetimi departmanlarında çalışanlar için hazırlanan bu eğitimde; yanlış bilinen kavramlar hakkında bilgi vermek, işe alımda dikkat edilmesi gerekenleri ve yapılan hatalar üzerine yoğunlaşmaktadır. İşe alım teknikleri ve mülakat süreci hakkında bilgi almak ve bu konuda uzmanlaşmak için bu eğitime kesinlikle katılmalısınız.
İşe Alım ve Mülakat Teknikleri Eğitiminin Amacı
Bu online eğitim programı işe alım sürecinde insan kaynakları çalışanlarını ve bu alanda çalışmak isteyen adayları uzman seviyesinde yetiştirmeyi amaçlamaktadır. İşe alım kriterlerinde yapılan hatalara kadar geniş bir ders programıyla öğrencilere eğitim verilmektedir. Eğitimde ödev, deneme sınavı ve diğer öğretim araçları kullanılarak etkin bir eğitim süreci yürütülmektedir.
İşe alım sürecinin tamamını nasıl yönetmeniz gerektiğini,
İşe alım sürecinde kullanılan teknikleri ve yöntemleri,
Özgeçmiş inceleme ve aday bulma yöntemlerini,
Referans araştırma süreçlerini nasıl yürütmeniz gerektiğini,
Oryantasyon sürecinin nasıl yönetilmesi gerektiği ve kurum için önemini öğreneceksiniz.
Konu başlıkları
İşe Alım Süreç Yönetimi
İlan Hazırlama Süreci
Aday Filtreleme
Mülakat Davet Organizasyonu
İşe Alım Sürecinde Sıklıkla Kullanılan Araçlar & Testler
İşe Alım Sürecinde Referans Kontrolü
Mülakat Türleri
Yetkinliğin Tanımı
Yetkinlik Bazlı Mülakat Teknikleri, Örnek Soru Kalıpları
Mülakat Sürecinde Nelere Dikkat Edilmesi Gerektiği,
Mülakat Sırasında Başa Çıkılması Zor Durumlara Örnekler
Aday Olarak İşe Alım Sürecinde Nelere Dikkat Edilmesi Gerektiği
Mülakat yöntemleri iş görüşmesinin farklı farklı yollarla yapılan türleridir. Başvurulan pozisyon için adayın yetkinliğinin anlaşılacağı en uygun yöntem tercih edilir. Bu yöntemleri 6 ana kategoride toplayabiliriz:
Birebir Mülakat
En yaygın olarak kullanılan ve en çok aşina olduğumuz görüşme yöntemidir. Aday ile insan kaynakları işe alım sorumlusu karşılıklı sohbet havası içinde konuşurlar. Adayın daha yakından tanınmasını sağlayan bir yöntemdir. Yine de öznel değerlendirmelere gebe olduğu için objektifliğinden kaygı duyulur.
Telefon Mülakatı
İşe alım sorumlusunun aday ile telefonda gerçekleştirdiği görüşmedir. Ülkemizde esas mülakattan ziyade bir ön eleme olarak kullanılır. Aday trafiğini azaltılmasına yardımcı bir yöntemdir. Ayrıca zamandan da tasarruf sağlar. Adayın neden iş arayışına girdiği, neden o pozisyona başvurduğu, beklentilerinin ne olduğu gibi temel bilgilere cevap alınmasını sağlar.
Video Konferans Mülakatı
Olağanüstü bir dönemden geçtiğimiz bu pandemi döneminde video mülakatı çokça tercih edildi. İnsan Kaynakları ile aday video konferansı şeklinde iletişime geçer. Mülakat akışı, birebir mülakata benzer. Farklı şehirler için yapılan işe alımlarda veya home office çalışan alımında telefon mülakatına benzer şekilde esas mülakatın bir ön elemesi olarak bu yöntem kullanılabilir.
Grup Mülakatı
Adayların bir grup olarak değerlendirildiği bir mülakat yöntemidir. Adayların bir ekip içindeki rolleri, davranışları, uyumu, adapte olabilirlikleri ölçülür. Seçilen çalışanların ileride birlikte çalışıp çalışamayacakları kontrol edilirken birbirlerini tanımaları da sağlanır.
Panel Mülakatı
Adayın karşısında birden fazla sorumlunun olduğu görüşme türüdür. Birebir görüşmelerdeki subjektifliği ortadan kaldırmak için tercih edebilir. Çoğunlukla işe alım sürecini hızlandırmak adına, bir işe alım sorumlusunun yanında başvurulan pozisyonun yöneticisinin olduğu görüşmelerdir.
Değerlendirme Mülakatları
Sıkça kullanılmasa da verimli bir yöntemdir. İkiden fazla adayın olduğu görüşmelerdir. Adaylara üstüne tartışacakları bir olay verilir. İşe alım sorumluları, adayları olayı değerlendirirken ve sonrasında tartışırken onları izler. Davranışlarını ve hareketlerini analiz eder.
Kısaca karşı karşıya kalabileceğiniz mülakat yöntemleri bu şekildedir.
Mülakat teknikleri iş görüşmesinde adayların değerlendirme şeklini belirler. Örneğin proje bazlı bir çalışma için vaka mülakatı, yoğun kriz olasılığı mevcut bir iş için stres mülakatı uygulanabilir. Gelin, 8 yaygın mülakat tekniğine daha yakından bakalım:
Durumsal Mülakat
Adayların farazi bir durumu değerlendirmesi istenen mülakat tekniğidir. Böyle bir durumla karşı karşıya kalan adaylara tavsiyem; "Durum nedir, sorun nedir, ne yapılmalı, sonuçları ne olur?" analizlerini dikkatli bir şekilde yapmaları olacaktır.
Davranışsal Mülakat
Gitgide rağbeti artan, verimli bir tekniktir. Adayların işe alındıkları takdirde karşılaşabilecekleri olaylardaki tepkilerini kestirmek için "geçmiş" kullanılır. Deneyimleri, bu deneyimler sırasındaki tutumları sorgulanarak gelecekteki davranışları hakkında fikir sahibi olunmak istenir.
Testler ve Değerlendirmeler
Genellikle adayın başvurduğu pozisyona mesleki olarak ne kadar yeterli olduğunu ölçmek için kullanılır. Birebir mülakat öncesinde uygulanan testler bu kapsamdadır. Aynı zamanda iş simülasyonları da kullanılabilir. İş simülasyonları şirkete pahalıya patladığı için testler kadar yaygın değildir.
Vaka Mülakatı
En klasik tekniklerden biridir. Grup mülakatları yönteminde genellikle vaka analizi yapılır. Özellikle endüstri ve işletme mühendisleri bu teknikle karşı karşıyadır. Vaka analizi, verilen örnek olay üzerindeki sorunların nasıl düzeltebileceğimiz veya elimizdeki durumu nasıl geliştirebileceğimizle ilgilidir. Sorunları saptar, çözüm önerilerinde karar kıldıktan sonra sunum hazırlarız. Danışman işe almak isteyen şirketler bu mülakat tekniğine sıklıkla başvurur.
Stres Mülakatı
Kişilerin stres altında nasıl çalışacaklarını, kriz yönetimi yeteneklerini saptamak için kullanılır. İşe alım sorumluları bilerek adayı sinirlendirmeye, germeye çalışır ki, tepkilerini görebilsinler. Pek insani olmadığı için son zamanlarda bu tekniğin kullanımı azaldı.
Yapılandırılmış Mülakat
Bu mülakat tekniğinde İnsan Kaynakları Sorumluların soracağı tüm sorular önceden bellidir. Her adaya aynı soru verilir ve cevapları puanlanır. Amacı birebir mülakatta oluşabilecek öznelliği azaltmaktır.
Yapılandırılmamış Mülakat
Yapılandırılmış mülakatın aksine sorular doğal bir sohbet içinde gelişir. Adayın önceden verdiği bilgiler, özgeçmişi ve mülakat sırasında söyledikleri sohbet akışını ilerletir.
Yarı Yapılandırılmış Mülakat
Yapılandırılmış ve yapılandırılmamış mülakatın bir karışımıdır. Adaylara hem önceden hazırlanan, standart şirket soruları hem de verdiği bilgilere bağlı bireysel sorular yöneltilir.
İnsan Kaynakları departmanının uyguladığı yöntem ve teknikler genel olarak bu şekildedir. Eğer siz de bu alanda çalışmak isterseniz bu eğitime katılın ve hemen derse başlayın.
1988 İstanbul doğumlu olan Selin Antalya, İstanbul Aydın Üniversitesi İnsan Kaynakları Yönetimi Bölümü okuduktan sonra bölümü ile bağlantılı Çalışma Ekonomisi ve Endüstri İlişkileri’ni bitirdi. Üniversiteden sonra Şekerbank Genel Müdürlüğü İnsan Kaynakları departmanında 2 yıl görev aldı. Bu süreçte çeşitli eğitimler alarak kişisel gelişimine katkı sağladı. Daha sonra Amerikan Kültür Derneği Genel Merkezi'nde Eğitim Sorumlusu olarak başladığı görevini eğitmenlik çalışmalarıyla devam ettirdi.
Hem aday hem de işe alımcı gözüyle bu eğitime bakmamızı sağladığı, deneyimlerini bize aktardığı ve akıcı bir ders işlemesi nedeniyle aldığım en verimli derslerden biriydi.
Hocamızın anlatımı çok anlaşılır ve netti. Tecrübeli olduğu anlaşılıyordu. Kesinlikle tavsiye ederim.
İnsan kaynakları alanıyla ilgilenenlerin özellikle işe alım ve mülakat teknikleri eğitimine katılmaları gerektiğini düşünüyorum. Ayrıca Cv'nizde sertifikası bulunması gereken bir eğitim. Bu fırsatı bizlere sunduğu için Enstitü'ye teşekkür ediyorum.
İş görüşmesine iyi hazırlanılması gerekir çünkü belki başvurduğunuz iş kariyerinizde ki en iyi fırsat olabilir. Hayatınızdaki bu en önemli anlardan birinde başarısız olmak istemezsiniz. Mükemmel bir işe alınmak kolay olmayabilir, mülakat sizin için çok zor gelebilir ama başarılı bir kariyere başlamak hedefinizse bu yola uygun bir araçla çıkmanız gerekir. Sadece küçük bir hazırlık ve mülakat teknikleri ile harika bir görüşme geçirebilirsiniz.
İş görüşmeleri genelde en az 15 dakika en fazla 2 saat sürer. Elbette katılımcı sayısına ve işe alım için belirlenen zamana göre bu oturumların süreleri değişecektir. Bu kısa sürede kendinizi kanıtlamalı ve işe uygun olduğunuzu ifade edebilmelisiniz. Genel olarak iş başvurusunda bulunulan pozisyona uygun eğitim ve deneyimlere sahip olduğunuz varsayılır. Bu nedenle bu işe uygun birikime sahipsiniz ama neden işe sizin alınmanız gerektiğini, diğer başvuranlardan ne gibi farklılıklarınız olduğunu ortaya koymanız gerekir. İşveren adına görüşmeye katılan veya katılanlar üzerinde olumlu bir etki bırakmanız, görüşme sonrasında da hatırlanır bir insan olmanız size faydalı olacaktır. Çoğu mülakat değerlendirmesi adayların tümüyle yapılan görüşmeler son erdikten sonra yapılır. Bu nedenle görüşmeden çıktığınızda akılda kalıcı bir performans sergilemeniz gerekir.
Mülakat teknikleri eğitimi ile katılımcılar sinirlerini kontrol etme, doğru davranışları sergileme, en sık sorulan sorulara uygun cevapları verme gibi iş görüşmesinde hayati önem taşıyan bazı kalıpları öğrenirler.
Birçok kişi gözleri bağlı uçar gibi iş başvurusu yapıyor. Eğer detaylara dikkat ederseniz, potansiyel bir işverenin adaylarda ne görmek istediğini anlayabilirsiniz. Bazen her şeyi doğru yaparsınız ama yine de bir sonuç alamazsınız. Bu ipuçları sizin şansınızı arttıracak. Bu yüzden bir sonraki özgeçmişi göndermeden önce aşağıdakileri yaptığınızdan emin olun:
Detaylara önem verin
Hiçbir şey kazara olmaz. İş tanımından mülakat sürecine kadar şirketin potansiyel aday olarak sizinle nasıl iletişim kurmaya çalıştığına dikkat edin. Bazıları anında bir yazı ile cevap verebilir, bazıları ön yazı mektubunuzun spesifik bir soruyu cevaplamasını bekler veya belirli karakter sayısında neden sizin aranan kişi olduğunuzu sorar. Ne istiyorlarsa, hepsini yapın. Mülakat daveti almak için tüm detayları gözden geçirmelisiniz.
Araştırmanızı yapın
Genel bir ön yazı mektubunun büyüyen bir şirkette, rekabetçi bir pozisyon için kazanma şansı %0’dır. Yaptığınız her şeyin başvurduğunuz işe göre işlendiğinden emin olun. Başvurmadan önce şirketin web sayfasına başvurmak zorundasınız. LinkedIn veya Crunchbase gibi siteler de sizin şirketin büyüklüğünü, kültürünü vs. öğrenmenize yardımcı olabilir. Bunlar sizin başarılı olacağınızın güçlü işaretleri. Tanışma mailiniz ön yazı mektubunuzdur, bunu ister yapın ister yapmayın. Mülakat daveti almak için ön yazı mektubunda olduğunca az kelimeyle neden iyi biri olduğunuzu söyleyebilmeniz lazım. Bu şirketin vizyonunu anlamayı ve de sizin bunu geliştirmeye yardımcı olacağınızı anlamayı içerir. Bu yüzden başvurmadan önce her şirketi araştırın.
Biraz yavaşlayın
İş başvurularını bir sayı oyunu ile karıştırmayın. Ne kadar çok başvuru yaparsam o kadar çok mülakat daveti alırım diye birşey yok. Nitelik düşünün, nicelik değil. Günde 30 tane özgeçmiş göndermekle kendilerinden övünen iş avcıları duydum. Her pozisyon için başvurmak %100 mülakat daveti alacağınız anlamına gelmez. Sadece değerli vaktinizin boşa harcanmasıdır. Bu yüzden gönderdiğiniz başvuru sayısını başarı olarak görmeyin. Onun yerine sizi gerçekten heyecanlandıran işlere odaklanın! Başarılı olabileceğiniz şirketlerin bir listesini yapın. Eğer birçok özgeçmiş gönderiyorsanız kendinizi zayıf düşürürsünüz. Detaylara odaklanacak çok az vaktiniz var. Ama o detaylar özgeçmişinizin müdürün elinde veya çöpte olup olmaması arasındaki farkları oluşturuyor. Bu basit bir tavsiye gibi duruyor. Ama ne kadar çok insanın kendi çalışmalarını incelemek için vakit ayırmadıklarını görseydiniz şaşırırdınız. En başarılı şirketler küçük şeylere dikkat eden takım oyuncuları ister. Detayları takip eden birisi olduğunuzu kanıtladığınızda, bu sizin onların zamanına değdiğinizi gösterir. Unutmayın, mülakat daveti alarak mülakatçının zamanını alacaksınız.
Mülakat öncesi amacınıza odaklanın. Mülakat öncesi azimli bir moda girin. Böylece aklınızda çok az şey ile mülakata gidebilirsiniz.
Mülakat öncesi sizi strese sokabilecek insanlardan ve durumlardan kaçının.
Bu eski sevgilinizle ya da boşboğaz bir akraba veya komşunuzla buluşmak için iyi bir zaman değil. Zaten mülakat yeterince stresli olacak. Hayatınıza stres ilave eden insanlardan ve olaylardan kaçınmalısınız.
Mülakat öncesi ne giyeceğinize karar verin.
Mülakatına girdiğiniz şirketin kültürüne göre uygun kıyafetler giymek iyi bir fikirdir. Mülakata gardırobunuzda eskimiş kıyafetlerle gitmeyin veya yeni bir kıyafetle dikkat çekmeyin. Giydiğiniz şeyde rahat ve özgüvenli hissetmelisiniz.
Düzenli bir uyku düzenine alışmak için elinizden geleni yapın.
Mülakat kaygısından dolayı çok stresli olacaksınız, bu yüzden stresi azaltmak için egzersiz yapmak gerekli olabilir. Uykunuzu almanıza yardımcı olacak uyku öncesi alışkanlıklar geliştirin. İyi bir uyku çekmek için mülakattan önceki geceyi beklemeyin. En az bir hafta önceden yeterli uyku almanıza yardımcı olacak uyuma düzeni geliştirin. Uygulu halde kritik mülakat sorularına maruz kalmak istemezsiniz...
Mülakat öncesi sıkça yapılan hatalardan biri de mülakata geç kalmaktır.
Özellikle büyük şehirlerde geç kalmak şehrin sorunlarından dolayı mümkündür. Yol çalışması ve park problemi sizin en büyük düşmanınız. Mülakata gireceğiniz yere kendi aracınızla veya toplu taşımacılıkla gidin. Rotayı önceden görmek, nereye park edeceğinizi bilmek ve yeri görmek sizi rahatlatacaktır.
Mülakata girme sürecinden sizi alıkoyacak her şeyden uzaklaşmak için elinizden geleni yapın.
Hayatınızdaki önemli kişilerin sizin yaklaşan bir mülakatınız olduğunu ve desteklerine ihtiyaç duyduğunuzu bilmelerini sağlayın. Sizin dikkatsiz veya unutkan olabileceğinizi bilmeleri gerekir. Mülakat bir takım aktivitesidir ve takımınızdan desteğe ve yardıma ihtiyacınız var.
Üniversitede son dakikada sınava hazırlanmış olabilirsiniz ama mülakata kapıda hazırlanmayın.
Mülakat öncesi bilgilerinizi kontrol edin. Mülakattan bir önceki gece notlarınızı gözden geçirmek iyi bir fikirdir ama mülakata tam gitmeden önce zamanınızı bunu harcamak iyi bir fikir değildir. Sadece mülakat öncesi stres yaratır. Mülakata haberiniz olduğu andan itibaren hazırlanmalısınız ve ondan önceki geceyi hazırlığınızı gözden geçirmek için kullanmalısınız.
İş aramanın rekabet dolu dünyasında mülakata girecek kadar doğru şeyler yaptığınız gerçeği ile gurur duyun! Unutmayın, sadece çok az oranda aday mülakata davet edilir. Diğerlerinin önüne geçmek için iş arama sürecinde ne yaptığınız ve işin sizinle alakalı olan bölümüne odaklanın. İş arama sürecinde edindiğiniz başarıya odaklanın, zayıflığa değil. Başardığınız şeyle gurur duyun! Unutmayın, mülakata katılma şansını yakalayarak fazlasıyla başarılısınız ve topu ağlara atmak için son bir hamleniz kaldı.
Mülakat hayatın en stresli aktivitelerinden biridir. Eğer mülakat öncesi stresinizi yönetmeyi öğrenir ve enerjinizi mülakatta iş teklifini almaya harcarsanız mülakatta çok daha başarılı olursunuz. Umarım bu fikirlerden bazıları size mülakat öncesi yardımcı olur.
İş görüşmesi herkes için oldukça zor geçen süreçlerdendir. İş görüşmesi sırasında uyulması gereken bazı kurallar dışında bir de iş görüşmesini olumsuz etkileyecek durumlar neler? Bu olumsuz durumları sıralamak gerekirse;
İş görüşmesine zamanında ve biraz erken gitmek nasıl olumlu bir davranış olarak algılanıyorsa, yarım saat kadar önceden gitmek oldukça kötü intiba bırakmakta ve işe alma için baskı yaratıyormuş gibi hissettirmektedir.
İş görüşmesini en çok olumsuz etkileyen konulardan birisi de mesleki yeterlilik sağlacak herhangi bir sertifika programına katılınmamış olmasıdır. Bu nedenle bu konuda yetersizliği olan kişilerin bu açıklarını kapatabilmek için online eğitim programlarından yararlanmalarını tavsiye ederim.
Diğer yandan mülakat sırasında el, saç, burun gibi organlarla oynamaktan kaçınmak daha çok olumlu sonuçlara neden olacaktır.
Görüşme sırasında mutlaka takip ettiğiniz yayınların neler olduğu sorulacaktır. Bu sorunun cevabı olarak kitap dağarcığınızı da göz önüne alarak herkesin bildiği yayınlar dışında yayınlar söylemelisiniz. Bu sizin sıradan biri olmadığınızı tanımlamak açısından önemlidir.
Verimli geçmesini umduğunuz bir iş görüşmesi çok vasat geçebilir ve kendinizi karşınızdaki insana yeteri kadar ifade edemeyebilirsiniz. Her insanın bir günü diğer gününü tutmayabilir. Bu nedenle iş görüşmesine gitmeden önce karşılaşabileceğiniz her türlü olumsuz duruma karşı kendinizi hazırlamalısınız.
Evet bu konuyu da dersimizde işliyoruz. Neden mi? İnsan kaynakları yönetimi birçok işlevi ve süreci yürütsede genellikle işe alım konusunda hesap sorulur. Çünkü doğru veya yanlış işe alım insan kaynakları yönetiminin hedeflerini etkilediği gibi işletmenin de hedeflerini etkiler. Günümüzde personel devinim oranı yüksek olan işletmeler hedeflerine ulaşmada genellikle başarısız olurlar. Bu da insan kaynakları yönetiminin yanlış işe alım politikasıdır. İnsan kaynakları sistemlerinin gelişmesi, eleman temini ve eğitimi gibi işlevler teknolojinin gelişmesiye birlikte çok farklı bir noktaya geldi. Bununla birlikte insan kaynakları yönetimi geçmişte yapmadığı birçok uygulamayı da hayata geçirdi. Vakit harcayan eleman temini gibi süreçler artık çok daha kısa sürede yapılabiliyor. Danışmanlık şirketleri, kariyer siteleri ve kariyer üzerine oluşturulan sosyal medya siteleri (xing, linkedin) insan kaynakları uzmanları için bir devrim yarattı. İşten çıkış görüşmesi tarihi çok eskiye dayanan bir uygulama değil. Ülkemizde son 10-15 yılda yaygınlaştığını söyleyebiliriz. İşten çıkış görüşmesinin yaygın hale gelmesinin en büyük sebebi de işletmeye faydalarının net bir şekilde görülmesidir. Başta insan kaynakları yönetimi olmak üzere hepimiz geribildirime önem vermeliyiz. Hepimizin geri bildirime ihtiyacı var ve bir insan kaynakları yönetimi için geri bildirim alabileceği en kolay yer İşten çıkış görüşmesidir. İşten çıkış görüşmesi ile ilgili bilmeniz gereken detaylar neler?
İşten çıkış görüşmesi bir duruma neden değil, bir durumun sonucudur.
İşten çıkış görüşmesi bir disiplin aracı değildir.
İşten çıkış görüşmesi tıpkı işe alım görüşmesi gibi organize edilmelidir.
Çalışana hesap sorma değil, işten çıkmasının ardında yatan detayları öğrenme sürecidir.
Çalışanı tekrar kazanabileceğiniz yer işten çıkış görüşmesidir.
İşte çıkış görüşmesi işe alım görüşmesi gibi davet edilmez.
İş yaşamında referans göstermek kredi çekerken kefil göstermeye benzer. Bir işe girmek istiyorsanız iş başvuru formunuzda ya da özgeçmişinizde mutlaka referans göstermeniz gerekmektedir. Göstermiş olduğunuz referansların aday hakkındaki olumlu ya da olumsuz görüşleri işe alınıp alınmayacağını belirler.
Referans kontrol formu nedir?
İnsan kaynakları uzmanları işe başvuran adayın referanslarını kontrol etmek için genellikle referans kontrol formu kullanırlar. Bu forma girdikleri bilgileri diğer adayların referans kontrol formuna girdikleri bilgilerle eşleştirirler. Referanslar genellikle telefonla aranır. Yapılan aramada aday hakkında bazı bilgilere sahip olmak için sorular sorulur. Genelde özele doğru sorulan sorular tamamen işle ilgili olmalıdır. Çünkü işe başvuran kişi bu referansları önceki deneyimlerinin bulunduğu şirketteki yöneticileri ya da onu yakından tanıyan kişilerdir. Bu sebeple soruları tamamen iş ekseni etrafında sormak gerekmektedir.
Referans kontrol formu referans olan kişiye postayla da gönderilebilir. Çok tercih edilen bir yöntem olmasa da bu şekilde referans kontrolü yapanlar da vardır. Gönderilen formu referans olan kişi doldurur ve yeninden insan kaynakları uzmanına gönderir. Referans kontrolünde sorulması gereken önemli sorular vardır. Bunlardan birisi o şirkette çalıştığı tarihlerdir. Referans kontrolüyle adayın size verdiği bilgilerle gerçek bilgileri eşleştirebilirsiniz. Ayrıca referans olan kişi adayla ne kadar süre birlikte çalıştı? Örneğin aday X şirketinde 3 yıl çalışmışsa referans verdiği kişi son 2 aydır o şirkette olabilir. Referansın doğru şekilde alınması için referans olan kişi hakkında da bir takım sorular sormak gerekmektedir.
Referans kontrol formunda bulunması gerekenler neler?
Adayın Adı ve Soyadı
Adayın Görev Pozisyonu
Referans Verenin Adı ve Soyadı
Referans Alınan Kişiyle Hiyerarşik İlişkisi
Çalıştığı İşletmenin Adı
Referans Alınan İşletmenin Telefon No
İşletmede Çalıştığı Süre
Referans kontrol formu doldurulurken sorulması gereken sorular neler?
Astlarını kontrol etme ve yönlendirme yeteneği
Üstleriyle ilişkisi
İşi planlama, denetleme ve organize etme yeteneği
Talimatlara ve kurallara uyma
Şartlara ve çevreye uyma yeteneği
İşe devam durumu
Ekip çalışmasına uyumu
İşinde dürüst ve güvenilir midir
Sağlık durumu
Bilgisayar kullanımı
Giyim stiliniz nasıl hissettiğinizi etkileyecektir. Eğer iş ve dünya görünüşünüzle mutlu değilseniz o zaman kendinize olan saygınız azalacaktır ve doğal olarak bu diğer insanların sizi nasıl gördüğünü etkileyecektir. Mülakat sorularından daha önemli olan şey ilk izlenimdir. Mülakatta ilk izlenim her zaman önemlidir. Eğer giyim stiliniz dağınıksa işe alım uzmanı sizi öyle algılayacaktır. Mülakata giderken hem profesyonel hem de sizin için rahat bir şekilde giyinmek önemlidir.
Mülakata giderken hangi renkleri tercih edebiliriz?
Mülakata giderken siyah giyinilmelidir diye bilinen "yanlış bir gerçek" var. Mülakata giderken giyinmenin kilit noktası önce üzerinizde neyin güzel durup neyin durmadığını anlamaktır. Bunu anlamak için de ten renginizi ve saç renginizi tamamlayan renkleri bilmeniz ve vücut tipinize göre giyinmeniz önemlidir. Örneğin eğer açık tenliyseniz o zaman sıcak renkler sizde harika görünecektir, eğer koyu tenliyseniz o zaman pastel renkleri çok iyi olacaktır. Vücut tipinize göre giyinmek ne kadar önemliyse, iş aslında size en çok yakışan stili bulana kadar farklı stiller denemektir.
Kıyafet seçiminden daha önemli olan şey zamanında mülakata gitmektir. Mülakata gitmeden önce ne giyeceğinize mutlaka karar verin. Bir gece öncesinden kıyafetlerinizi seçmek çok önemlidir çünkü mülakata geç kalabilirsiniz. Mülakata bir saat kala kıyafet seçme olayına girmemelisiniz. Bir gece öncesinden kıyafetlerinizi ütülemek ve asmak sabah vakit kazanmak için önemlidir.
İşi Basit Tutun
Mülakata giderken ne giymeli sorusuna iki kelimeyle cevap vermek gerekirse cevabım "kişisellik ve sadelik" olacaktır. Kıyafetinizde küçük özgün değişiklikler yapmanız her zaman iyidir. Bu sizi işe alım uzmanına daha yaratıcı gösterir. Bununla birlikte dikkat çekici kıyafetler de giymemek, neon renklerden, hayvan baskılarından ve diğer dikkat dağıtıcı desenlerden kaçınmak önemlidir. Eğer mülakattaysanız veya sunum yapıyorsanız kıyafetinizin söylediklerinizi ikinci plana atmasını istemezsiniz. Aynı zamanda çok fazla takı takmaktan kaçının.
En kritik nokta nedir?
Mülakata giderken ne giymeli stresini atmak için önceden planlama yapın. Çünkü mülakatın en kritik yanı rahat hissetmektir. Profesyonel olun ama sadece başkalarının sizi görmek istediği şekilde giyinmek için de kendinizi sıkacak şeyler giymeyin. Kendi özgün stilinizi ve tercihlerinizi iş ortamına uygun bir stil ile kombinleyin. Bunu yaparsanız her zaman kazanırsınız.
Mülakata giderken bunları mutlaka yanınızda bulundurun fakat bu kritik belgeleri çantanıza fırlatıp oturmayın. Stein’a göre, dil bilimciler ve psikologlar iletişimin %93’ünün konuşma olmadan gerçekleştiğini buldu. Bu bilgiyi nasıl sunduğunuz sizin hakkınızda çok şey gösterir.
Bu sebeple Stein; mavi, hem kadın hem de erkeğe çekici geldiğinden ve bu renk iş hissini aktardığından dolayı ucuz ve iki cepli bir dosya almanızı tavsiye ediyor. Sol tarafa özgeçmişinizi ve sağ tarafa da referans listenizi ve öneri mektuplarınızı yerleştirin. Mülakata girdiğinizde ‘’özgeçmişimin ekstra bir kopyasını getirmek istedim’’ deyin; dosyayı açın ve mülakatçıya okuması için uzatın.
Stein diyor ki ‘’Bu sizin açık, dürüst ve aynı zamanda düzenli olduğunuzun bir sinyali.’’ ‘’Ne kadar çok hazırlıklı olduğunuzu gösterirseniz o kadar çok saygı gösterirsiniz.’’
Not kağıdı ve kalem:
Mülakat sırasında birkaç not almak (not defterinize süreç boyunca kilitlenmediğiniz sürece) saygının başka bir belirtisidir. Stein açıklıyor; ‘’Bu onları dinlediğinizi hissettirir.’’
Kartvizit:
İnsanlar bilgiyi ya görsel olarak, ya işitsel olarak ya da dokunarak alırlar. ‘’Onlara dokunacak ne kadar çok şey verirseniz, onlar da o kadar gerçekçi görmeye başlar.’’
İstikamet:
Stein diyor ki ‘’bunlar sizin endişenizi azaltır’’, bununla birlikte önceden mülakat yerinize gidip, yolculuğunuzun ne kadar süreceğini tahmin etmek tercih edilebilir diye de ekliyor.
Cep telefonu:
Her zaman bu modern yaşamın parçasını arabanızda bırakabilirsiniz ama yanınızda götürmek istiyorsanız evrak çantanızda sessizde olduğundan emin olun; mülakat sırasında bölünmek veya bölüneceğiniz görünümünü vermek büyük bir saygısızlık işaretidir. Stein tavsiye ediyor ‘’Eğer bir erkekseniz onu belinize bile takmayın.’’ ‘’Saklayın.’’
Soyut Olanlar
Şirket Araştırması:
Neredeyse her mülakatta şirket hakkında ne bildiğiniz size sorulacaktır. Aynı zamanda Monster’da da şirketleri kontrol edebilirsiniz.
Bir gülücük neden gerekli?
Biraz budala duruyor olabilir ama bu sözlü olmayan ipucu hızlı bir ilişki yapıcıdır. Mülakatçılar da genel olarak gerginlerdir. ‘’Saniyenin birde on altısında birinin bize zarar verip vermeyeceğini, yardım edip etmeyeceğini veya canımızı yakıp yakmayacağını değerlendiriyoruz’’. ‘’(bir gülücük) karşınızdakine direkt olarak ona zarar vermeyeceğinizi anlatır.’’
İşletmede insanların nasıl giyindiğini araştırarak işe başlayabilirsiniz. İş yerinde resmi mi giyiniyorlar yoksa serbest bir giyim tarzı mı var? Ayrıca mülakatın türünü de bilmelisiniz. Panel mülakatı mı yapılacak? Yoksa birebir görüşme mi olacak?
Eğitimin sonunda mülakata davet alabileceğiniz bir iş başvurusunu nasıl yapacağınızı kavrayabileceksiniz. Çünkü İK uzmanının ne aradığını öğreneceksiniz.
Ayrıca mülakata davet edilmemenizin birçok sebebi olabilir.
Yabancı Dil: Özgeçmişinize yazdığınız yabancı dil ya da diller hangileri? Şirket hangi yabancı dili bilmenizi istiyor? Bildiğiniz yabancı dil iş tanımına uymadığından dolayı mülakata çağırılmamış olabilirsiniz.
Yetkinlikleriniz fazla olabilir: İş için fazlasıyla kalifiye olduğunuz algısı oluştu.
Eksik bilgi verdiniz: Başvuru için istenilen bütün bilgiyi özgeçmişinize yazmadınız veya işletmenin istediğini ek bilgileri sağlamadınız.
Ölümcül hata: yazım hatası: Belgelerinizde yazım hataları olabilir. Bu bazı işletmeler için önemsiz olsa da genellikle birçok işletme yazım kurallarına dikkat eder. Çünkü bu personel işe alındığında müşterilerine de yazım hatası dolu bir eposta gönderebilir.
İşe özel ön yazı mektubu: Ön yazı mektubunuz genel bir yazı ve özellikle o iş için hazırlanmamış olabilir.
Sürekli iş değiştirmeyi seven biri misiniz?: Özgeçmişinizde devamlı iş değiştirmenizden kaynaklı endişeler oluşabilir. Size eğitim vererek boşa yatırım yapmak istemeyebilir.
Yetersiz eğitim: O iş için gerekli olan eğitime sahip olmayabilirsiniz.
Maaş beklentiniz: Maaş beklentileriniz veya maaş şartlarınız o pozisyon için düşünülen miktarın çok üstündedir.
Deneyim eksikliği: O pozisyon veya sektör hakkında yeterli deneyime sahip değilsiniz.
Referanslar: Sizi desteklemesi için işverene yeterli referansları vermediniz.
Okuldayken askere mi gittiniz? Bu işte bir terslik var! Bazı özgeçmişler karışık şekilde hazırlanır ve tarihler hatalı olabilir. Eğer böyle bir özgeçmişiniz varsa işveren üniversite eğitimi sırasında askere gittiğinizi görecektir. Ya da tarihler arasında çok boşluk olabilir. İş geçmişinizde açıklanamayan boşluklar varsa bu size problem yaratır.
Mezuniyet fotoğrafı güzel ama yetersiz: Özgeçmiş fotoğrafınız mutlaka güncel olmalıdır. Hoşunuza giden daha iyi bir fotoğraf olduğuna eminim. Ama fotoğraftaki kişiye benzemeniz gerekiyor.
İş yerine yakınlık: İş yerine uzak yaşıyorsunuz ve işveren yakın adayları tercih ediyor olabilir.
Diğer adayların güçlü olması: Yeterlilikleriniz uygun fakat sizden daha iyi adaylar var.
Öncelik sırası: Kalifiye olan adaylardan daha sonra işe başvurdunuz.
Bir grup mülakatıyla başarılı bir şekilde başa çıkmak için önceden hazırlık yapmanız gerekir. Grup mülakatı için mutlaka yeterince zaman ayırın. Kiminle mülakat yapacağınızı ve isimlerini sorun. Bu şekilde her mülakatçı için ayrı özgeçmiş getirebilirsiniz ve de kimin kim olduğunu hatırlamak daha kolay olacaktır. Mülakatçıların LinkedIn profillerini kontrol edin, böylece onların şirketteki pozisyonları ve geçmişleri hakkında bir fikir edinebilirsiniz.
Daha önce o şirkette grup mülakatı deneyimi olan kişilere ulaşmaya çalışın. Grup mülakatında sıradan olarak sorulan mülakat soruları nelerdir bunları öğrenmeye çalışın ve mülakat öncesi mutlaka bu soruları gözden geçirin. Eğer vaktiniz varsa Enstitü mülakat teknikleri online eğitim programına katılın.
Grup mülakatı sırasında not almak için yanınızda kağıt ve kalem getirin. Not alabilmeniz mülakatın takibini tutmayı kolaylaştırır.
Grup Mülakatı İçin Bilmeniz Gerekenler Neler?
Mülakatçılarla İletişimde Olun
Mülakat esnasında işe alım uzmanlarında olduğu gibi grubun diğer üyeleriyle de iletişim içerisinde olun. Bir panelist soru sorduğunda, direkt olarak ona cevap verin ama cevaplarken grubun geri kalanıyla göz kontağı kurduğunuzdan emin olun. Herkesle ne kadar çok iletişimde olursanız o kadar iyi bir izlenim bırakırsınız.
Mülakatın ilk kısımlarında fırsatınız olursa işe alım uzmanları hakkında biraz bilgi edinmeye çalışın.
Ziyaretiniz için eğer bilgi size verilmediyse iş unvanlarını ve departmanlarını sorun. Mülakatında olduğunuz pozisyon ile nasıl etkileşimde oldukları hakkında araştırma yapın. Bu bilgi size adayda ne aradıklarına dair bir fikriniz olmasına yardımcı olacak.
Mülakatın son aşamalarında soru sorma şansı verildiğinde, mümkün olduğu kadar çok mülakatçı rolüne odaklı olarak soruları sorun.
Örneğin "Aylin hanım, reklam departmanındaki pozisyonu düşündüğümüzde, bu pozisyonun mevcut iş sürecine bakarak yeni bir satış yöneticisinde en çok neyi görmek istersiniz?’’
Grup dinamiklerine dikkat verin. Herkes nasıl geçiniyor? Sahip oldukları etkileşim çeşidi ne? Pozitif mi? Sizinle mülakat yaptıkları kadar siz de şirketle mülakat yapıyorsunuz ve de işe alınırsanız nasıl uyum sağlayacağınızı görmek önemlidir. Eğer panelistler arasındaki sinerjiden memnun değilseniz, iş teklifini kabul ederken onlarla çalışmanın nasıl olacağını düşünün.
İş ilanını nasıl öğrendin, bu işe başvurma kararınızı verdiren ve sizi işe çeken ne oldu, daha önceki işinizden ayrılma sebebiniz nedir şeklindedir. Bu sorulara iş başvurusunda bulunan adayların verdikleri cevaplar adeta kişilik belirleyici niteliktedir.
Doğru mülakat teknikleri kullanarak işe alım sürecini tamamlayan firmalar, işletmenin geleceğini yapılandıran, amaç ve idealleri doğrultusunda firmayı geleceğe taşıyabilen personelleri seçme başarılı olurlar. Mülakat teknikleri aşamasında başvuran adayın bilgilerinin tam olarak alınması, değerlendirilmesi ve sonuçların tam olarak yansıtılması mülakatın geçerliliği ve eminliği açısından oldukça önemlidir.
İşveren firma mülakat amaçlarının tespitini, mülakatı yapanların hazırlanmasını, mülakat ortamlarının hazırlanmasını, bilgilerin değerlendirilmesi ve karar verme sürecinin doğruluğunun kanıtlanmasını doğru olarak yapabilmelidir.İşveren firmaların etkili bir mülakat yapabilmesi için mülakat teknikleri için özel hazırlıklarını tamamlaması ve adayları değerlendirirken firma amaçlarını göz önünde bulundurması gereklidir.
İş başvurusu yapan adayların işe alınmalarını sağlamaları için başvuru görüşmelerinde mülakat tekniklerini bilmeleri ve doğru teknikle kendilerini çok iyi ifade edebilmeleri gereklidir. Mülakat teknikleri eğitimini doğru olarak uygulayabilen başvuru adayları, mülakat sırasında gelebilecek mülakat sorularına ve mülakatı yapan firma yetkililerine karşı davranışlarını belirlemede daha etkin bir yol izlerler.
Maaş pazarlığı sürecinde takip edeceğiniz 5 adım.
İşe alım sürecinde maaşınızı tartışırken bu beş adım yaklaşımını uygulayın:
1 - Araştırma.
Mülakattan önce mevcut maaşları araştırın. LinkedIn’i beklentilerinizin gerçekçi olduğundan emin olmak için kullanabilirsiniz. Eğer zor pazarlıklar yapacaksanız bilgi en önemli silahınızdır.
2 - İlginizi gösterin.
İşe alım uzmanına veya yöneticisine pozisyona çok ilgi duyduğunuzu ama maaşı konuşmak istediğinizi belirtin. Rakamlar hakkında konuşmadan önce ilginizi belli etmek sizin işe alım uzmanına sadece yüksek maaş kovalamadığınızı gösterir.
3 - Dürüst olun.
Ne kadar değerli olduğunuzu düşündüğünüzü profesyonel ve açık bir şekilde tartışın. Değerinizi uzmanlık örneklerinizle ve önceki başarılarınızla olduğu gibi pozisyonun önceden araştırdığınız sektör fiyatıyla doğrulamaya hazırlıklı olun.
4 - İşe alım uzmanını kullanın.
İşe alım uzmanınızla konuşun ve onların tavsiyesini dinleyin. Bizler işe alımda uzman insanlarız ve mevcut sektör trendleri hakkında size tavsiye verebiliriz.
5 - Sabırlı Olun.
Maaş konuşmanızı çok erken yapmayın, seçilen aday olduğunuzu bilene kadar bekleyin. Aynı zamanda hızlı bir cevap da beklememelisiniz. İşe alım uzmanı yöneticilerinden teklifi tekrar değerlendirmek için onay almaya ihtiyaç duyacak.