Uzun Pozlama Nedir? Nasıl Yapılır?
| Terim | Tanım | Uzun Pozlamada Kullanımı |
|---|---|---|
| Pozlama | Fotoğrafı çekerken sensöre ne kadar ışık düştüğünü ifade eder. Fotoğrafın karanlık ya da aydınlık çıkmasıdır. | Uzun pozlama, genellikle ışığın düşük olduğu ortamlarda pozlama süresinin arttırılarak fotoğraf çekilir. |
| Diyafram | Fotoğrafı çekilen objeden yansıyan ışığın ne oranda düşeceğini belirler. Diyafram açıklığı olarak ifade edilir. | Uzun pozlama yapılırken, enstantane hızı ayarlanırken diyafram bir yardımcı öge olarak kullanılır ve ışığın dengelenmesine yardımcı olur. |
| Enstantane | Fotoğraf çekilirken diyaframdan geçen ışığın ne kadar süre sensör üzerinde kalacağını kontrol etmeye yarayan faktördür. | Uzun pozlama yapabilmek için enstantane değeri yüksek olarak ayarlanır. Böylece ışığın uzun süre boyunca sensöre düşmesi sağlanır. |
| ISO | Dijital fotoğraf makinelerinde kullanılan ve sensörün ışığa duyarlılığını ifade eden faktördür. | ISO, yetersiz ışık olan ortamlarda enstantane ve diyaframı destekleyerek doğru pozlamayı sağlar. Uzun pozlama yaparken ISO daha düşük değerlerde kullanılır. |
| Alan Derinliği | Diyaframın düşük değerlerde olduğu durumlarda, odaklanan noktanın net, diğer alanların bulanık çıkmasını sağlar. | İstenilen alan derinliği elde edilmesi için diyafram açıklığı kontrol edilebilir. |
| Odaklama | Fotoğraf makinesinin ışığı, hangi derinlik ve açıklıkta sensörüne alacağını kontrol ettiği işlem. | Odaklama, ışığın doğru miktarda ve doğru kalitede sensöre girmesini sağlar. |
| Noice | ISO değeri yüksek seviyede kullanıldığında fotoğrafta kumlanma yaratarak fotoğraf netliğini olumsuz etkileyen durum. | Mümkün olduğunca en düşük ISO değerinde pozlama yapılması, fotoğraf kalitesini artırır. |
| Hareket | Hareketli objelerin fotoğrafçılıktaki belirginliği. | Uzun pozlamada hareket, uzun enstantane süreleriyle objenin hareket izini fotoğrafa yansıtır. |
| Aydınlık | Fotoğrafın ne kadar ışık alıp sahip olduğu parlaklık miktarını belirler. | Uzun pozlama süresinin ayarlanmasıyla fotoğrafın daha fazla ışık alması ve böylece daha aydınlık çıkması sağlanabilir. |
| Karanlık | Pozlama süresinin kısaltılmasıyla fotoğrafın daha az ışık alması ve böylece daha karanlık çıkması durumu. | Kısa pozlama süreleri, fotoğrafın daha karanlık çıkmasını ve bu yolla belirli efektler elde etmeyi sağlar. |
Uzun pozlama nedir? sorusuna yanıt vermeden önce pozlamanın ne olduğuna bakmak gerekir. Böylece konu daha iyi anlaşılmış olur. Pozlama, fotoğrafı çekerken sensöre ne kadar ışık düştüğünü ifade eder. Fotoğrafın karanlık ya da aydınlık çıkmasıdır. Fotoğrafın çekildiği ortama göre pozlama yapılır. Karanlık ortamlarda pozlama süresi arttırılarak fotoğrafın daha fazla ışık alarak aydınlık çıkması sağlanabilir.
Tam tersi durumlarda ise pozlamanın süresi düşürülerek sensöre düşecek ışık miktarı azaltılır ve doğru pozlama değeri elde edilebilir. Bu noktada doğru pozlama yapmak önemlidir. Fotoğrafa düşen ışık miktarı doğru ayarlandığı takdirde doğru pozlama yapılmış olur. Uzun pozlama ise ışığın düşük olduğu ortamlarda pozlama süresinin arttırılarak fotoğraf çekilmesidir. Yetersiz ışık ortamında kullanılan en önemli tekniklerden biridir. Hafif ışıkta hareket eden objelerin yaydığı hareket hissini fotoğrafa yansıtarak estetik görüntüler elde etmek için de uzun pozlamadan yararlanılır.
Pozlamayı etkileyen üç önemli faktör vardır. Bunlar diyafram, enstantane ve iso değerleridir. Bu değerlerin doğru ayarlanması pozlamayı doğru yapabilmek için oldukça önemlidir. Uzun pozlama yaparken fotoğraf çekme süresini uzatmak gerektiğinden enstantane kontrolünü doğru yapmak gerekir. Buna bağlı olarak diyafram açıklığı ve iso değerleri ayarlanır.
Uzun Pozlama Kullanım Faktörleri
Doğru pozlamayı yapabilmek için 3 önemli faktörden bahsettik. Şimdi bu faktörlerin detaylarına ve uzun pozlama için nasıl kullanıldıklarına bakalım.
Diyafram: fotoğrafı çekilen objeden yansıyan ışığın ne oranda düşeceğini belirleyen faktördür. diyafram açıklığı olarak ifade edilir. bu açıklık değeri ayarlanarak makinenin ışığı hangi şiddette sensörüne alacağı kontrol edilir. böylece fotoğrafta net alan derinliği ve ışık miktarı ayarlanabilir. diyafram açıklığı ne kadar fazlaysa ışık o kadar fazla miktarda makinenin içerisindeki aynaya iletilir. fotoğrafçılıkta diyafram f değeri olarak gösterilir. diyaframı ifade eden sayı ile diyafram açıklığı arasında ters orantı vardır.
Yani f/16 ile ifade edilen diyafram açıklığı f/4 diyafram açıklığına göre daha azdır. Diyafram sadece ışık miktarını ayarlamak için kullanılmaz. Aynı zamanda görüntüye de doğrudan etki eder. Küçük diyafram değerleriyle çekilen fotoğraflarda sensöre az ışık düşürülerek odaklama yapılan noktanın net, diğer alanların bulanık olması sağlanır. Böylece alan derinliği elde edilmiş olur. Uzun pozlama yapılırken, enstantane hızı ayarlanırken diyafram bir yardımcı öge olarak kullanılır ve ışığın dengelenmesine yardımcı olur. Böylece uzun pozlama yapılan fotoğrafın istenilenden daha aydınlık çıkması engellenir.
Enstantane: Fotoğraf çekilirken diyaframdan geçen ışığın ne kadar süre sensör üzerinde kalacağını kontrol etmeye yarayan faktördür. Yani fotoğrafçı deklanşöre bastıktan sonra sensörün ışığı aldığı süredir. Enstantane açılıp kapanan bir göz kapağı olarak düşünülebilir. Enstantane değeri ayarlanarak gözün ne kadar süre görüntüye bakacağı ayarlanmış olur. Hareketli objeler fotoğraflanırken enstantane değeri ayarlanarak o objelerin fotoğrafta hareketsiz şekilde yakalanması sağlanır.
Bunun için enstantane değeri daha yüksek ayarlanmalıdır. Böylece enstantane daha hızlı bir şekilde açılıp kapanarak objenin donuk bir şekilde yakalanmasını sağlar. Uzun pozlama yapabilmek için de enstantane en önemli faktördür. Işığın uzun süre boyunca sensöre düşmesi, enstantane yardımıyla sağlanır. Enstantane, fotoğrafçılıkta bir süreye denk geldiği için 1 saniyeye göre oranları ile ifade edilir. 1/50, 1/250, 1/30 gibi saniyenin 50 de 1i, 250 de 1i gibi değerler alır. Uzun pozlama için kullanılan enstantane değerleri daha yüksektir. Böylece, enstantane daha fazla açık kalarak pozlama süresi uzatılır ve fotoğrafın daha fazla ışık alması sağlanır. Hem uzun pozlamada hem de normal pozlamada fotoğrafta hareketi ifade etmek için de kullanılır. Uzun enstantane süreleri hareketli objelerin hareket izini fotoğrafa yansıtır. Böylece çekilen objenin hareketi fotoğrafta belirginleşir.
ISO: Dijital fotoğraf makinelerinde kullanılan ve sensörün ışığa duyarlılığını ifade eden faktördür. Analog makinelerde ise ASA olarak yer alır ve filmin ışığa duyarlılığını ifade eder. ISO yetersiz ışık olan ortamlarda diyafram ve enstantaneyi destekleyerek doğru pozlamayı yapabilmemizi sağlar. Ancak ISO değeri yüksek seviyede kullanıldığında fotoğrafta noise oluşturmaktadır. Noise, fotoğrafta kumlanma yaratarak fotoğraf netliğini olumsuz etkilemektedir.
Bu nedenle ISO olabilecek en düşük değerde kullanılmalıdır. ISO değerleri 50 ile 102400 arasında değerler alabilmektedir. Bu değer kullanılan dijital makinelerin seviyesine göre değişkenlik gösterebilir. ISO genellikle enstantane değerinin yüksek olduğu anlarda gerekli olmaktadır. Dolayısıyla uzun pozlama yaparken ISO daha düşük değerlerde yardımcı bir öge olarak kullanılmaktadır ve ışık dengesinin sağlanmasına etki etmektedir.
Tüm bu faktörler, uzun pozlama yaparken fotoğrafçıya yardımcı olan değerlerdir. Kullanılan enstantane değeri düşük olacağı için fotoğrafa gerekenden fazla ışık girmesinin engellenmesi gerekir. Bu engelleme ise diyafram açıklığını düşürerek ve ISO değerini diğer iki faktöre göre doğru ayarlayarak yapılabilir. Bu faktörlerden biri değiştirildiğinde diğer değerlerin de uzun pozlamada elde edilmek istenen etkiye göre ayarlanması gereklidir.
Uzun Pozlama İçin Önemli Noktalar
Uzun pozlama yapılan fotoğraflarda enstantane değerinin düşük olması nedeniyle fotoğrafta bulanıklık olmaması için makinenin hareket ettirilmemesi oldukça önemlidir. Makineyi sabit tutabilmek için mutlaka bir tripod kullanılmalıdır. Böylece, pozlamanın yapıldığı süre boyunca makine sabit tutularak istenmeyen titreşimler önlenmiş olur. Aynı şekilde deklanşöre basarken de titreşim olabileceğinden uzaktan kumanda kullanmak faydalı olacaktır.
Uzun pozlama yapılırken ışığı tutmak önemlidir. Bu nedenle doğal yoğunluk filtreleri kullanılabilir. Lensin önüne takılan filtreler yardımıyla farklı noktalarda ışığın azaltılması sağlanabilir. Böylece daha aydınlık ortamlarda uzun pozlama yapılırken fotoğrafın patlaması önlenebilir. Kısık diyafram açıklığı kullanılmalı ve ISO değeri olabilecek en düşük seviyede tutulmalıdır.
Bu sayede enstantane süresinin fazlalığı nedeniyle sensöre düşecek olan fazla ışık miktarı dengelenmiş olur. Pozlamanın süresi ne kadar uzun olursa fotoğrafta noise oluşumu da o kadar artar. Bunun önüne geçebilmek için RAW formatında çekim yapmak önemlidir. RAW formatının düzenlenebilmesi daha kolay olduğu için fotoğraf üzerindeki istenmeyen etkiler daha sonra düzeltilebilir. Bu düzenlemeleri yapabilmek için ise Lightroom ve Adobe Camera RAW gibi programlar kullanılabilir.
Çekim yapacağınız yeri daha önceden belirleyerek hava kararmadan önce orada olmak doğru kadrajı ayarlamak için gereklidir. Hava kararmadan önce çekilecek deneme çekimleri ile kadrajda nelerin olacağını ve nasıl fotoğrafta kompozisyon kurulacağını belirlemek mümkündür. Böylece uzun pozlama yapmadan önce nasıl bir fotoğraf elde edileceği hesaplanabilir. Ve son olarak, çekilen karelerde netlik kaybı yaratmaması için dijital fotoğraf makinesinin titreşim önleme özelliği mutlaka kapatılmalıdır.
Daha İyi Pozlama İçin Enstitü Fotoğrafçılık Eğitimi
Güzel görünen fotoğraflar çekebilmek ve uzun pozlama gibi özel yöntemleri kullanarak fotoğraflara sanatsal etkiler katmak isteyen kişiler için Enstitü tarafından verilen ileri seviye fotoğrafçılık eğitimi önemlidir. Bu eğitimlere katılarak fotoğrafçılık alanında kendinizi geliştirebilirsiniz. Başlangıç aşaması için temel fotoğrafçılık eğitimine katılabilir, bu alanda temellerinizi en sağlam şekilde atabilirsiniz. Daha sonrası için ileri seviye fotoğrafçılık eğitimine katılarak daha geniş anlamda fotoğrafçılığın detaylarını keşfedebilirsiniz. Kendi bakış açınızı yaratabilir, özgün fotoğraflar çekmeye başlayabilirsiniz.
Fotoğrafçılığın farklı alanlarında deneyim sahibi olarak gelişiminizi çok yönlü olarak sürdürebilirsiniz. Eğitimlerin sonunda yapılan değerlendirme sınavlarından başarılı olmanız halinde sertifika sahibi olabilirsiniz. Fotoğrafçılık alanında kendinizi geliştirmek ve bakış açınızı genişletmek için fotoğrafçılık eğitimi fırsatını kaçırmayın.
Ankara Üniversitesi İletişim Fakültesi Radyo, Televizyon ve Sinema bölümünden mezun oldum. Eğitimime devam ederken, bir televizyon kanalında canlı yayın kameramanı olarak görev yaptım. Çeşitli kısa film projelerinde farklı görevlerde bulundum. Enstitü’den aldığım online içerik editörlüğü eğitiminden sonra yazarlık yapmaya başladım.
