Mimarım Mimarsın Mimar
Mimar olduğumu söylediğimde insanların gözlerinde beliren ifade hep aynıdır: "Ne güzel meslek!" derler ama aslında mimarın günlük hayatını ve işlerini pek bilmezler. Sanki elimizde sihirli bir değnek varmış gibi, bir tuşla muhteşem yapılar ortaya çıkarıyoruz sanırlar. Oysa işin gerçeği hiç de dışarıdan göründüğü gibi değil. Bugün size bir mimarın hayatından kesitler sunarak, mimarlığın aslında ne kadar zorlu ve bir o kadar da heyecan verici bir meslek olduğunu anlatmak istiyorum.
Proje Aşaması | Ayrıntılar | Zorluklar |
---|---|---|
İşin Başlaması ve Mal Sahibi ile Tanışma | Arsa ve proje bilgilerinin toplanması, başlangıç planlarının oluşturulması | Eksiği olan bilgilerin toplanması, mal sahibinin beklentilerinin belirlenmesi ve yönetilmesi |
Proje Hazırlanması | Tasarımın çizilmesi, metre kare hesaplamalarının yapılması ve çeşitli mühendislerle koordinasyon | Yüksek hızlı çalışma gerekliliği, ayrıntılı çizimler yapma, çoklu disiplinlerle koordinasyon |
Onay Aşaması | Belediye ve diğer yetkili kurumların onayının alınması | Raporların eksiksiz oluşturulması ve düzeltmelerin yapılması |
İnşaat Aşaması | Projenin gerçek hayatta uygulanması | Ortaya çıkan sorunların çözülmesi ve inşaat sürecinin yönetilmesi |
Projelerin Zorluklukları | Karşılaşılan engeller ve çözüm yolları | Farklı problemlerin çözümü için birlikte çalışma gerekliliği |
Kolaylaştırıcı Faktörler | Yeni teknolojiler ve metodlar ile kolaylık sağlanabilir | Yeni teknolojilere adaptasyon ve bu teknolojilerin yetersiz olduğu durumlar |
Mimarinin Rolü | Proje yönetiminde ve koordinasyonda liderlik etme | Tüm süreçleri denetlemek ve koordinasyonu sağlamak |
Çizimlerin Rolü | Projeyi görsel olarak ifade etme ve sunma | Sürekli güncellenen ve değişen çizimlerin yönetim zorluğu |
Değerlendirme ve Teslim | Projenin başarıyla tamamlandığı süreç | Mal sahibine projenin teslim edilmesi ve memnuniyetin sağlanması |
Öğrenme ve Gelişme | Her projeden çıkarılan dersler ve tecrübeden öğrenme | Yapılan hatalardan ders çıkarabilme ve gelecekte tekrarlamama |
Mimarız, Mimarsınız, Mimarlar
Mimarlık, herkesin kendi başına yapabileceğini sandığı, ancak bir o kadar da uzmanlık ve deneyim gerektiren bir meslektir. Herkesin gözünde mimar, sadece projeye imza atan birisidir. Ama gelin görün ki, mimar tarafından tasarlanmayan bir binada yaşarken de şikayetler bitmez: "Hangi mimar yapmış bu tuhaf odayı?" diye. Mimarlık, insanlık tarihinin en eski mesleklerinden biridir ve her zaman da öyle kalacaktır.
Mesleğin Algılanışı ve Gerçekler
Toplumumuzda mimara bakış açısı biraz farklıdır. Mimarlık, sadece kağıt üzerinde çizimler yapan ve projeye imza atan bir meslek olarak görülür. Ancak aslında mimarlık, tasarımın, yaratıcılığın ve mühendisliğin birleştiği bir sanat ve bilimdir. Mimarlık mesleğinin zorlukları nı ve güzelliklerini yaşamayan bilemez.
İşe Başlamak ve Mal Sahibi ile Tanışma
Bir gün telefonunuz çalar ve bir mal sahibi sizinle görüşmek istediğini söyler. İçinizde bir heyecan, yeni bir proje, yeni bir başlangıç... İklim, çevre ve kültür gibi değerlerden yola çıkarak harika bir tasarım yapma hevesiyle dolusunuz. Ancak mal sahibiyle ilk görüşmede şu cümleyle karşılaşırsınız:
"Eee mimar bey (veya hanım), şimdi buradan kaç daire çıkar?"
Hiçbir evrak görmemişsiniz; arsa nerede, kaç metrekare, kaç kat izni var, konut bölgesinde mi değil mi, hiçbir bilgi yok. Kafanızda binlerce soru uçuşurken, karşınızdaki kişinin tek derdi maksimum kar sağlamak. İşte o an mimarlıkta müşteri ilişkileri nin ne kadar önemli olduğunu bir kez daha anlarsınız.
Kırılma Noktası
Bu noktada iki seçeneğiniz vardır:
1- Kontrolü ele alıp, "Evrakları görmeden bir şey diyemem" diyeceksiniz ki mal sahibi buna çok bozulacak ve bir şey bilmediğinizi düşünecek.
2- Mal sahibini mutlu etmek için, "Ooo, iyi daireler çıkar buradan" diyeceksiniz. Ama evrakları gördüğünüzde durumun hiç de öyle olmadığını fark edeceksiniz.
Hangisini seçerseniz seçin, sonuç aynıdır. Mal sahibi bu aşamada sizin bir şeyden anlamadığınızı düşünecektir. Üzülmeye gerek yok, mimarlıkta bu tür durumlar sıkça yaşanır.
Eğitim ve Gerçek Hayat Arasındaki Uçurum
Dört yıllık eğitim, sabahlara kadar yapılan çizimler, tasarlanan sanatçı evleri, oteller ve sanat merkezleri... El emeği, göz nuru maketler... Ah! O maketler... Evirip çevirip "Şu duvarı daha mı yükseltsem? Şu pencere ortada mı olsaydı?" soruları hep o maketler yüzündendi. Mimarlık eğitimi ve gerçek hayat arasında büyük bir fark vardır.
Teknolojinin Etkisi
Şimdi tasarlarken maket yapıp düşünmeye vakit yok. O bilgisayarlar var ya, tuşuna basınca kendi yapıyor sanki her şeyi. Eskiden bir değişiklik yapıldığında proje hazırlığı günlerce sürerdi. Daha kıymetliydi o zaman yaptığımız iş. Mimarlık zor meslek, çiz çiz bitmiyor derlerdi. Her şeyi düşüne düşüne çizecek vakit olurdu. Keyifliydi...
Bilgisayar geldi mertlik bozuldu. Her şey daha hızlı olmalı artık. Hemen proje bitmeli, hemen 3 boyutlu fotoğraf gibi sunumlar hazırlanmalı. Modern mimarlıkta teknoloji kullanımı her ne kadar işleri hızlandırsa da, bazen o eski zamanların tadını arıyoruz.
Proje Teklifi ve İlk Etap
Tüm bunları atlatıp, projeye teklif verip de evrakları ele geçirmeyi başardıysanız, birinci etabı tamamlamış bir mimarsınız. İşi aldınız, ama asıl iş şimdi başlıyor.
Proje Hazırlanması
Şimdi sırada proje süreci, proje yönetimi ve planlama var. Birinci kural, "Her proje yarına yetişir" lafı bitti. Bilgisayarlar hemen yapıyor, o yüzden hepsi düne lazımdır.
Zamanla Yarış
Hızla arsa alanına göre en fazla metrekarede bina tasarlama yarışı başlar. Güneşin yönü, arsanın eğimi, ön ve arka bahçe büyüklüğü nedir ki? En fazla metrekareye ulaşamazsan oyun dışı kalırsın.
Ekip arkadaşlarınla el birliği ile başlarsın çalışmaya. Geç saatlere kadar çalışırken çaylar, kahveler ve kurabiyeler gelir gider. Mimarlıkta takım çalışması ve motivasyon çok önemlidir.
Müşteri Sunumu ve Değişiklikler
Projeyi mal sahibine sunarsınız. Muhakkak fikir veren mimar olmayan bir danışmanı vardır. Önerileri dinler, yine olmazları söyler ve olmazcı mimar olursunuz. Ancak önünde sonunda bir orta yol bulunur.
Değişikliklerle Başa Çıkmak
Mal sahibinin önerileri genellikle estetikten çok kara odaklıdır. "Şu daireyi biraz daha büyütelim, şu balkonu kaldıralım" gibi talepler gelir. Siz de tasarım prensipleriniz ve işlevsellik arasında denge kurmaya çalışırsınız.
Mühendislik ve Ekip Çalışması
Proje beğenildikten sonra inşaat mühendisini ararsınız. Kolon yerlerini, ebatlarını sizin istediğiniz gibi yapmak istemez ama anlaşırsınız bir orta yolda. Mekanik mühendisi, kazan dairesi ve şaft yerlerini beğenmez ama olsun, onunla da anlaşırsınız. En rahatı elektrik mühendisidir.
"Siz bitirin projeyi, biz en son sizin istediğiniz gibi yaparız, hiç sorun olmaz" der.
Proje biter, elektrik mühendisine ne şaft yeter ne tavan yüksekliği. Anlaşamazsınız. Tekrar inşaat mühendisi ve mekanik mühendisi ile görüşüp en az değişiklikle projeyi tamamlarsınız.
İşbirliğinin Önemi
Ekip içi iletişim şart
Esneklik göstermek önemli
Herkesin ihtiyaçlarını anlamak gerek
Onay Aşaması
Tebrikler, artık tasarladığınız projeniz inşa edilebilir. Şaka tabii ki. Projenin onay alması gerekir.
Belediyede Mücadele
Projenizin belediye ve yetkili kurumlar tarafından onaylanması gerekmektedir. Müracaat yaparsınız, harçları mal sahibine ödetirsiniz ama belediyedeki raportör illa ki bastırdığınız paftalarda düzeltilecek bir şeyler bulacaktır. O onaylayacağı için sevgi ve istekle karşılarsınız söylediklerini.
Not: Bu değişikliklerin bir defada söylenmemesi adettendir. O projeler defalarca çıktı alınabilir. Olsun seviyoruz zaten biz bu işi.
Kutsal Gün ve İnşaat Başlangıcı
Ve kutsal gün gelir. Belediye inşaat ruhsatına kaşeyi basar, izni verir. Büyük bir mutluluk. Şantiyede zaten başlamış olan çalışmalar rahat rahat devam edebilir artık.
Şantiyede Hayat ve Deneyimler
Şantiyeye adım attığınız an, bambaşka bir dünya sizi karşılar. Kaskınızı ve çelik burunlu ayakkabılarınızı giyerek, tozun toprağın içinde gezinirsiniz. Ustalarla sohbetler, onların deneyimlerinden öğrenmek, işi daha da keyifli hale getirir.
İlk Şantiye Deneyimim
İlk şantiye deneyimimi hiç unutmuyorum. Genç bir mimar olarak, yeni mezun olmuştum ve büyük bir projenin şantiye sorumlusu olmuştum. Heyecan ve endişe bir aradaydı. İlk gün ustabaşı yanıma geldi ve dedi ki:
"Mimar bey, bu duvarı buraya öreceğiz değil mi?"
Planlara baktım, ama sanki her şey birbirine karışmıştı. O an anladım ki, teoride öğrendiklerimizle pratikte karşılaştıklarımız bazen örtüşmüyordu. Mimarlık eğitimi ve gerçek hayat arasındaki farkı yeniden hissettim.
Karşılaşılan Zorluklar ve Çözümler
Şantiyede birçok zorlukla karşılaşırsınız:
Malzeme eksikliği: Bir gün beton gelmez, ertesi gün tuğla biter.
Hava koşulları: Yazın kavurucu sıcağı, kışın dondurucu soğuğu...
İşçi sorunları: Ustalar arasında anlaşmazlıklar, iş bırakmalar.
Bu durumlarda pratik çözümler üretmek ve hızlı kararlar almak zorundasınızdır. Bir keresinde beton dökümü sırasında aniden yağmur bastırdı. Betonu korumak için işçilerle birlikte branda çekerek yağmurdan korumaya çalıştık. O an ekibin bir parçası olduğunuzu hissedersiniz.
Ekip İçinde İletişim ve Saygı
Şantiyede başarılı olmanın en önemli yolu, ekip içi iletişim ve karşılıklı saygıdır. Ustaların deneyimine değer vermeli, onların fikirlerini dinlemelisiniz. Unutmayın ki, kağıt üzerinde çizdikleriniz, onların ellerinde hayata geçiyor.
Teknolojinin Şantiyeye Etkisi
Modern mimarlıkta teknoloji kullanımı, sadece ofiste değil, şantiyede de büyük değişimler getirdi. Tabletler, dronelar, 3D yazıcılar artık şantiyelerin bir parçası haline geldi.
Drone ile Denetim
Bir projede, geniş bir alanda inşaat yapıyorduk ve tüm alanı gezmek saatler alıyordu. Drone kullanarak hem zamandan tasarruf ettik hem de yüksek noktalardaki çalışmaları daha güvenli bir şekilde denetledik.
Tablet ile Planlara Erişim
Eskiden büyük planlar şantiyede taşınır, rüzgarla uçar, yağmurda ıslanırdı. Şimdi tabletler sayesinde tüm planlar ve notlar elimizin altında. Bu da verimliliği artırıyor ve hataları azaltıyor.
Mesleğe Yeni Başlayanlara Tavsiyeler
Mimarlığa yeni adım atan genç meslektaşlarıma birkaç tavsiyem olacak:
1- Sürekli öğrenin: Mimarlık sürekli gelişen bir alandır. Yeni teknolojileri ve trendleri takip edin.
2- Sabırlı olun: Projeler bazen istenildiği gibi gitmeyebilir. Sabır ve azimle üstesinden gelebilirsiniz.
3- İletişim becerilerinizi geliştirin: Müşterilerle, mühendislerle, ustalarla iyi iletişim kurmak işleri kolaylaştırır.
4- Kendinize inanın: Zorluklar sizi yıldırmasın. Başaracağınıza inanın ve pes etmeyin.
5- Ağınızı genişletin: Sektördeki diğer profesyonellerle bağlantı kurun. Bu, hem öğrenme hem de iş fırsatları açısından faydalıdır.
Mimarlığın Avantajları ve Dezavantajları
Mimar olmanın avantajları ve dezavantajları nı tartmak gerekirse:
Avantajlar:
Yaratıcılığınızı kullanabilirsiniz.
Kalıcı eserler bırakabilirsiniz.
Çeşitlilik sunar, her proje farklıdır.
Topluma katkı sağlarsınız.
Dezavantajlar:
Zaman baskısı sürekli vardır.
Müşteri memnuniyeti zor sağlanır.
Stres düzeyi yüksektir.
Maddi getiri her zaman tatmin edici olmayabilir.
Sonuç ve Öneriler
Mimarlık, zorlukları ve güzellikleri ile tutku gerektiren bir meslektir. Eğer yaratıcılığınıza güveniyorsanız, insan ilişkilerinde iyiyseniz ve stresi yönetebiliyorsanız, mimarlık tam size göre.
Tavsiyeler
1- İyi bir ağ oluşturun.
2- Teknolojiyi yakından takip edin.
3- Müşteri ilişkilerini yönetin.
4- Ekip çalışmasına açık olun.
5- Kendinize zaman ayırın.
Daha Fazla Bilgi İçin
Daha fazla meslek hakkında bilgi almak isterseniz, Meslekler kategorimizi ziyaret edebilirsiniz. Mimarlık mesleğinin zorlukları nı ve mimarın günlük hayatı ve işleri ni daha yakından tanıyabilirsiniz.
Kaynakça
1- Kuban, Doğan. Mimarlık Kavramları. İstanbul: Yapı-Endüstri Merkezi Yayınları, 2010.
2- Sart, Gamze. Mimarlıkta Tasarım Süreci. Ankara: Nobel Yayın Dağıtım, 2015.
3- Pallasmaa, Juhani. Düşünen El: Mimarlık ve Hisler. İstanbul: YEM Yayın, 2009.
4- Tanyeli, Uğur. Mimarlığın Aktörleri. İstanbul: Literatür Yayıncılık, 2007.
Not: Bu yazı, mimarın günlük hayatı ve işleri hakkında kişisel deneyimler ve genel bilgiler içermektedir. Her mimarın deneyimi farklı olabilir.
İstanbul İşletme Enstitüsünde yazılarının yayınlanmasını isteyen konuk yazarlarımız için oluşturulan bilgi kartıdır. Birçok alanda ve disiplindeki yazıları bu hesap üzerinde bulabilirsiniz.