İş Stresi Sizi Tüketmesin
Konu | Açıklama | Önemli Bilgiler |
---|---|---|
Tükenmişlik Sendromu | Kişinin iş yerinde yaşadığı ve baş edemediği problemler sonucu verilen olumsuz bir tepki. | Eğer düzgün tedavi edilmezse hayatı çekilemez kılar, iş hayatını olumsuz yönde etkiler. |
Tükenmişlik Sendromu Belirtileri | Duygusal, zihinsel ve fiziksel belirtiler olarak üç grupta incelenir. | Depresif halde olma, sürekli sinir, güvensiz hissetme, sabırsız ve huzursuz olma, tahammül seviyesinde azalma duygusal belirtilerdir. |
Tükenmişlik Sendromu Tedavisi | Tükenmişlik sendromu başlarda birkaç küçük önlemle geçirilebilir, ancak tedavi edilmemesi sonucunda ciddi sağlık sorunlarına yol açar. | Tükenmişlik sendromu teşhisi, psikolog ve psikiyatrlar tarafından görüşmelerde Maslach Tükenmişlik Ölçeği uygulanarak konur. |
Dengeli Beslenme | Dengeli beslenme, tükenmişlik sendromunun tedavisinde önemli bir rol oynar. | Dengeli beslenme, düzenli ve yeterli uyku çok önemlidir. |
Yeni Hobiler | Hastanın bu süreçte yeni hobiler edinmesi, işteki sorunları sosyal hayatına taşımaması gerekir. | Düzenli spor yapmak da tükenmişlik sendromunun atlatılmasına yardımcı olur. |
Meditasyon | Meditasyon yapmak, kişinin kendisine vakit ayırması, bir şeyler yazmak, okumak gibi aktiviteler de iyileşme sürecine destek olur. | Bilinçli kişi belirtileri bilir ve bunları fark ederek teşhisin erken konulmasını sağlayabilir. |
İş Gücü Kaybı | Tükenmişlik sendromu bireysel bir sorun olmakla birlikte toplumsal ve kurumsal sorunlara da yol açar. | Örneğin iş gücü kaybı yaşanır. |
Tükenmişlik Sendromu ve Depresyon | Bazı kişilerde tükenmişlik sendromu ile birlikte depresyon da görülür. | Bu gibi durumlarda görüşmelerde psikologlar ve psikiyatrlar büyük bir özenle teşhisi koymalıdır. |
Takdir Görememe | Kişi sürekli sorumluluk alır ve aldığı sorumlulukları yerine getirir fakat takdir göremez. | Tükenmişlik sendromu doyumsuz istekleri olan, kendine ulaşılamayacak hedefler koyan kişilerde çokça görülür. |
Tükenmişlik Sendromu Kimlerde Görülür | Sendromun görüldüğü kişiler genellikle yoğun iş hayatı içinde bulunan stresli ve tempolu çalışan kişilerdir. | Bununla birlikte mükemmeliyetçi karaktere sahip, işi için kendinden sürekli taviz veren, “hayır” demekte zorlanan insanlar da sıkça görülür. |
Günlük hayatta birçok problemle karşılaşılır. Sosyal ilişkiler, mesleki sorunlar, gelecek kaygısı, eğitim bu problemlerden bazılarını doğurur. İş hayatındaki yoğunluk, stres, kabul görememe, başarısızlık gibi nedenlerden hayat kalitesi azalabilir ve psikolojik sorunlar ortaya çıkabilir. Son zamanlarda modern yaşamda çokça yaygınlaşan tükenmişlik sendromu bu psikolojik sorunlardan biridir.
Tükenmişlik Sendromu Nedir?
Kişinin iş yerinde yaşadığı ve baş edemediği problemler sonucu verilen olumsuz bir tepkidir. Kişi kendini iş dışında daha iyi hissedebilir. Hastalık yavaşça ilerlediğinden hastaların birçoğu psikoloğa ya da psikiyatra başvurmaz. Eğer düzgün tedavi edilmezse hayatı size çekilemez kılar, iş hayatını olumsuz yönde etkiler.
Tükenmişlik kavramını ilk kez Herbert Freudenberger 1974’te tanımlar. Ona göre tükenmişlik, başarısızlık veya bitkinlik gibi kişiyi yıpratan bir durumdur. Bu tanımdan itibaren üzerinde pek çok araştırma yapılır. Günümüzde Christina Maslach’ın tanımı olan stres ve doyumsuzluk yüzünden kişinin kendini işinden uzaklaştırması tanımı kabul görür.
Sendrom Kimlerde Görülür?
Bunun yanı sıra tükenmişlik sendromu Dünya Sağlık Örgütü tarafından uluslararası hastalık olarak kabul edilmiştir. Sendromun görüldüğü kişiler genellikle yoğun iş hayatı içinde bulunan stresli ve tempolu çalışan kişilerdir. Bununla birlikte mükemmeliyetçi karaktere sahip, işi için kendinden sürekli taviz veren, “hayır” demekte zorlanan insanlarda da sıkça görülür.
Kişi sürekli sorumluluk alır ve aldığı sorumlulukları yerine getirir fakat takdir göremez. Tükenmişlik sendromu doyumsuz istekleri olan, kendine ulaşılamayacak hedefler koyan kişilerde çokça görülür. Bu sendrom bireysel bir sorun olmakla birlikte toplumsal ve kurumsal sorunlara da yol açar. Örneğin iş gücü kaybı yaşanır.
Sendromun Belirtileri
Tükenmişlik sendromu belirtileri duygusal, zihinsel ve fiziksel belirtiler olarak üç grupta incelenir. Depresif halde olma, sürekli sinir, güvensiz hissetme, sabırsız ve huzursuz olma, tahammül seviyesinde azalma gibi belirtiler duygusal belirtilerdir. Bu belirtiler sizi sosyal çevrenizden de uzaklaştırabilir. Desteksiz, yalnız hissedilebilir. Zihinsel belirtiler, beklediğinin karşılığını alamama, doyumsuzluk hissi, sorumlulukları düzgün yerine getirmeme ve işi bırakma isteği gibi belirtilerdir.
Bu sizi sonucunda işinizi bırakmaya, basit görevleri yapamamaya, kendi içinize kapanmaya yönlendirebilir. Hastalıklara karşı bağışıklığın düşük olması, kronik olarak yorgun hissetme, güç ve enerji kaybı, uyku bozuklukları, vücudun bazı bölgelerinde ağrılar gibi belirtiler ise fiziksel belirtilerdir. Tükenmişlik sendromu önemsenmeli ve mutlaka tedavi edilmelidir.
Nasıl Atlatılır?
Tükenmişlik sendromu başlarda birkaç küçük önlemle geçirilebilir. Tedavi edilmemesi sonucunda çok ciddi sağlık sorunlarına yol açar. Tükenmişlik sendromu teşhisi, psikolog ve psikiyatrlar tarafından görüşmelerde Maslach Tükenmişlik Ölçeği uygulanarak konur. Bazı kişilerde tükenmişlik sendromu ile birlikte depresyon da görülür. Bu gibi durumlarda görüşmelerde psikologlar ve psikiyatrlar büyük bir özenle teşhisi koymalıdır.
Böylelikle tedavide başarı oranı artabilir. Hastalığın çok ilerlemediği durumlarda kişi iş ve sosyal hayatında yapacağı bazı değişiklikler ve alacağı kararlar doğrultusunda hastalığı iyileştirebilir. Ruhsal muayeneler sırasında hastalığı tetikleyen etmenlere karşı önlem alınır.
Tükenmişlik sendromu çok ilerlemişse ve kişinin iş hayatını ve sosyal yaşamını kötü etkiliyorsa doktorun önerisiyle ilaç tedavisi görebilir. Bununla birlikte dengeli beslenme, düzenli ve yeterli uyku çok önemlidir. Hastanın bu süreçte yeni hobiler edinmesi, işteki sorunları sosyal hayatına taşımaması gerekir. Düzenli spor yapmak da tükenmişlik sendromunun atlatılmasına yardımcı olur.
Meditasyon yapmak, kişinin kendisine vakit ayırması, bir şeyler yazmak, okumak gibi aktiviteler de iyileşme sürecine destek olur. Bilinçli kişi belirtileri bilir ve bunları fark ederek teşhisin erken konulmasını sağlayabilir. Çevrede bu belirtilere sahip insanlar varsa uyarılabilir ve hastalığın ilerlemesi engellenebilir.
Yazar: Zehra Kanal
İstanbul İşletme Enstitüsünde yazılarının yayınlanmasını isteyen konuk yazarlarımız için oluşturulan bilgi kartıdır. Birçok alanda ve disiplindeki yazıları bu hesap üzerinde bulabilirsiniz.