Etik Kurallar Nedir ve Neleri Kapsar?
Etik Kavramı | Tanımı | Örnekler |
---|---|---|
Etik | Halkın ya da toplumun, herhangi bir yasaya veya yazılı metine dayanmayan kurallarına ve kanunlarına denir. | Doğruluk, dürüstlük, eşit davranış |
Ahlak | Kişinin kendinde doğuştan ya da daha sonradan kazanarak edindiği iyi huylu hallere denilir. | Saygı, insan haklarına saygı, hoşgörülü davranış |
Erdem Etiği | Bireyin nasıl biri olduğunu söyler ya da belirler. | Güvenilirlik, insan haklarına saygı, dürüstlük |
Meta Etik | Etik kuramlarını ortaya çıkarabilen ve arayan, yargıların doğasını anlamaya çalışan bir dal. | Etik değerler, etik kurallar, etik ilke ve normlar |
Etik Kurallar | Toplumun veya belirli bir grup veya organizasyonun benimsediği yazılı veya yazılı olmayan kurallar. | İş yerinde etik, profesyonel etik, tıbbi etik |
Türk Tarih Kurumu Etik Kuralları | Türk Tarih Kurumu tarafından benimsenen ve uygulanan etik kurallar. | Kamu hizmet bilinci, hizmet standartlarına uyma, görev ve yetkilerin menfaat sağlamak amacıyla kullanılmaması |
Yazıya başlamadan önce sizinle bir klişe bilgiyi paylaşmak istedim. Hani bir cümle vardır ya ‘’Hiç etik değilsin’’ insanların dilinden nedense düşmez. Fakat birçoğuna sorulsa etik nedir veya etik kurallar nedir? Tam bir yanıt alamayız. Tanım ve anlam yüklemeye çalışanlar olsa da, tam manası ortaya çıkmaz. Aslında ülkemizde insanlar birçok kelimenin ne anlam geldiğini bilse de açıklamakta güçlük çeker. Merak etmeyin bu yazıda hepsine değineceğiz ve sizler için gerekli olan bilgileri açıklığa kavuşturacağız. Etik nedir? Etik kurallar nedir? Etik ve Ahlak arasında nasıl bir bağ vardır? gibi toplum genelinde bilinen ya da bilinmeyenlere hep birlikte göz atacağız.
İlk önce etik nedir? sorusu ile başlayalım. Etik; halkın ya da toplumun, herhangi bir yasaya veya yazılı metine dayanmayan kurallarına ve kanunlarına denir. Etik ve ahlak kavramı bu esnada birbiriyle karıştırılır. Özüne baktığımız zaman etik kavramının türkçe de eş anlamlısı ahlak demektir. Fakat ahlak kelime manasıyla; kişinin kendinde doğuştan ya da daha sonradan kazanarak edindiği iyi huylu hallere denilir. Ahlak bilimine de etik baktığı bilinir. Kavramların birbirine yakın oluşu hep kafalarda bir soru işareti bırakmıştır. Ana konumuza dönecek olursak etik nedir, kısaca demek gerekirse; töre bilimidir.
İlgili blog yazısı: Etik Nedir? Türleri Nelerdir?
Etik terimi ilk olarak Yunanistan da ortaya çıkmıştır. Dönemin felsefi akımının bulunduğu yer olarak bilinen Yunanistan ülkesi etik konusunda yüksek bir tez örneği vermiştir. Felsefi düşüncelere kapılan filozoflar, etik üzerinde bir hayli kafa yormuştur. Sokrates, Platon, Aristoteles, Epiküros bunlardan bazıları. Etik kuramının geçmişten bu yana uzanan köklü bir tarihe sahip olduğu gözlemlenmiştir.
Etik kavramıyla birlikte karşımıza çıkan diğer kelimeler erdem etiği ve meta etik. Etik kurallar nedir? başlığımıza geçmeden önce kısaca bunlarada değinmekte fayda var. Erdem etiği; bireyin nasıl biri olduğunu söyler ya da belirler. Diğer bir deyişle yaşantımızda günlük yaptığımız işi, teorik, pratik vb. eylemleri oluşturur. Erdem etiği kavramı yine Yunanistan filozofları tarafından ortaya atılmıştır. Meta etik ise; etik kuramlarını ortaya çıkarabilen ve arayan, yargıların doğasını anlamaya çalışan, aynı zamanda anlatım bildirimlerini ortaya çıkaran bir daldır. Meta etik, filozoflar tarafından dört ana koldan biri olarak kabul edilir. Diğer kollar da; uygulamalı, tasviri ve normatif etiktir.
Etik Kurallar Nedir?
Etik kurallarına genel bir kavram yüklemek zor aslında. Her bireyin her şirketin ya da kuruluşun kendine göre bir etik kuralları var. Toplumun içinde ayrı bir etik kuralları da yer almaktadır. Yani farklı farklı etik kurallarından bahsetmek mümkün. Ancak belli başlı kurallar her yerde geçerli diyebiliriz. Peki her yerde geçerli olan etik kurallar nedir?
Etik kuralları ilk olarak dürüstlük ve doğruluk ile başlar. Bizler bir birey olarak doğruluktan ve dürüstlükten hiç bir zaman taviz vermeyeceğiz.
Bize verilen veya teslim edilen emanete sahip çıkacağız. Bu bir para yada eşya olabilir. Önemli olan emanet edilen nesneyi korumaktır.
Etik kurallarının vazgeçilmezi yalan söylememek. Her ne durumda olursa olsun yalana başvurulmayacak.
İnsanlar tarafından güvenilir bir birey olmak. Hem devlete karşı hem topluma hem de çalıştığın iş yerine karşı tam bir güven abidesi haline gelmek.
Eşitlik ilkesine dikkat edilmesi. Herkese aynı ölçüde eşit davranılacak. Biri, başka bir diğer kişiden üstün tutulmayacak.
Saygılı ve hoşgörülü bir birey olmak. Toplum içinde hoş olmayan davranışlaradan kaçınmak.
İnsanlara ve yaşayan tüm canlılara yardım etmek. İyi ya da kötü zaman farketmeksizin yardımda bulunmak.
İnsanların hakkını gasp etmemek. İnsanların iyi niyetinde faydalanıp haklarını yememek gerek.
Her şeye ve her duruma karşı sadakatli olmak.
Etik kurallarını okuduğumuzda aslında hiç yabancı olmadığımız bildirimler gözümüzde canlanmıştır. Dini yöndende bakıldığında buna benzer söylemler vardır. Her inanışın kendine göre bir kuralları yer alır. Zaten etik ve ahlak kavramları en çok dini söylemlerde ön plana çıkar. Fakat bazı kurallar tamamen topluma özgü olduğunu söyleyebiliriz. Etik kurallar nedir? diye bize soracak olursanız; insanın kendisi ve çevresi için iyi huylu belirlediği maddelerden ibarettir. İnsanların etik kurallarını benimsemekte 3 unsur yer alıyor; bireyin yaşadığı çevre, kişisel ahlaki değer ve çalıştığı firmanın özellikleri. Şimdi isterseniz farklı etik kurallarına da bir göz atalım. İş etiği karşımıza çıkan en çok kuramlardan biridir. Bu kuralların firmadan firmaya farklılık gösterdiğini belirtmek gerekir.
İlgili eğitim: İş Yerinde Görgü ve Etik Kuralları Eğitimi
Türk Tarih Kurumu Etik Kuralları
Görevin yerine getirilmesinde kamu hizmet bilinci
Halka hizmet bilinci
Hizmet standartlarına uyma
Amaç ve misyona bağlılık esası
Dürüst ve tarafsızlık
Saygınlık ve güven
Nezaket kuralları ve saygı
Yetkili makamlara bildirim
Çıkar çatışmasından kaçınma
Görev ve yetkilerin menfaat sağlamak amacıyla kullanılmaması
Hediye alma ve menfaat sağlama yasağı
Savurganlıktan kaçınma
Bağlayıcı açıklamalar ve gerçek dışı beyan
Bilgi verme, saydamlık ve katılımcılık
Yöneticelerin hesap verme sorumluluğu
Eski kamu görevlileriyle ilişkiler
Mal bildiriminde bulunma
Bu kurallar ülkemizin önemli kuruşlarından biri olan Türk Tarih Kurumu’na aittir.
TÜYAP Etik Kuralları Nelerden Oluşuyor?
Şirket mallarının ve bilgilerinin kullanılması
Kayıtların hazırlanması
Kayıtların saklanması
Sistemler, ağlar ve elektronik iletişim
Sistemlerin kullanımı
Gizlilik politikası
Malların çalınması ya da kötüye kullanılması
Fikri mülkiyet, özel ve gizli bilgiler
Bilgi güvenliği
Veri gizliliği
Özlük bilgilerinin gizliliği
Burada sıraladığımız maddelerde Türkiye’nin önce fuar kuruluşlarından birine aittir. TÜYAP da kendi içinde belli başlı etik kurallarına sahip. Sonuçta etik kurallar nedir? kavramına genel ve farklı sektörden örnekler verdik. Her nerede olursanız olun ya da çalışırsanız çalışın, bir etik kuralı ile karşılaşma olasısınız oldukça yüksektir. Kısacası etik kuralları dünyanın bir gerçeğidir. Herhangi bir yasa ya da kanun teşkil etmese de toplum içinde etik kuralları önemli bir yere sahiptir.
İstanbul İşletme Enstitüsünde yazılarının yayınlanmasını isteyen konuk yazarlarımız için oluşturulan bilgi kartıdır. Birçok alanda ve disiplindeki yazıları bu hesap üzerinde bulabilirsiniz.