MFA (Dışişleri) Terimleri: 300 Kritik İngilizce Diplomasi Kavramı

Dışişleri Bakanlığı, uluslararası ilişkilerde ülkenin temsil edilmesi, diplomatik temasların yürütülmesi ve küresel iş birliği kanallarının geliştirilmesi gibi hayati görevler üstlenir. Uluslararası platformlarda kullanılan İngilizce terimler ise bu süreçte oldukça kritik bir yer tutar. Bu blog yazısında, MFA (Ministry of Foreign Affairs) ile ilgili en sık duyulan İngilizce diplomasi terimlerini ve anlamlarını ele alacağız. Böylece diplomatik yazışmalar, uluslararası konferanslar ve resmi görüşmelerde kullanılan temel kavramlara daha hâkim olabilirsiniz.

MFA (Ministry of Foreign Affairs) Nedir?

“MFA”, İngilizcede “Ministry of Foreign Affairs” ifadesinin kısaltmasıdır ve Türkçe karşılığı “Dışişleri Bakanlığı”dır. Her ülkenin Dışişleri Bakanlığı, dış politika oluşturma, uluslararası ilişkileri yönetme, yurt dışındaki vatandaşların hak ve menfaatlerini koruma gibi önemli sorumluluklara sahiptir.

Diplomasi ve Dışişleri Bağlamında Sık Kullanılan İngilizce Terimler

Aşağıdaki terimler, uluslararası toplantılarda, diplomatik yazışmalarda ve dışişleriyle ilgili haberlerde sıklıkla karşımıza çıkar.

1. Diplomatic Relations (Diplomatik İlişkiler)

İki veya daha fazla ülke arasında resmî olarak kurulan siyasi, ekonomik ve kültürel ilişkileri ifade eder. Bu ilişkiler, büyükelçilikler ve konsolosluklar aracılığıyla yürütülür.

2. Ambassador (Büyükelçi)

Bir ülkeyi başka bir ülkede en üst düzeyde temsil eden diplomatik görevlidir. Büyükelçiler, devlet başkanları veya hükümetler tarafından atanır ve akredite edildikleri ülkede resmî olarak ülkenin çıkarlarını korurlar.

3. Embassy (Büyükelçilik)

Bir ülkenin, başka bir ülkenin başkentinde bulunan en önemli diplomatik temsilciliğidir. Büyükelçi ve diğer diplomatik personel burada çalışır. Aynı zamanda vize işlemleri, konsolosluk hizmetleri ve resmî davetler de büyükelçilik tarafından yürütülür.

4. Consulate (Konsolosluk)

Bir ülkenin, başka bir ülkenin farklı şehirlerinde açtığı temsilciliklerdir. Büyükelçiliğe kıyasla daha sınırlı diplomatik görevleri olsa da vatandaşlık, pasaport, vize işlemleri ve benzeri hizmetleri sunarlar. Başında genellikle bir Konsolos veya Başkonsolos bulunur.

5. Diplomatic Immunity (Diplomatik Dokunulmazlık)

Diplomatların görev yaptıkları ülkede belirli yasal muafiyetlere sahip olmaları anlamına gelir. Bu dokunulmazlık, diplomatik görevlerin bağımsız ve güvenli bir şekilde yerine getirilmesi için uluslararası sözleşmelerle güvence altına alınmıştır.

6. Protocol (Protokol)

Diplomatik faaliyetlerde uyulması gereken resmî kurallar ve usullerdir. Devlet başkanları, bakanlar ve üst düzey yetkililerin katıldığı törenlerde; bayrak çekme, konuşma sıralaması, hitap şekilleri gibi tüm ayrıntılar “protokol” kuralları çerçevesinde düzenlenir.

7. Treaty / Agreement (Antlaşma / Anlaşma)

İki veya daha fazla ülke arasında imzalanan ve uluslararası hukuken bağlayıcı olan resmî sözleşmelerdir. Anlaşmalar genellikle ticaret, savunma, kültürel iş birliği veya çevre gibi farklı alanlarda yapılabilir.

8. Bilateral Relations (İkili İlişkiler)

Yalnızca iki ülke arasında yürütülen diplomatik, ekonomik veya kültürel ilişkileri ifade eder. Örneğin Türkiye ile Almanya arasındaki ilişkiler “ikili ilişkiler” kapsamına girer.

9. Multilateral Relations (Çok Taraflı İlişkiler)

Üç veya daha fazla ülke arasında veya uluslararası örgütler nezdinde yürütülen ilişkilerdir. Birleşmiş Milletler, NATO veya Avrupa Birliği çerçevesindeki çalışmalar çok taraflı diplomasiye örnek gösterilebilir.

10. Non-Governmental Organization (NGO) – Sivil Toplum Kuruluşu (STK)

Devletten bağımsız olarak faaliyet gösteren, kar amacı gütmeyen kuruluşları ifade eder. Diplomaside STK’lar, insani yardım, insan hakları, çevre gibi alanlarda önemli paydaşlar olarak görülür ve uluslararası platformlarda seslerini duyururlar.

11. Summit (Zirve)

Devlet veya hükümet başkanları düzeyinde düzenlenen üst düzey toplantılardır. Örneğin NATO Zirvesi, G20 Zirvesi gibi etkinlikler, ülkelerin liderlerini bir araya getirerek uluslararası sorunların ele alındığı önemli platformlar sunar.

12. Foreign Policy (Dış Politika)

Bir ülkenin diğer devletler ve uluslararası örgütlerle olan ilişkilerinde izleyeceği strateji ve yaklaşımları ifade eder. Dışişleri Bakanlığı bu politikanın belirlenmesinde ve uygulanmasında öncü kurumdur.

13. Diplomatic Note (Diplomatik Nota)

Bir ülke tarafından başka bir ülkeye veya uluslararası örgüte gönderilen yazılı mesajdır. Dışişleri kanalları aracılığıyla iletilen diplomatik notalar, resmî görüş, talep veya protestoyu içerir.

14. Communiqué (Bildiri / Açıklama)

Özellikle zirve ve konferanslar sonrası yayımlanan resmî açıklamalara verilen isimdir. Toplantı sonuçlarını, uzlaşıya varılan noktaları veya geleceğe dönük planlamaları özetler.

15. Sanctions (Yaptırımlar)

Bir ülke veya uluslararası örgütün, başka bir ülkeye veya kuruma karşı uyguladığı cezalandırıcı veya kısıtlayıcı önlemlerdir. Ekonomik, ticari veya siyasi yaptırımlar şeklinde karşımıza çıkabilir ve genellikle belirli bir politikaya tepki veya baskı amacıyla uygulanır.

Neden Bu Terimleri Bilmek Önemli?

Profesyonel İletişim: Dışişleri Bakanlığı veya uluslararası örgütlerde çalışmak, bu kuruluşlarla iş birliği yapmak veya akademik çalışmalarda bulunmak isteyenler için İngilizce diplomasi terimlerini bilmek kritik önem taşır.
Küresel Gelişmeleri Takip: Uluslararası haber kaynaklarını daha iyi anlamak ve yorumlamak için bu kavramlara aşina olmak gerekir.
Resmî Yazışma ve Toplantılar: Diplomatik yazışmalar, raporlar ve resmî toplantılarda bu terimlerle sıklıkla karşılaşılır. Eksiksiz bir anlayış, potansiyel yanlış anlaşılmaları önler.
Kariyer Fırsatları: Dışişleri Bakanlığı, uluslararası STK’lar veya diplomatik misyonlarda çalışmak isteyen kişilerin öz geçmişlerinde bu terminolojiye hâkim olmaları büyük avantaj sağlar.

Dışişleri Bakanlıkları (MFA) uluslararası ilişkilerde köprü görevi gören, ülkelerin dünyaya açılan kapısı niteliğindeki kurumlar arasında yer alır. Burada yürütülen çalışmalar, uluslararası hukuk, siyasi ilişkiler, ekonomik iş birliği, savunma ve kültürel etkileşim gibi geniş bir yelpazeye yayılır. Bu faaliyetleri daha iyi takip edebilmek ve mesleki anlamda kendinizi geliştirebilmek için MFA (Ministry of Foreign Affairs) İngilizce terimlerine hâkim olmak son derece önemlidir.

Diplomasi alanında kullanılan kavramları öğrenerek hem uluslararası arenada aktif rol alabilir hem de mesleki konumunuzu güçlendirebilirsiniz. İster dış politika alanında çalışmayı hedefliyor olun, ister sadece dünya siyasetini daha iyi anlamak isteyin; bu terimler, küresel konulara dair farkındalığınızı artırarak size geniş ufuklar sunacaktır.

English	Turkish	Explanation
Accession	Katılım	Bir ülkenin uluslararası bir örgüte veya anlaşmaya resmen dahil olma süreci.
Accord	Mutabakat	İki ya da daha fazla tarafın resmi bir anlaşmaya veya uzlaşmaya vardığını belirten belge ya da eylem.
Ambassador	Büyükelçi	Bir ülkeyi başka bir ülkede en üst düzeyde temsil eden diplomatik görevli; devlet başkanı veya hükümet tarafından atanır.
Ambassadorship	Büyükelçilik Görevi	Bir kişinin büyükelçi unvanıyla bir ülkeyi temsil etmesi ve diplomatik misyonu yürütmesi durumu.
Amendment	Değişiklik Teklifi	Uluslararası anlaşmalar veya yasalar üzerinde yapılan resmî düzeltme veya ekleme.
Annex	Ek / İlave	Genellikle bir anlaşmaya eklenen ve ana metnin parçası olarak kabul edilen ek belge veya bölüm.
Arbitration	Tahkim	Tarafların hukuki uyuşmazlıklarını bağımsız bir hakem veya kurulla çözüme kavuşturma yöntemi; yargı sürecinin dışında, bağlayıcı kararlar oluşturur.
Armistice	Ateşkes	Silahlı çatışmaların belirli bir süre veya kalıcı olarak durdurulmasını öngören anlaşma.
Arms Control	Silah Kontrolü	Devletler arasındaki silahlanmayı sınırlamayı veya düzenlemeyi amaçlayan uluslararası anlaşmalar bütünü.
Asylum	Sığınma	Bir kişinin siyasi, dini veya diğer haklı endişelerle başka bir ülkede koruma talep etmesi durumu.
Attaché	Ataşe	Büyükelçilik veya konsolosluklarda belirli bir uzmanlık alanında (kültür, savunma, ticaret vb.) görev yapan düşük rütbeli diplomat.
Bipartisan	Çift Partili / İki Partinin Ortak	Genellikle farklı siyasi partilerin belirli bir konuda ortak hareket etmesi veya uzlaşmaya varması durumu.
Bilateral Relations	İkili İlişkiler	İki ülke arasında yürütülen diplomatik, ekonomik veya kültürel ilişkiler.
Bill	Tasarı / Yasa Taslağı	Henüz yasalaşmamış, parlamentoda oylanmayı bekleyen kanun taslağı.
Binding Agreement	Bağlayıcı Anlaşma	Tarafların uyması zorunlu olan ve uluslararası hukukta geçerliliği bulunan anlaşma türü.
Boycott	Boykot	Bir devletin, kuruluşun veya kişinin mal veya hizmetlerini protesto amacıyla reddetme eylemi.
Briefing	Bilgilendirme Toplantısı	Bir konu hakkında kısa ve öz bilgiler sunmak üzere düzenlenen resmî veya gayriresmî toplantı.
Buffer State	Tampon Devlet	İki veya daha fazla güçlü devlet arasında coğrafi konumuyla çatışma riskini azaltan, arada yer alan zayıf veya orta güçte devlet.
Cabinet	Bakanlar Kurulu	Hükümetin yürütme organını oluşturan bakanların tümü; dışişleri bakanı da bu kurulun önemli bir üyesidir.
Ceasefire	Ateşkes / Silah Bırakma	Taraflar arasında silahlı çatışmanın durdurulmasına yönelik karşılıklı anlaşma veya ilan.
Charge d’Affaires	Maslahatgüzar	Büyükelçinin yokluğunda veya görev boşluğunda büyükelçiliği geçici olarak yöneten diplomat.
Civil Society	Sivil Toplum	Devlet kurumlarının dışında faaliyet gösteren sivil oluşumlar, STK’lar, topluluklar ve dernekler bütünü.
Clause	Madde / Fıkra	Anlaşmaların veya yasal metinlerin belirli bir hükmünü oluşturan kısım.
Coalition	Koalisyon	Ortak bir amaç veya çıkar için bir araya gelmiş devletler, siyasi partiler veya organizasyonlar topluluğu.
Coercive Diplomacy	Zorlayıcı Diplomasi	Tehdit, yaptırım veya güç kullanma ihtimalini öne çıkararak karşı tarafı istenilen sonuca razı etmeye çalışan diplomasi biçimi.
Cold War	Soğuk Savaş	İkinci Dünya Savaşı sonrasında ABD ve SSCB arasında yaşanan, doğrudan çatışmaya dönüşmemiş ancak yoğun gerginlik içeren dönem.
Collective Security	Kolektif Güvenlik	Bir grup devletin, üyelerinden birine yapılan saldırıyı tümüne yapılmış kabul ederek ortak savunma mekanizması oluşturması prensibi.
Colonialism	Sömürgecilik	Bir ülkenin başka bir bölgeyi veya ülkeyi siyasi ve ekonomik kontrol altına alarak kaynaklarını kullanması ve yerel halkı yönetmesi.
Commission	Komisyon	Belirli bir alanda inceleme, denetleme veya düzenleme yapmak üzere yetkilendirilmiş kurul veya organ.
Communiqué	Bildiri / Resmî Açıklama	Uluslararası zirve veya toplantıların ardından yayımlanan, alınan kararları veya ortak görüşleri özetleyen resmî açıklama.
Compensation	Tazminat	Uluslararası hukuka aykırı bir eylemden zarar gören tarafın, zararı karşılamak üzere talep ettiği ödemeler veya yaptırımlar.
Conciliation	Uzlaştırma	İhtilaflı taraflar arasındaki uyuşmazlığın barışçıl yollarla giderilmesine yönelik ara bulma veya hakemliğe benzer süreç.
Consulate	Konsolosluk	Bir ülkenin, başka bir ülkede (genellikle başkent dışındaki şehirlerde) bulunan diplomatik temsilciliği; vize ve pasaport işlemleri gibi hizmetler sunar.
Consul	Konsolos	Konsolosluk görevini yürüten diplomatik personel; genellikle ticari ve vatandaşlık işleriyle ilgilenir.
Convention	Sözleşme / Konvansiyon	Devletler arasında yapılan ve belirli bir alanda iş birliği veya standart belirleyen resmî ve bağlayıcı anlaşma.
Countermeasure	Karşı Önlem	Uluslararası hukuka aykırı bir eyleme cevap olarak alınan meşru ama kısıtlı tedbir; ihlalin düzeltilmesini amaçlar.
Coup d’état	Darbe	Mevcut hükümeti veya siyasi rejimi zorla devirme girişimi; genellikle askeri unsurların öncülüğünde gerçekleşir.
Covenant	Pakt / Misak	Devletler veya topluluklar arasında yapılan resmî ve ahlaki açıdan bağlayıcı sözleşme veya antlaşma.
Credentials	Güven Mektupları	Büyükelçinin veya diplomatik temsilcinin, atandığı ülkede resmî olarak tanınması için devlet başkanına veya yetkili makama sunduğu belge.
Crisis Management	Kriz Yönetimi	Diplomasi ve güvenlik alanında öngörülmeyen tehdit veya acil durumlara hızlı ve etkili müdahale süreçleri.
Cultural Diplomacy	Kültürel Diplomasi	Devletlerin kültür, sanat, eğitim, spor gibi alanlarda yürüttüğü faaliyetler yoluyla diğer toplumlarla iletişim kurma stratejisi.
Cyber Diplomacy	Siber Diplomasi	Devletlerin dijital ortamlarda güvenlik ve iş birliği sağlamak için yürüttüğü uluslararası ilişkiler politikası.
Deadline	Son Tarih / Son Günü	Bir müzakere, rapor veya anlaşma için belirlenmiş son tamamlama veya karar verme tarihi.
Declassification	Gizliliğin Kaldırılması	Devlet sırlarının veya gizli belgelerin belirli bir süre sonunda kamuya açıklanması veya daha düşük gizlilik derecesine geçirilmesi.
Declaration	Deklarasyon / Beyan	Devletlerin belli bir konuda görüşünü veya tutumunu bildirdiği resmî açıklama; hukuki olarak bağlayıcı olmayabilir.
Deep State	Derin Devlet	Resmî kurumların dışında veya gölgesinde çalışan, devlet politikalarını etkileyebilen, kayıt dışı güç ağı.
Defense Treaty	Savunma Antlaşması	İki veya daha fazla devletin, birbirini saldırı durumunda askeri yönden destekleme konusunda resmen taahhütte bulunduğu anlaşma türü.
Delegation	Heyet / Delegasyon	Bir konferans, toplantı veya müzakere için belirli bir ülkeyi veya kurumu temsil eden resmi grup.
Demarche	Diplomatik Girişim	Bir ülkenin, başka bir ülke nezdinde resmî talep veya itirazını iletmek üzere yaptığı diplomatik temas veya eylem.
Demilitarized Zone	Silahsızlandırılmış Bölge	Devletlerce üzerinde anlaşmaya varılan bir coğrafi alanın askeri faaliyetlerden arındırılması.
Deportation	Sınır Dışı Etme	Bir yabancının hukuki veya idari kararla bulunduğu ülkeden çıkarılması.
Deterrence	Caydırıcılık	Karşı tarafın saldırgan davranışlarını engellemek için askeri, ekonomik veya diplomatik gücü kullanma stratejisi.
Diplomatic Bag	Diplomatik Kurye Çantası	Büyükelçilikler ve konsolosluklar arasında gizli belgelerin güvenli şekilde taşınması için kullanılan, uluslararası korumaya tabi çanta.
Diplomatic Corps	Diplomatik Misyonlar Topluluğu	Bir ülkede görev yapan tüm yabancı diplomatların oluşturduğu topluluk.
Diplomatic Immunity	Diplomatik Dokunulmazlık	Diplomatların görev yaptıkları ülkede ceza veya hukuk davalarına karşı korunduğu, Viyana Sözleşmesi ile düzenlenen hak.
Diplomatic Note	Diplomatik Nota	Bir ülkenin başka bir ülkeye veya uluslararası örgüte gönderdiği resmî yazılı ileti; protesto veya talep içerebilir.
Diplomatic Pouch	Diplomatik Poşet	Diplomatik kuryelerce taşınan, dokunulmazlık kapsamında korunan resmî belge ve materyalleri içeren kap.
Disarmament	Silahsızlanma	Uluslararası toplumun, konvansiyonel veya nükleer silahların azaltılması veya tamamen ortadan kaldırılması yönündeki çabaları.
Dispatch	Resmî Yazışma / Rapor	Büyükelçi veya diplomatik misyon tarafından merkeze gönderilen bilgi notu veya rapor.
Domestic Affairs	İç İşleri	Bir devletin iç güvenlik, kamu düzeni, idari yapı gibi dış politikanın aksine ülke içi süreçleriyle ilgili konular.
Embassy	Büyükelçilik	Bir ülkenin başka bir ülkenin başkentindeki en yüksek düzeydeki diplomatik temsilciliği; başında büyükelçi bulunur.
Emigrant	Göçmen (Giden)	Kendi ülkesinden başka bir ülkeye yerleşmek üzere göç eden kişi.
Envoy	Özel Temsilci	Önemli bir diplomatik görevi yerine getirmek için gönderilen, genellikle geçici süre görev yapan resmi temsilci.
Extradition	İade (Suçlu İadesi)	Bir devlette suç işlediği iddiasıyla aranan kişinin başka bir devlette yakalanması halinde yargılanmak veya ceza çekmek üzere iade edilmesi.
Facilitator	Kolaylaştırıcı	Müzakerelerde taraflar arasında iletişimi geliştirmek ve anlaşmazlığın çözümünü hızlandırmak için yardımcı olan aracı şahıs veya kurum.
Federation	Federasyon	Birden fazla özerk veya eyalet tipi birimin birleşerek oluşturduğu, merkezi bir hükümeti olan devlet yapısı.
Final Act	Nihai Senet / Belge	Uluslararası bir konferans veya kongre sonunda kabul edilen ve konferanstaki kararları özetleyen resmi belge.
Foreign Aid	Dış Yardım	Bir ülkenin kalkınma, insani yardım veya siyasi amaçlarla başka bir ülkeye mali, teknik veya gıda yardımı yapması.
Foreign Exchange	Döviz / Yabancı Para Birimi	Uluslararası ticaret ve finans işlemlerinde kullanılan farklı ülkelerin para birimi.
Foreign Policy	Dış Politika	Bir devletin uluslararası arenada diğer devletler ve örgütlerle ilişkilerini yönlendiren strateji ve prensipler bütünü.
Framework Agreement	Çerçeve Anlaşma	Geniş kapsamlı bir konu üzerinde temel ilkeleri belirleyen, ileride detaylandırılacak konulara zemin hazırlayan anlaşma.
Free Trade Agreement	Serbest Ticaret Anlaşması	İki veya daha fazla ülke arasında gümrük tarifelerini ve ticaret kısıtlamalarını kaldırmayı amaçlayan anlaşma.
Friendship Treaty	Dostluk Antlaşması	İki ülke arasında dostça ilişkilerin geliştirilmesini ve barışçıl iş birliğini amaçlayan resmî anlaşma.
G20	G20 (Yirmiler Grubu)	Dünyanın önde gelen 19 ekonomisi ve Avrupa Birliği’nden oluşan uluslararası forum; küresel ekonomik iş birliğini sağlar.
General Assembly	Genel Kurul	Birleşmiş Milletler (BM) gibi uluslararası örgütlerin tüm üye devletlerini kapsayan en geniş temsil organı; kararlar genellikle tavsiye niteliğindedir.
Geneva Conventions	Cenevre Sözleşmeleri	Silahlı çatışma durumlarında savaş kurbanlarının korunmasına ilişkin uluslararası hukukun temelini oluşturan sözleşmeler bütünü.
Geopolitics	Jeopolitik	Bir ülkenin coğrafi, politik ve stratejik konumu ile uluslararası ilişkiler arasındaki etkileşimi inceleyen disiplin.
Good Offices	İyi Hizmetler	Bir uyuşmazlıkta, üçüncü tarafın gönüllü olarak tarafları barıştırma veya müzakerelere zemin hazırlama çabası.
Grand Strategy	Büyük Strateji	Bir devletin uzun vadeli politik, ekonomik, askeri ve diplomatik hedeflerini belirleyen üst düzey stratejik yaklaşım.
Grant	Hibe	Bir ülke veya kuruluşun, başka bir ülke veya kuruluşa geri ödemesiz olarak sağladığı mali destek.
Hard Power	Sert Güç	Askeri veya ekonomik baskı yoluyla başka aktörleri kendi isteklerine uymaya zorlayan güç kullanımı.
Head of State	Devlet Başkanı	Bir ülkenin en üst düzey resmî temsilcisi; cumhurbaşkanı, kral, imparator vb.
High Commissioner	Yüksek Komiser	Özellikle İngiliz Milletler Topluluğu (Commonwealth) üyesi ülkeler arasındaki diplomatik temsilcilikleri yöneten büyükelçi statüsündeki görevli.
Host Nation	Ev Sahibi Ülke	Uluslararası konferans, zirve veya organizasyona resmî olarak ev sahipliği yapan ülke.
Human Rights	İnsan Hakları	Her bireyin doğuştan sahip olduğu, uluslararası hukuk tarafından korunan temel hak ve özgürlükler.
Humanitarian Intervention	İnsani Müdahale	Uluslararası toplumun, ciddi insan hakları ihlallerini durdurmak amacıyla başka bir ülkenin iç işlerine (askeri dahil) müdahale etmesi.
Hydro Diplomacy	Su Diplomasisi	Sınır aşan su kaynaklarının yönetimi ve paylaşımı konusunda devletler arasında yürütülen müzakereler ve iş birliği.
Immunities and Privileges	Muafiyetler ve İmtiyazlar	Diplomatların ve uluslararası örgüt temsilcilerinin yargı veya vergi gibi alanlarda sahip oldukları ayrıcalıklar.
Incumbent	Görevdeki / Mevcut Makam Sahibi	Resmî bir görevi hâlihazırda elinde bulunduran kişi veya kurum.
Intelligence Gathering	İstihbarat Toplama	Devletlerin güvenlik ve dış politika amaçları doğrultusunda bilgi edinme süreci; casusluk faaliyetleri de bu kapsamda yer alır.
Interim Government	Geçici Hükümet	Belirli bir dönemde veya kriz sırasında, yeni bir yönetim şekli belirlenene kadar ülkeyi yöneten geçici idari yapı.
International Law	Uluslararası Hukuk	Devletler, uluslararası örgütler ve benzeri aktörler arasındaki ilişkileri düzenleyen hukuk kuralları bütünü.
Intervention	Müdahale	Bir devletin, başka bir devletin iç işlerine siyasi, ekonomik veya askeri yöntemlerle karışması.
Joint Declaration	Ortak Deklarasyon	İki veya daha fazla devletin aynı konuda uzlaşıya vararak birlikte yayımladığı resmî açıklama.
Joint Venture	Ortak Girişim	İki veya daha fazla tarafın belirli bir proje veya yatırım için iş birliği yaptığı ticari veya stratejik ortaklık modeli.
Jurisdiction	Yargı Yetkisi	Bir mahkeme veya devletin coğrafi veya konu bazında hukuk uygulama ve karar verme yetkisi.
Landlocked State	Denize Kıyısı Olmayan Devlet	Coğrafi olarak denize erişimi bulunmayan, uluslararası ticaretinde transit geçişlere bağımlı olan ülke.
Legation	Orta Ölçekli Diplomatik Temsilcilik	Büyükelçilik seviyesinden düşük, ancak konsolosluktan yüksek derecede temsil gücüne sahip diplomatik misyon.
Legitimacy	Meşruiyet	Bir yönetimin, halk veya uluslararası toplum nezdinde kabul görme durumu; hukuk ve ahlaki standartlara uygunluk derecesi.
Liaison Office	İrtibat Bürosu	Devletlerin veya örgütlerin başka ülkelerde yürütülen faaliyetlerini kolaylaştırmak için oluşturulan ofis; tam diplomatik statüsü olmayabilir.
Mandate	Yetki Belgesi / Görev	Bir uluslararası örgütün veya devletin, belirli bir konuda hareket etmesi için kendisine verilen resmî yetki veya görev.
Maritime Boundaries	Deniz Sınırları	Devletlerin karasuları, bitişik bölgeleri ve münhasır ekonomik bölgeler arasındaki uluslararası kabul görmüş sınırlamalar.
Mediation	Arabuluculuk	Bağımsız bir üçüncü tarafın, anlaşmazlık yaşayan taraflar arasında çözüm bulmak için süreci yönetmesi.
Memorandum of Understanding (MoU)	Mutabakat Muhtırası	İki veya daha fazla taraf arasında iş birliği niyetini belirten, genellikle hukuken bağlayıcı olmayan ancak resmî bir belge niteliği taşıyan anlaşma.
Ministry of Foreign Affairs (MFA)	Dışişleri Bakanlığı	Bir ülkenin dış politikasını yürütmek, uluslararası ilişkilerini düzenlemek ve vatandaşlarını yurt dışında temsil etmekle yükümlü bakanlık.
Mission	Misyon / Temsilcilik	Bir ülkenin veya örgütün başka bir devlet ya da örgüt nezdinde yürüttüğü resmî diplomatik faaliyetlerin tümü.
Mixed Commission	Karma Komisyon	İki veya daha fazla devletin temsilcilerinden oluşan, ortak meseleleri çözmek veya iş birliği geliştirmek üzere kurulan komisyon.
Mobility Partnership	Hareketlilik Ortaklığı	Göç, vize serbestisi veya çalışma izinleri gibi konularda devletler arasında imzalanan iş birliği çerçevesi.
Multilateral Relations	Çok Taraflı İlişkiler	Üç veya daha fazla ülke veya uluslararası örgüt arasında yürütülen diplomatik ve ticari ilişkiler.
Mutual Recognition	Karşılıklı Tanıma	Devletlerin birbirlerinin resmî makamlarını, belgelerini veya yargı kararlarını geçerli kabul etmesi.
Negotiation	Müzakere	Tarafların anlaşmazlık veya iş birliği konularını görüşerek ortak paydada uzlaşma araması süreci.
Neutrality	Tarafsızlık	Bir devletin, silahlı çatışmalarda veya uluslararası anlaşmazlıklarda herhangi bir tarafı desteklemeyeceğini ilan etmesi.
Non-aggression Pact	Saldırmazlık Paktı	İki veya daha fazla devletin birbirlerine karşı güç kullanmaktan kaçınacaklarına dair resmî taahhüt.
Non-aligned Movement	Bağlantısızlar Hareketi	Soğuk Savaş döneminde ortaya çıkan ve büyük güç bloklarından birine resmen dahil olmayan ülkelerin oluşturduğu uluslararası oluşum.
Non-Governmental Organization (NGO)	Sivil Toplum Kuruluşu (STK)	Devletten bağımsız, kâr amacı gütmeyen ve toplumsal fayda gözeten kuruluş.
Non-paper	Resmî Olmayan Belge	Diplomatik müzakerelerde taraflarca gayrıresmî olarak paylaşılan, bağlayıcı niteliği olmayan belge.
Occupied Territory	İşgal Altındaki Toprak	Bir devletin silahlı güçlerince başka bir devletin egemenlik alanının fiilen kontrol edildiği bölge.
Official Gazette	Resmî Gazete	Hükümet tarafından yayımlanan, yeni yasalar, kararlar veya uluslararası anlaşmaları duyuran resmî yayın.
Open Skies Agreement	Açık Semalar Anlaşması	Devletler arasında sivil havacılığı düzenleyen ve hava sahasının karşılıklı kullanımını kolaylaştıran anlaşma.
Organization of American States (OAS)	Amerikan Devletleri Örgütü	Batı Yarımküre ülkeleri arasında iş birliği ve güvenliği artırmak için kurulmuş uluslararası bir örgüt.
Pacta Sunt Servanda	Anlaşmalara Uyma İlkesi	Uluslararası hukukta, tarafların akdettikleri anlaşma hükümlerine sadık kalma zorunluluğunu ifade eden temel prensip.
Parallel Diplomacy	Paralel Diplomasi	Resmî diplomatik kanalların yanı sıra gayriresmî veya alternatif yollardan yürütülen müzakereler veya diyalog faaliyetleri.
Passport	Pasaport	Bir devletin vatandaşı veya yasal uyruk belgesine sahip olan kişiler için kimlik ve seyahat belgesi işlevi gören resmî belge.
Peace Agreement	Barış Anlaşması	Çatışma halindeki taraflar arasında savaşı veya düşmanlığı resmen sonlandıran, kalıcı barış şartlarını belirleyen anlaşma.
Peace Enforcement	Barışı Zorlama	BM gibi uluslararası örgütlerin, barışı tehdit eden durumlara karşı güç kullanarak barışın tesisi veya sürdürülmesini sağlamaya çalışması.
Peacekeeping	Barışı Koruma	Uluslararası bir gücün, ateşkes veya barış anlaşması sonrasında çatışma bölgesine konuşlanarak taraflar arasında güven inşası yapması.
Persona Non Grata	İstenmeyen Kişi	Bir diplomatik temsilcinin veya yabancı kişinin, ev sahibi ülke tarafından kabul edilemez bulunarak ülkeyi terk etmesi istenmesi.
Plenipotentiary	Tam Yetkili Temsilci	Devlet veya hükümet tarafından, uluslararası anlaşmaları müzakere etmek ve imzalamak üzere tam yetkiyle görevlendirilmiş diplomat.
Political Asylum	Siyasi Sığınma	Bir kişinin, siyasi baskı veya zulüm görme tehlikesi nedeniyle başka bir ülkeden koruma talep etmesi.
Political Refugee	Siyasi Mülteci	Siyasî nedenlerle kendi ülkesinden ayrılmak zorunda kalan ve başka bir devletten resmî koruma talep eden kişi.
Policy Paper	Politika Belgesi	Resmî kurum veya düşünce kuruluşu tarafından yayımlanan, belirli bir konuda öneriler ve analizler içeren stratejik belge.
Polity	Siyasal Düzen / Yönetim Biçimi	Belirli bir coğrafyada toplumsal ve siyasal yapıyı düzenleyen kurumlar ve ilkeler bütünü.
Precedence	Protokol Önceliği	Diplomatik törenlerde ve resmî işlerde kişilere veya kurumlara uygulanan sıralama ve önem hiyerarşisi.
Preliminary Agreement	Ön Anlaşma	Müzakerelerde nihai anlaşmaya varmadan önce temel prensipleri belirleyen geçici veya koşullu nitelikte resmî belge.
Protection Power	Koruyucu Güç	İki ülke arasında diplomatik ilişkilerin kesilmesi durumunda, çıkarları korumak için üçüncü bir devletin aracı olması.
Protocol	Protokol	Diplomatik tören ve yazışmalarda uyulması gereken resmî kurallar bütünü.
Quasi-State	Yarı-Devlet	Uluslararası tam tanınırlığı olmayan ancak idari ve siyasi yapıları bulunan oluşumlar (ör. bazı özerk bölgeler).
Ratification	Onay / Tasdik	Bir devletin, imzalanan uluslararası anlaşmayı kendi iç hukuku doğrultusunda kabul ederek bağlayıcı hale getirmesi.
Realpolitik	Güç Politikası	Uluslararası ilişkilerde ahlaki veya hukuki prensiplerden ziyade çıkar ve güç dengesini esas alan yaklaşım.
Recognition	Tanıma	Bir devletin başka bir devleti veya hükümeti uluslararası hukuk çerçevesinde egemen bir varlık olarak kabul etmesi.
Reconciliation	Uzlaşma	Önceden çatışan veya anlaşmazlık halinde olan tarafların barışçıl ilişkiler kurma süreci.
Refugee Convention	Mülteci Sözleşmesi	1951 tarihli Cenevre Sözleşmesi; mültecilerin statülerini ve haklarını belirleyen uluslararası anlaşma.
Regional Cooperation	Bölgesel İş Birliği	Coğrafi yakınlığa sahip ülkelerin ortak amaçlar etrafında bir araya gelerek ekonomik, siyasi veya güvenlik konularında iş birliği yapması.
Representative	Temsilci	Bir ülke, örgüt veya kurum adına resmi görevleri yürüten kişi; diplomat, elçi veya delege olabilir.
Reservation	Çekince	Bir devletin, uluslararası bir anlaşmadaki belirli maddelere tamamen veya kısmen uymayacağını beyan ettiği durum.
Resolution	Karar / Karar Tasarısı	Bir uluslararası örgüt (BM Güvenlik Konseyi gibi) tarafından kabul edilen ve üyeleri bağlayıcı veya tavsiye niteliğinde olabilen metin.
Restitution	İade / Geri Verme	Yasadışı şekilde elde edilen mal veya kültürel varlıkların meşru sahibine veya ülkesine geri verilmesi.
Rogue State	Haydut Devlet	Uluslararası normlara uymayan, genellikle kitle imha silahları geliştirdiğinden şüphelenilen ve istikrarsızlık yaratan devlet.
Sanctions	Yaptırımlar	Uluslararası hukuk veya politika çerçevesinde, bir devletin diğerine karşı uyguladığı ticari, mali veya siyasi kısıtlamalar.
Secretariat	Sekretarya	Uluslararası örgütlerin idari işlerini yürüten, belge hazırlayan ve iletişimi sağlayan birim veya yönetici kadro.
Security Council	Güvenlik Konseyi (BM)	Birleşmiş Milletler’de uluslararası barış ve güvenliği sağlamakla yetkilendirilmiş, 5 daimi üye ve 10 geçici üyeden oluşan bir organ.
Self-Determination	Kendi Kaderini Tayin Hakkı	Halkların, devlet yapısını ve siyasi statülerini serbestçe seçme ve yönetim biçimlerini belirleme hakkı.
Separatism	Ayrılıkçılık	Belirli bir bölgenin veya etnik grubun, mevcut devletten bağımsızlık veya özerklik talep etmesi.
Shuttle Diplomacy	Mekik Diplomasisi	İki veya daha fazla tarafın doğrudan iletişim kuramadığı durumlarda, aracı diplomatın taraflar arasında mekik dokuyarak müzakereleri yürütmesi.
Signing Ceremony	İmza Töreni	İki veya daha fazla taraf arasında varılan anlaşma veya sözleşmenin resmî olarak imzalanması için düzenlenen tören.
Soft Power	Yumuşak Güç	Kültürel, ideolojik veya kurumsal çekicilik aracılığıyla diğer aktörleri etkileme ve kendi isteğine yönlendirme kapasitesi.
Sovereign Equality	Egemen Eşitlik	Uluslararası hukuk prensibi; tüm devletlerin egemenlik bakımından eşit olduğu ve birbirine saygı duyması gerektiği.
Sovereignty	Egemenlik	Bir devletin kendi toprakları üzerinde nihai yetkiye ve otoriteye sahip olması; bağımsız karar alma hakkı.
Special Envoy	Özel Temsilci	Belirli bir konu veya kriz bölgesi için atanan, özel görevle donatılmış üst düzey diplomat.
Spin-Off Agreement	Yan Anlaşma	Bir ana anlaşmanın dışında fakat onunla bağlantılı olarak düzenlenen, spesifik konuları ele alan ek sözleşme.
State Immunity	Devlet Dokunulmazlığı	Bir devletin yargı bağlamında başka bir devletin mahkemelerinde davaya konu edilememesi ilkesi.
State Protocol	Devlet Protokolü	Üst düzey devlet yetkililerinin ağırlanması, resmî ziyaretlerin düzenlenmesi ve törenlerde uygulanacak kuralların bütünü.
State Succession	Devlet Halefiyeti	Bir devletin parçalanması, birleşmesi veya bağımsızlığını kazanması gibi durumlarda, önceki devletin hak ve yükümlülüklerinin yeni oluşan devlete geçmesi.
State Visit	Devlet Ziyareti	Devlet başkanı veya yüksek düzeyli bir hükümet temsilcisinin başka bir ülkeye yaptığı resmî ziyaret.
Strategic Alliance	Stratejik İttifak	Uzun vadeli ortak çıkarlar etrafında toplanan devletlerin veya kuruluşların oluşturduğu güvenlik, savunma veya ticaret birliği.
Strategic Partnership	Stratejik Ortaklık	İki veya daha fazla aktörün, ortak hedefler doğrultusunda kapsamlı ve uzun vadeli iş birliği kurması.
Summit	Zirve	Devlet veya hükümet başkanları düzeyinde düzenlenen üst düzey toplantı veya konferans.
Supra-national	Ulusüstü	Üye devletlerin bir kısmı egemenliklerini devrettikleri, kararları doğrudan bağlayıcı olabilen uluslararası örgütlere ilişkin kavram (ör. AB).
Surveillance	Gözetim / Denetleme	Bir devletin veya uluslararası örgütün, belirli faaliyetleri ya da kişileri izleme ve bilgi toplama faaliyeti.
Suspension of Diplomacy	Diplomatik İlişkilerin Askıya Alınması	İki ülke arasındaki resmî diplomatik temasların ve elçilik faaliyetlerinin geçici olarak durdurulması.
Tariff	Gümrük Vergisi	Bir ülkenin ithal edilen mallardan aldığı vergi; uluslararası ticareti düzenlemede önemli bir araçtır.
Territorial Dispute	Toprak Anlaşmazlığı	İki veya daha fazla devletin belirli bir bölge üzerinde hak iddia etmesi sonucunda ortaya çıkan uyuşmazlık.
Territorial Integrity	Toprak Bütünlüğü	Bir devletin ülke sınırları içerisindeki bütünlüğünün uluslararası hukuk tarafından tanınması ve korunması ilkesi.
Think Tank	Düşünce Kuruluşu	Akademik veya politik alanda uzman kişilerden oluşan, araştırma ve analizler yaparak karar alıcılara öneriler sunan kuruluş.
Third Party Mediation	Üçüncü Taraf Arabuluculuğu	İki ülke veya grup arasındaki anlaşmazlığa bağımsız bir tarafın dahil olarak çözüm sürecine katkı sağladığı arabuluculuk şekli.
Threat Perception	Tehdit Algısı	Bir devletin veya toplumun, dış veya iç faktörleri ne ölçüde risk ya da tehdit olarak gördüğünü ifade eden kavram.
Trade Delegation	Ticari Heyet	İki ülke arasında ekonomik iş birliği veya yatırım fırsatlarını görüşmek üzere giden resmî veya özel sektör temsilcilerinden oluşan grup.
Trade Embargo	Ticaret Ambargosu	Bir ülkeye karşı ticari faaliyetlerin kısmen veya tamamen durdurulmasını öngören yaptırım türü.
Transnational	Ulusötesi	Birden fazla ülkeyi kapsayan ve ulusal sınırları aşan ekonomik, sosyal veya politik faaliyetler (şirketler, STK’lar vb.).
Treaty	Antlaşma	Devletler veya uluslararası örgütler arasında imzalanan, uluslararası hukuk kapsamında bağlayıcı metin.
Treaty of Alliance	İttifak Antlaşması	Devletler arasında ortak savunma veya siyasi iş birliği amacıyla yapılan resmi anlaşma.
Treaty of Amity	Dostluk Antlaşması	İki ülke arasında dostane ilişkilerin temellerini belirleyen, genellikle uzun vadeli barış ve iş birliğini amaçlayan anlaşma.
Treaty of Commerce	Ticaret Antlaşması	İki ülke arasında ticari engelleri kaldırmak, gümrük tarifelerini düzenlemek veya karşılıklı yatırım imkânları yaratmak amacıyla yapılan anlaşma.
Ultimatum	Ültimatom	Bir devletin diğerine son ve katı bir talepte bulunduğu, yerine getirilmemesi halinde yaptırım veya güç kullanımına başvurabileceğini belirttiği diplomatik nota.
Unilateral Action	Tek Taraflı Eylem	Bir devletin başka hiçbir aktörle koordinasyon sağlamadan kendi çıkarları doğrultusunda aldığı karar veya girişim.
Verification Mechanism	Doğrulama Mekanizması	Bir anlaşmanın uygulanıp uygulanmadığını izleme ve teyit etme amacıyla oluşturulan resmî veya bağımsız denetim sistemi.
Vienna Convention	Viyana Sözleşmesi	Diplomatik veya konsolosluk ilişkileri gibi alanlarda uluslararası düzenlemeler getiren ve ülkelerce kabul edilen sözleşmeler bütünü.
Visa	Vize	Bir devletin, yabancı uyruklu kişiye ülkeye giriş ve belirli süre kalış izni verdiğini gösteren resmî belge veya damga.
Visa Waiver	Vize Muafiyeti	İki ülke arasında vatandaşların belirli süreliğine vizesiz seyahat etmesini sağlayan anlaşma veya düzenleme.
Voluntary Repatriation	Gönüllü Geri Dönüş	Mültecilerin veya göçmenlerin kendi istekleriyle, güvende olduklarına inanarak ülkelerine dönmesi.
War Crime	Savaş Suçu	Silahlı çatışmalarda uluslararası insancıl hukuk kurallarını ciddi şekilde ihlal eden fiiller (sivillere saldırı, işkence vb.).
War of Attrition	Yıpratma Savaşı	Tarafların karşılıklı olarak kaynaklarını ve moralini tüketmeyi amaçladığı, uzun süreli ve aşamalı çatışma stratejisi.
Warsaw Pact	Varşova Paktı	1955-1991 yılları arasında SSCB ve Doğu Bloku ülkeleri arasında imzalanan, karşılıklı savunma amacı güden askerî ittifak.
White Paper	Beyaz Kitap	Hükümetin belirli bir konudaki politika yaklaşımını veya reform planlarını açıklayan, genellikle kamuoyuna yönelik resmî belge.
Xenophobia	Yabancı Düşmanlığı	Yabancılara veya farklı etnik-kültürel gruplara karşı duyulan önyargı, korku veya nefret.
Yearbook of International Law	Uluslararası Hukuk Yıllığı	Uluslararası hukuka dair en güncel makale, karar ve yorumların derlendiği akademik yayın.
Zero-sum Game	Sıfır Toplamlı Oyun	Taraflardan birinin kazancının diğerinin kaybı anlamına geldiği, iş birliğine yer vermeyen çatışmacı ilişki modeli.
Zoning Agreement	Bölgeleme Anlaşması	İki veya daha fazla devletin, belirli bir coğrafi alanı yönetme veya kullanma koşullarını düzenleyen anlaşma.
Alliance	İttifak	İki veya daha fazla devletin, genellikle güvenlik ve savunma konularında dayanışma sağlamak amacıyla kurduğu resmî ortaklık.
Annexation	İlhak	Bir devletin, başka bir bölgeyi veya ülkeyi tek taraflı olarak kendi topraklarına katması; uluslararası hukuka aykırı olabilir.
Arbitration Court	Tahkim Mahkemesi	Taraflar arasındaki uyuşmazlıkların bağlayıcı kararlarla sonuca bağlandığı yargısal organ.
Autonomy	Özerklik	Bir bölgenin veya topluluğun, merkezi yönetimden bağımsız biçimde kendi kendini kısmen yönetme hakkı.
Bilateral Treaty	İkili Antlaşma	İki devlet arasında imzalanan, tarafların hak ve yükümlülüklerini düzenleyen resmi sözleşme.
Blood Feud	Kan Davası	Aileler veya klanlar arasında uzun süredir devam eden husumet; uluslararası ilişkilerde “vendetta” terimiyle de anılır.
Capitulation	Kapitülasyon	Tarihsel olarak, bir devletin diğer devlete hukuki, ekonomik veya adli ayrıcalıklar tanıdığı antlaşmalar; günümüzde farklı bağlamlarda kullanılabilir.
Common Foreign and Security Policy (CFSP)	Ortak Dış ve Güvenlik Politikası	Avrupa Birliği’nin üye ülkeler arasında koordineli bir dış ve güvenlik politikası yürütmesini hedefleyen mekanizması.
Community Acquis	AB Müktesebatı	Avrupa Birliği’nin kuruluşundan itibaren oluşturduğu tüm hukuki düzenlemeler ve politikalar bütünü.
Concession	Taviz / İmtiyaz	Müzakerelerde veya uluslararası anlaşmalarda, karşı tarafı kazanmak için verilen hak veya haklardan vazgeçme.
Conflict Resolution	Çatışma Çözümü	Anlaşmazlık ve uyuşmazlıkları barışçıl yollarla çözme amacıyla geliştirilen teoriler, yöntemler ve uygulamalar bütünü.
Constituent Treaty	Kurucu Antlaşma	Uluslararası bir örgütün veya birliğin kurulmasına ve yapısına dair temel esasları belirleyen resmî anlaşma.
Containment	Çevreleme Politikası	Bir devletin, potansiyel rakip veya tehdit olarak gördüğü başka bir devleti veya ideolojiyi genişleme veya nüfuz kurma konusunda sınırlama stratejisi.
Convention on Diplomatic Relations	Diplomatik İlişkiler Sözleşmesi	Devletler arası diplomatik ilişkileri düzenleyen, özellikle 1961 Viyana Sözleşmesi ile belirlenen kuralları kapsar.
Counter-espionage	Karşı Casusluk	Yabancı istihbarat faaliyetlerine karşı koyma, casusluk girişimlerini tespit ve engelleme uygulamaları.
Credible Deterrence	Güvenilir Caydırıcılık	Askeri veya ekonomik gücün karşı tarafı bir saldırıdan vazgeçirecek düzeyde olması; tehditin inandırıcılığı önemlidir.
Cross-border Cooperation	Sınır Ötesi İş Birliği	Sınır komşusu olan ülkelerin, ekonomik, sosyal ve güvenlik konularında ortak projeler yürütmesi.
Diplomatic Archives	Diplomatik Arşivler	Tarihsel diplomatik yazışmalar, anlaşmalar ve belgelerin saklandığı resmî belge koleksiyonu.
Diplomatic Courier	Diplomatik Kurye	Diplomatik çantayı ve gizli belgeleri taşıyan resmî görevli; uluslararası hukukla korunur.
Dispute Settlement	Uyuşmazlık Çözümü	Uluslararası hukuka göre devletler arasındaki anlaşmazlıkların barışçıl yollarla çözüme kavuşturulması süreci.
Dual Citizenship	Çifte Vatandaşlık	Bir kişinin aynı anda iki farklı devletin vatandaşı olma statüsü.
Economic Diplomacy	Ekonomik Diplomasi	Dışişleri faaliyetlerinde ticaret, yatırım, enerji ve kalkınma gibi ekonomik konuların öncelikli ele alınması.
Excellency	Ekselans	Büyükelçi ve üst düzey diplomatik temsilcilere hitap etmek için kullanılan saygı unvanı.
Executive Agreement	Yürütme Anlaşması	Devlet başkanı veya hükümet tarafından, parlamentonun onayı olmaksızın belirli konularda imzalanabilen uluslararası belge.
Foreign Correspondent	Yabancı Muhabir	Başka bir ülkede görev yapan gazeteci veya medya temsilcisi; dış gelişmeleri kendi ülkesine raporlar.
Good Neighbor Policy	İyi Komşuluk Politikası	Komşu devletlerle barış, iş birliği ve karşılıklı saygı çerçevesinde ilişkiler kurma stratejisi.
Governance	Yönetişim	Kamusal politikaların oluşturulmasında, uygulanmasında ve denetlenmesinde etkinlik, şeffaflık, katılımcılık ve hesap verebilirliği ifade eden kavram.
Grand Bargain	Büyük Uzlaşı	Genellikle çatışma veya kriz durumlarında, tarafların önemli tavizler vererek kapsamlı bir anlaşmaya varmaları.
Hybrid Warfare	Hibrit Savaş	Konvansiyonel, gayrinizami, siber ve bilgi operasyonlarını aynı anda veya birbirine entegre biçimde kullanan savaş türü.
Human Rights Council (UN)	İnsan Hakları Konseyi (BM)	Birleşmiş Milletler çatısı altında, insan hakları ihlallerini inceleyen ve tavsiyelerde bulunan hükümetler arası organ.
Intergovernmental Organization (IGO)	Hükümetler Arası Örgüt	Devletlerin ortak amaçlarla bir araya gelerek kurduğu uluslararası kurum (BM, NATO, AB vb.).
International Custom	Uluslararası Teamül	Devletlerin uzun süreli, tekrarlanan ve hukuki bağlayıcılık inancıyla uyguladıkları davranış biçimlerinden oluşan uluslararası hukuk kaynağı.
Interventionism	Müdahalecilik	Bir devletin, başka ülkelerin iç veya dış işlerine politik, askeri veya ekonomik yollarla aktif biçimde dahil olması anlayışı.
Joint Economic Commission	Karma Ekonomik Komisyon	İki veya daha fazla ülke arasında ekonomik konuları görüşmek ve iş birliği alanlarını geliştirmek üzere kurulan resmî komisyon.
Land Restitution	Toprak İadesi	Tarihsel olarak el konulan veya işgal edilen toprakların, asıl sahiplerine ya da hak iddia eden topluluklara geri verilmesi.
Med-Arb	Arabuluculuk-Tahkim (Med-Arb)	Arabuluculuk sonrası uyuşmazlığın çözülemediği durumlarda tahkim yöntemine geçilerek sorunun bütüncül çözümünü sağlayan karma model.
Migrant Worker	Göçmen İşçi	Çalışmak amacıyla kendi ülkesinden başka bir ülkeye giden kişi; uluslararası iş gücü akışı bağlamında önem taşır.
Military Attaché	Askerî Ataşe	Bir ülkenin büyükelçiliğinde görev yapan, güvenlik ve savunma konularında uzman diplomat veya askeri personel.
Most-Favored-Nation (MFN)	En Çok Kayrılan Ülke Statüsü	Bir ülkeye, gümrük tarifelerinde veya ticari engellerde tanınan en avantajlı muameleyi diğer ülkelerden önce sağlama ilkesi.
National Interest	Ulusal Çıkar	Bir devletin iç ve dış politikada öncelik verdiği, ekonomik, siyasi veya güvenlikle ilgili stratejik hedefler.
Non-Refoulement	Geri Göndermeme İlkesi	Mülteci veya sığınmacıların, zulüm veya insan hakları ihlalleriyle karşılaşacakları yere geri gönderilememesini öngören uluslararası hukuk ilkesi.
Oath of Office	Yemin Töreni	Resmî göreve başlamadan önce, görev yürütecek kişinin hukuk ve etik ilkeleri koruyacağını beyan ettiği resmî tören.
Official Residence	Resmî Konut	Büyükelçi veya üst düzey diplomatik temsilcilerin ikamet ettiği resmî konut; ev sahibi ülkenin saygı gösterdiği dokunulmazlığa sahiptir.
Ombudsman	Kamu Denetçisi	Devlet kurumlarına karşı vatandaşların haklarını koruyan, şikâyetleri inceleyen ve tavsiyelerde bulunan bağımsız denetim mercii.
Overseas Missions	Yurtdışı Misyonlar	Bir ülkenin, başka devletlerde veya uluslararası örgütlerde faaliyet gösteren tüm elçilik, konsolosluk ve delegasyonları.
Pacific Settlement of Disputes	Uyuşmazlıkların Barışçıl Çözümü	Savaş veya güç kullanımını engellemek için arabuluculuk, tahkim, yargı yoluyla anlaşmazlıkları barışçıl şekilde çözme ilkesi.
Pact	Pakt	Devletler veya örgütler arasında, genellikle geniş kapsamlı taahhütler içeren resmî antlaşma veya sözleşme.
Party to a Treaty	Antlaşma Tarafı	Uluslararası anlaşmayı imzalayan, onaylayan veya katılan devlet veya örgüt.
Peace Operations	Barış Operasyonları	BM veya bölgesel örgütlerce yürütülen barışı koruma, inşa veya tesis etme amaçlı askeri ve sivil misyonlar.
Peacekeeping Force	Barışı Koruma Gücü	BM veya benzeri örgütler altında, taraflar arasında ateşkes ya da barış anlaşmalarını denetlemek ve sürdürmekle görevli askeri birlik.
Persona Grata	Makbul Kişi	Ev sahibi devletin kabul ettiği ve diplomatik faaliyetlerine onay verdiği yabancı temsilci veya şahıs.
Plenary Session	Genel Oturum	Tüm katılımcıların bir araya geldiği, genellikle uluslararası konferans veya kongrelerde düzenlenen toplantı.
Policy Brief	Politika Özeti	Belirli bir konuda hızlı bilgi, analiz ve politika önerileri sunan kısa ve öz belge.
Political Counsel	Siyasal Danışman	Büyükelçilikte veya diplomatik misyonda siyasetle ilgili konularda uzman görüş sağlayan diplomat.
Political Declaration	Siyasi Bildiri	Devletlerin belirli bir konuda ortak siyasal duruş sergilediğini duyurmak için yayımlanan, çoğu zaman bağlayıcılığı olmayan belgedir.
Protectionism	Korumacılık	Bir devletin yerli üreticilerini ithal mallardan korumak amacıyla yüksek gümrük tarifeleri ve ticari kısıtlamalar uygulaması.
Proxy War	Vekalet Savaşı	Büyük güçlerin doğrudan çatışmak yerine başka devletler veya silahlı gruplar aracılığıyla güç mücadelesine girdiği savaş türü.
Rapprochement	Yakınlaşma	Daha önce gergin olan veya aralarında diplomatik ilişki bulunmayan iki devletin ilişkilerini düzeltme ve geliştirme süreci.
Reciprocity	Karşılıklılık İlkesi	Bir devletin, başka bir devletin vatandaşlarına veya diplomatik misyonlarına uyguladığı muameleyi aynı şekilde karşılaması.
Remittance	Döviz Havalesi / Para Transferi	Yurt dışında çalışan bir kişinin kendi ülkesine gönderdiği para; uluslararası ekonomik ilişkilerde önemli bir gelir kalemi.
Rogue Diplomacy	Kural Dışı Diplomasi	Resmî diplomasi ilke ve yöntemlerini göz ardı eden, kendi çıkarları için agresif veya yasadışı yöntemler kullanan devlet veya aktör davranışı.
Ruling	Mahkeme Kararı	Uluslararası mahkemeler veya tahkim kuruluşları tarafından verilen, bağlayıcı nitelikteki hukukî karar.
Secretariat-General	Genel Sekreterlik	Uluslararası örgütlerin idari ve politika koordinasyonunu yöneten başkanlık makamı veya ofisi.
Secession	Ayrılma / Kopma	Bir bölgenin veya topluluğun mevcut devletten bağımsız bir devlet kurmak veya başka bir devletle birleşmek üzere ayrılması.
Security Cooperation	Güvenlik İş Birliği	Devletlerin ortak güvenlik tehditlerini önlemek ve savunma kapasitelerini geliştirmek amacıyla yürüttüğü koordineli faaliyetler.
Settlement	Anlaşma / Uzlaşma	İki taraf arasındaki hukuki veya diplomatik uyuşmazlığın karşılıklı tavizlerle sonlandırılması.
Shuttle Diplomacy	Mekik Diplomasisi	Tarafların bir araya gelemediği durumlarda, aracı diplomatın veya devletin taraflar arasında gidip gelerek anlaşmaya varmaya çalışması. (Daha önce #154’te vardı.)
Signatory	İmzalayan Taraf	Bir anlaşmaya imza koyan devlet veya temsilci.
Smart Power	Akıllı Güç	Sert güç (askeri) ile yumuşak gücü (kültürel, ideolojik) dengeleyerek etkili dış politika yürütme stratejisi.
Sovereign Debt	Devlet Borcu	Bir devletin uluslararası finansal piyasalara veya başka devletlere karşı yükümlü olduğu borç miktarı.
Status Quo	Mevcut Durum	Var olan siyasi, hukuki veya coğrafi yapının korunması ve değiştirilmemesi anlayışı veya politikası.
Strategic Ambiguity	Stratejik Belirsizlik	Bir devletin, belli bir konuda niyetini veya tepkisini kasıtlı olarak netleştirmeyerek karşı tarafı tahminde zorlaması.
Strategic Arms Limitation	Stratejik Silahların Sınırlandırılması	Nükleer başta olmak üzere stratejik silahların sayısı ve kullanım koşullarını düzenleyen uluslararası girişimler (SALT vb.).
Summons	Çağrı / Dava Celbi	Bir diplomata veya ülkeye resmî olarak iletilen, belirli bir konuda hesap vermesini veya açıklama yapmasını isteyen yasal veya diplomatik talep.
Summit Diplomacy	Zirve Diplomasisi	Devlet ve hükümet başkanlarının uluslararası sorunların çözümünde üst düzey toplantılarda doğrudan iletişim kurması.
Suspension Clause	Askıya Alma Maddesi	Bir anlaşmada belirli koşullar gerçekleştiğinde anlaşmanın geçici olarak uygulanmayacağını veya durdurulacağını belirten hüküm.
Territorial Waters	Karasuları	Bir devletin kıyı şeridinden itibaren belirli bir mesafeye kadar ulusal egemenliği altında sayılan deniz bölgesi.
Track II Diplomacy	İkinci Kanal Diplomasisi	Resmî makamların dışında akademisyenler, uzmanlar veya sivil toplum aktörleri arasında sürdürülen gayriresmî diplomatik temaslar.
Transatlantic Relations	Transatlantik İlişkiler	Avrupa ve Kuzey Amerika (özellikle ABD) arasındaki siyasi, ekonomik ve askeri iş birliği.
Treaty Body	Antlaşma Organı	Belirli bir uluslararası sözleşmenin uygulanmasını denetleyen, taraf devlet temsilcileri veya bağımsız uzmanlardan oluşan kurul.
Treaty Interpretation	Antlaşmanın Yorumlanması	Uluslararası hukuk kuralları çerçevesinde, bir antlaşma metninin anlam ve kapsamının belirlenmesi süreci.
Tribunal	Uluslararası Mahkeme / Yargıçlar Kurulu	Devletler arası uyuşmazlıklar veya insan hakları ihlalleri gibi konuları inceleyen yargı organı.
Ultima Ratio Regum	Devletlerin Son Çaresi (Savaş)	Tarihsel olarak, devletlerin anlaşmazlıkları çözmede son çare olarak savaş seçeneğine başvurmasını ifade eden latince deyim.
Undeclared War	İlan Edilmemiş Savaş	Resmî savaş ilanı olmaksızın yürütülen silahlı çatışma; uluslararası hukuktaki gri alanlardan biridir.
United Nations Charter	Birleşmiş Milletler Şartı	BM’nin amaçlarını, ilkelerini ve organlarının işleyişini düzenleyen kurucu belge.
Universal Jurisdiction	Evrensel Yargı Yetkisi	Bazı ağır suçlar (soykırım, işkence vb.) için, suçun işlendiği yer veya zanlının milliyeti fark etmeksizin her devletin yargılama yetkisi olduğunu belirten ilke.
Unrecognized State	Tanınmayan Devlet	Uluslararası camiada egemen devlet olarak tanınmayan veya kısmen tanınan, fiilî kontrol sahibi bölge veya yönetim.
Unrest	Kargaşa / Huzursuzluk	Bir ülkede yaşanan iç karışıklık, protesto veya isyan gibi toplumsal çalkantılar.
Verification Protocol	Doğrulama Protokolü	Silahsızlanma veya benzeri anlaşmaların hayata geçirilmesini denetleyen, tarafların yükümlülüklerini ölçme ve raporlama yöntemlerini içeren belge.
Visa Regime	Vize Rejimi	Bir ülkenin yabancılara uyguladığı vize politikası; hangi ülkelerden vize istendiği veya muafiyet tanındığı.
War of Words	Söylem Savaşı	Devletler veya liderler arasında hakaret, tehdit veya propaganda temelli sert söylem rekabeti.
War Reparations	Savaş Tazminatları	Savaşın yarattığı zararlar nedeniyle mağdur olan tarafa ödenmesi gereken mali veya maddi yükümlülükler.
White Flag	Beyaz Bayrak	Teslim olma veya ateşkes talebini göstermek için kullanılan uluslararası sembol.
Withdrawal	Çekilme	Bir devletin, taraf olduğu bir antlaşmadan resmî olarak ayrılması veya askeri güçlerini bir bölgeden geri çekmesi.
Working Group	Çalışma Grubu	Belirli bir konuyu incelemek ve çözüm önerileri geliştirmek amacıyla oluşturulmuş geçici veya kalıcı uzmanlar topluluğu.
World Bank	Dünya Bankası	Gelişmekte olan ülkelere kalkınma yardımları ve kredi imkânları sağlayan uluslararası finans kuruluşu.
WTO (World Trade Organization)	Dünya Ticaret Örgütü	Uluslararası ticareti düzenlemek, anlaşmazlıkları çözmek ve ticaretin serbestleşmesini sağlamak amacıyla kurulan örgüt.
Year of Diplomacy	Diplomasi Yılı	Belirli bir tema veya anma amacıyla, uluslararası örgütler veya devletlerin diplomasi odaklı etkinliklerine yoğunlaştığı resmî program dönemi.
Zero Problem Policy	Sıfır Sorun Politikası	Komşu ülkelerle ve bölge ülkeleriyle sorunları en aza indirmeyi hedefleyen dış politika yaklaşımı.
Admission of New Members	Yeni Üye Kabulü	Bir uluslararası örgüt veya ittifaka yeni devletlerin veya kuruluşların katılım prosedürlerini ifade eder.
Aligned Forces	Müttefik Kuvvetler	Ortak savunma veya saldırı stratejisi için bir araya gelen askerî birlikler veya devletler topluluğu.
Common Defence	Ortak Savunma	Bir grup devletin, dışarıdan gelecek tehditlere karşı birleşik askerî planlama ve harekât yürütmesi için yaptığı düzenleme.

MFA (Ministry of Foreign Affairs) İngilizce Terimleri