Kendini Keşfetmenin Yolu: Yaratıcı Drama
Yaratıcı Drama Kavramı | Yaratıcı Drama Süreci | Yaratıcı Drama Faydaları |
---|---|---|
Yaratıcı drama, bir duygunun, fikrin ya da hedefin bir topluluktaki katılımcılar tarafından tecrübelerine dayanarak canlandırılmasıdır. | Hazırlık, oyun, canlandırma ve değerlendirme aşamaları bulunmaktadır. | Kişinin kendini keşfetmesine, bilincini ve farkındalığını artırmaya yardımcı olur. |
Katılımcılar ve liderden oluşan bir toplulukla gerçekleştirilir. | Hazırlık aşamasında liderin yönergeleri doğrultusunda etkinlikler başlar ve oyunlarla devam eder. | Bireyin kendini ve kültürel kodlarını daha iyi anlamasını sağlar. |
Yaratıcı dramada hareket merkezdedir ve katılımcı diğer katılımcıların görüşlerine saygı gösterdiği sürece özgürdür. | Canlandırma aşamasında katılımcı, kendi tecrübelerini temel alarak durumu yorumlar ve role girer. | Bireyin bir duruma karşı empati yeteneğini geliştirir. |
Yaratıcı dramada rol kişileri hayattandır ve yazılı bir metne dayanmaz. | Katılımcı kendi seçtiği rolü canlandırır ve bu rolle empati yapmaya zorlanır. | Katılımcının toplumdaki rolleri ve onların etkilerini anlamasını sağlar. |
Yaratıcı drama seyircisi, iç seyircidir ve her an kendisi de oyuncunun yerine geçebilecek katılımcıları içerir. | İş birliği içinde yürütülebilmesi için ekip çalışmasını gerektirir. | Ekip çalışması yeteneğini geliştirir. |
Değerlendirme aşaması, yaratıcı dramayı sonlandırır, lider katılımcıların görüşlerini alıp konuşulanları toparlar. | Bu aşamada birçok soru cevaplanır ve duygular dile getirilir. | Bireyin farkındalığı artar ve fikirlerini değiştirir. |
Yaratıcı drama, kendinden yola çıkıp kendine varmaya yardımcı olur. | Yaratıcı drama, sürekli bir öğrenme ve keşif sürecidir. | Kendini gerçekleştirmek için ideal bir yöntemdir. |
Yaratıcı drama, yunan kökenli 'dram' kelimesinden gelir ve hareket, eylem anlamına gelir. | Yaratıcı drama, katılımcının tecrübelerine dayanır. | Katılımcının, çevrenin ve toplumun hayatındaki etkilerini görmesini sağlar. |
Yaratıcı drama, sürece odaklanır. Sonuçtan ziyade anda ve orada olmak önemlidir. | İçinde bulunan durumu anlamak ve yorumlamak için katılımcı, kendi tecrübelerine dayanarak canlandırma yapar. | Geçmişle hesaplaşmayı, kişisel gelişim ve kendini tanımayı sağlar. |
Yaratıcı drama teması Türkiye’ye 80’li yıllarında Sanat Teorisyeni İnci San ve Oyuncu Tamer Levent tarafından getirilmiştir. | Yaratıcı drama süreci, katılımcının kendine yönelik birçok keşif yapmasını sağlar. | Empati kurma becerisi, problem çözme becerisi, kendini ifade etme becerisi ve yaratıcılığı geliştirir. |
Yaratıcı drama ülkemize 80’li yıllarda giren bir terim. Bu terimi Türkiye’deki akademi çevrelerine kazandıranlar ise Sanat Teorisyeni İnci San ile Oyuncu Tamer Levent.
Yaratıcı Drama Nedir?
Kısaca bir duygunun fikrin, hedefin bir topluluktaki katılımcıların tecrübelerine dayanılarak canlandırılması şeklinde tanımlanır ve disiplin, katılımcılar ve liderden oluşan bir toplulukla gerçekleştirilir. Sonuçtan ziyade sürece odaklanan yaratıcı drama için amaç, anda ve orada olmaktır. Bu yüzden bütün katılımcıların tümünün atölye çalışmasına dahil olması beklenir.
Yunanca hareket, eylem anlamına gelen dran kelimesinden Türkçeye geçen dramada üretimin merkezinde hareket vardır. Bu sınırları önceden belirlenmiş eleştiriye açık bir hareket değildir. Aksine katılımcı diğer katılımcıların görüşlerine saygı gösterdiği sürece özgürdür ve dilediğince hareket eder. Kendini keşif de bu noktada başlar.
Yaratıcı Drama Nasıl Gerçekleşir?
İlk aşama hazırlıktır. Yaratıcı drama liderinin yönergeleri doğrultusunda etkinliklerle başlayan atölye oyunlarla devam eder. Oyun, yaratıcı dramanın olmazsa olmazıdır. Elbette sırf haz amacı güdülmez. Çocukluğumuzdan beri aşina olduğumuz oyunların aslında neler anlattığı, orada bulunan ve keşfedilmeyi bekleyen eğitsel yanları ele alınır. Kendini bir anda oyunda buluveren katılımcı hem geçmişiyle hesaplaşır bu sayede hem de zihnine kazınmış olduğunu fark ettiği kültürel kodlarla.
Yaratıcı Drama Tecrübelere Dayanır
Sonraki aşama canlandırmadır. Katılımcı, kendi tecrübelerini referans alarak içinde bulunduğu durumu yorumlamaya başlar. Bunu lalettayin yapmaz. Doğaçlama -mış gibi yapma gibi yöntemlerden yararlanır. Role girer ve rolün gerekliliklerini icra eder. Bu sayede, yaratılan kurmaca gerçeklik içinde ansızın karşısına çıkıveren rol kişisiyle empati yapmaya zorlanır.
Rol kişileri yazılı bir metne dayanmaz; hayattandır. Katılımcının hayatındaki biri olabileceği gibi, belki sadece haberlerde görüp geçtiği biridir. Katılımcı başlangıçta bunun farkına varmaz. Ancak kendi kişiliğiyle taban tabana zıt bir rol kişisine büründüğünde, çevrenin ve toplumun hayatındaki etkilerini görmeye başlar. Bu rolleri kimse ona dayatmaz kendisi seçer ve canlandırır.
Gelgelelim bazen canlandırdığı rol kişisi, nefret ettiği türden biri olur ve sinirlenir. Öyleyse onu neden seçmiştir? Görmeye bile tahammül edemediği bu rol kişisini nasıl olup da bu kadar iyi tanıyordur? Artık onunla empati yapabiliyor mudur? Böylece yaratıcı dramanın, katılımcıların tecrübelerine dayanması ilkesi bambaşka bir boyut kazanır.
Yaratıcı Drama Ekip Çalışması Gerektirir
Canlandırma sırasında katılımcıdan, mükemmel bir oyunculuk sergileyip seyirciyi büyülemesi beklenmez. Ondan istenen, kendi hayat görüşünü ortaya koyarak bütünün bir parçası olmasıdır. Zaten yaratıcı drama seyircisi, iç seyircidir. Bu her an kendisi de oyuncunun yerine geçebilecek etkileşimden uzak olmayan katılımcı seyirci anlamına gelir. Yaratıcı drama için ekip olabilmek ve oyunu, canlandırmayı iş birliği içinde yürütebilmek ayrı bir öneme sahiptir.
Yaratıcı Drama Fikirlerinizi Değiştirir
Son aşama değerlendirmedir. Yaratıcı drama liderinin katılımcıların görüşlerini alıp konuşulanları toparlayarak atölyeyi sonlandırdığı kısımdır. Bu, daima ilham verici anlara gebe bir bölümdür. Zira atölye başladığından beri havada uçuşan kimi sorular bu kısımda cevaplandırılır.
Duygular burada dile getirilir. Fikirleri değişmeyenler, gerekçelerini ortaya koyarlar. Ama daha çok, fikirleri değişenler veya yeni bir farkındalık yaşayanlar sarar etrafımızı. Başlangıçta önyargıyla karışık ortaya atılan fikirler sonda öyle farklılaşır ki katılımcılar çoğu zaman kendi zihinsel değişimlerine şaşırırlar.
Arzu edilen kendini tanımaksa bir parça daha yaklaşılır. Yok kendini gerçekleştirmekse tam yeri ve zamanıdır. Amaç biraz da budur zaten. Kendinden yola çıkıp kendine varmak ama bu sefer farkındalığı daha yüksek bir biçimde.
Yazar: Esma Armağan Ertuğrul
İstanbul İşletme Enstitüsünde yazılarının yayınlanmasını isteyen konuk yazarlarımız için oluşturulan bilgi kartıdır. Birçok alanda ve disiplindeki yazıları bu hesap üzerinde bulabilirsiniz.