İş Yeri Hekimi Nedir? Ne İş Yapar?
Görev ve Sorumluluklar | Çalışma Alanları | Tehlike Sınıfları ve Görev Süreleri |
---|---|---|
Çalışma ortamını gözlemler | Hastaneler, kimya endüstrisi, laboratuvarlar | Çok Tehlikeli İşler (750 ve üzerinde çalışan sayısı): Tam gün |
İş yerindeki dinlenme ve yemek alanlarının hijyeninin denetimini yapar | Okullar, yurtlar, eczaneler | Az Tehlikeli İşler (2000 ve üzerinde çalışan sayısı): Tam gün |
İşçilerin sağlığının geliştirilmesi için aktiviteler yapılması konusunda işverene tavsiyelerde bulunur | Mobilya fabrikaları, kasaplar, diş hekimi muayenehaneleri | Tehlikeli İşler (1000 ve üzerinde çalışan sayısı): Tam gün |
İşçiler için koruyu malzemelerin temin edilmesini ister | Marketler ve avukatlık ofisleri | Az Tehlikeli İşler (Çalışan başına ayda 5 dakika) |
İş yerinde meydana gelen kazaların nedenlerini araştırarak tekrarlanmaması için gerekli önlemleri alır | Kuaförler | Tehlikeli İşler (Çalışan başına ayda 10 dakika) |
İş yerinde uygulanması gereken önlemleri işverene yazılı olarak bildirir | Metal endüstrisi | Çok Tehlikeli İşler (Çalışan başına ayda 20 dakika) |
2012 yılında Resmi Gazete’de yürürlüğe giren 6331 sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanununa göre iş yerlerinde iş yeri hekimi bulundurma zorunluluğu getirmiştir. Bu zorunluluk hem yeni eğitimlerin hem de yeni bir iş kolunun açılmasını sağlamıştır. Bu sayede çalışanların sağlık durumları da kontrol altına almaya çalışılmıştır. İş yeri hekiminin çalışma alanı ve çalışanlarla ilgili kanunları yakından takip ederek yasalara uygun hareket etmesi gerekir.
Çalışma koşullarının çalışan sayısına ve iş koluna göre düzenlenmesi de işyeri hekimliğinin cazip mesleklerden sayılmasını sağlar. Adı hekimlik olan ve doğrudan insan sağlığıyla bağlantılı olan bu meslekte doğal olarak sorumluluklar da fazladır.
Ülkemizde yaklaşık 10 senelik geçmişi olan iş yeri hekimliğini daha yakından tanıyalım.
İş Yeri Hekimi Nedir?
İş yerindeki çalışma koşullarının iyileştirilmesi ve bulaşıcı hastalıkların tespit edilerek önlenmeye çalışılması için gerekli tedbirleri alan kişilere iş yeri hekimi denir. İşler ve iş yerleri tehlike boyutuna göre üç sınıfa ayrılır. İş yerinin hangi tehlike sınıfında olduğu farketmeksizin iş yeri hekimi bulundurması gerekir. Kanunla desteklenen bir madde olduğundan, bu yükümlülüğe uymayan işverenlere ciddi miktarlarda para cezası uygulanır.
İş yeri hekimleri doktorlardan, iş müfettişlerinden, halk sağlığı uzmanlarından olabilir. Ancak bunun için her başvuran ve sadece üniversiteyi bitirenler kabul edilmez. Ciddi bir eğitimden geçmek gerekir. İşyeri hekimleri Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığına bağlı olarak çalışır. İşçilerin haklarının korunması, sağlık kontrollerinin yapılması, risk durumlarında bilgilendirilmesi, olası kaza durumunda acil müdahale edilebilmesi ve hem işçilerin hem de işverenlerin eğitilmesi bakımından iş yeri hekimlerinin önemi büyüktür.
İş yeri hekimlerinin iyi bir gözlemci olması gerekir. İletişim becerileri kuvvetli olmalıdır. Acil durumlarda hızlı karar vermeleri gerekebilir. Risk alabilen bireyler olmalıdır. Ayrıca hasta kayıtlarında gizliliği sağlamakla yükümlüdür.
İş Yeri Hekimi Ne İş Yapar?
İş yeri hekimleri koruyucu ve önleyici sağlık hizmeti verirler. Daha çok hastalığın fark edilmesi, teşhis için yönlendirme gibi görevleri bulunur. İş sağlığı ve güvenliği uzmanı ile birlikte çalışır. Çalışılan iş yerine göre sorumluluklar değişebilir. İşverenin de iş yeri hekimine çalışmalarını yürüteceği bir ortam sumakla yükümlüdür. İş yerinin tehlike boyutu ve çalışan sayısı işyeri hekiminin çalışma süresini ve sayısını etkiler. İş yerleri ve işler üç sınıfta incelenir.
Az Tehlikeli İşler ve İş Yerleri: Okullar, yurtlar, eczaneler, marketler ve avukatlık ofisleri gibi yerler bu sınıfa girer. Bu iş yerlerindeki hekimler çalışan başına ayda en az 5 dakika hizmet vermek zorundadır. Az tehlikeli iş yerlerinde çalışanların periyodik muayene aralıkları 5 yıldır. 2000 kişinin üzerinde çalışanı olan az tehlikeli iş yerlerinde işyeri hekimi tam gün çalışır.
Tehlikeli İşler ve İş Yerleri: Mobilya fabrikaları, kasaplar, diş hekimi muayenehaneleri ve kuaförler bu sınıfa girer. Bu sınıftaki iş yerlerinde hekimler çalışan başına ayda en az 10 dakika hizmet vermek zorundadır. Tehlikeli iş yerlerinde çalışanların periyodik muayene aralıkları 3 yıldır. 1000 kişinin üzerinde çalışan sayısına sahip olan tehlikeli iş yerlerinde işyeri hekimleri tam gün çalışır.
Çok Tehlikeli İşler ve İş Yerleri: Hastaneler, kimya endüstrisi, laboratuvarlar, inşaat sektörü ve metal endüstrisi bu sınıfta incelenir. Bu sınıfa giren iş yerlerinde hekimler çalışan başına ayda en az 20 dakika hizmet vermek zorundadır. Çok tehlikeli iş yerlerinde çalışanların periyodik muayene aralıkları 1 yıldır. 750 ve üzerinde çalışan sayısına sahip çok tehlikeli iş yerlerinde işyeri hekimleri tam gün çalışır.
İş yeri hekimleri sayesinde risk tespiti yaparak erken müdahale mümkündür. İşiler ilk işe girdiklerinde, iş değiştirdiklerinde, iş yerinde bir kazaya maruz kaldıklarında sağlık raporu almaları zorunludur. Bu sayede hem işçinin sağlık açısından işe uygunluğu kontrol edilir hem de bulaşıcı hastalıklara karşı diğer işiler için önlem alınmış olur.
Bu çok tehlikeli sınıfta bulunan iş yerleri için ekstra önemlidir. Bu raporlar işyeri hekimi tarafından düzenlenir. İş yeri hekimleri aynı zamanda işçilerle işverenler arasında köprü görevi görür. İşyeri hekimlerinin görev ve sorumlulukları şunlardır:
Çalışma ortamını gözlemler.
İşverene işçilerin sağlık durumları ile ilgili bilgi verir.
İşçiler için koruyu malzemelerin temin edilmesini ister.
İşçilerin sağlığının geliştirilmesi için aktiviteler yapılması konusunda işverene tavsiyelerde bulunur.
İş sağlığı ve güvenliği çalışmalarına katılır.
Çalışma ortamındaki stresi azaltmak için çalışmalar yapar.
İş yerindeki dinlenme ve yemek alanlarının hijyenin denetimini yapar.
İş yerinde meydana gelen kazaların nedenlerini araştırarak tekrarlanmaması için gerekli önlemleri alır.
İş yerinde uygulanması gereken önlemleri işverene yazılı olarak bildirir.
18 yaşından küçük olan işçilerin takibini yapar.
Hamile ve emziren çalışanların haklarının korunması için gereken önlemleri alır.
Özel bir rahatsızlığı olan ya da daha önce iş kazası geçirmiş olan çalışanları kontrol altında tutar.
İş yerinde periyodik muayeneler yapar.
Yapılan muayenelerin ve testlerin sonuçlarını muhafaza eder.
İş kazası ya da meslek hastalığı geçirenlerin eski işlerini dönememesi durumuna onlara uygun görevler verilmesini işverenden talep eder.
Çalışanlara ve işverenler hijyen seminerleri verir.
İş yerinde yaptığı çalışmalar için yıllık faaliyet raporu hazırlar.
İşçilerle işverenlerin acil müdahale ve ilk yardım eğitimleri almasını sağlar.
İş sağlığı ve güvenliği kapsamında iş yerinde gerekli ölümleri yaparak ölçüm sonuçlarını değerlendirir ve gerekli yerlere bildirir.
Gerekli gördüğü durumlarda çalışanlarla görüşmeler yapar.
Acil müdahale edilmesi gereken durumlarda işi geçişi olarak durdurabilir.
İşyeri hekimi her türlü risk ve kaza durumunda işvereni bilgilendirir. İşveren üzerine düşen sorumlulukları yerine getirmezse Bakanlığa rapor edebilir.
İş Yeri Hekimi Nasıl Olunur?
İşyeri hekimi olabilmek için ilk önce tıp fakültesini bitirerek doktor olmak gerekir. Daha sonra bu işi yapmak isteyenler Bakanlık ya da bakanlığın yetki verdiği bir kuruluş tarafından açılan işyeri hekimliği kursuna katılırlar. Kursta teorik ve uygulamalı eğitimler alırlar.
Eğitimin sonunda yapılan sınavdan 100 üzerinden 70 ve daha fazla puan alanlar iş yeri hekimliği sertifikasını almaya hak kazanırlar. Sertifikanın geçerlilik süresi 7 yıldır.
7 yıl sonunda sertifikalar yenilenir. Yenilemeyenlerin sertifikası ve işyeri hekimliği yapma hakkı iptal edilir. İş sağlığı ve güvenliği alanında doktora yapmış olan doktorların, iş teftişçisi olarak en az 8 yıl çalışan doktorların ve meslek hastalıklarından yan dal yapmış olan hekimlerin işyeri hekimi olabilmesi için sınava girmesine gerek yoktur.
Selçuk Üniversitesi Türk Dili ve Edebiyatı Bölümü’nden 2015 yılında mezun oldu. Mezun olduktan sonra çeşitli okullarda edebiyat öğretmeni olarak çalışan Akyüz, pandemi sürecinde İstanbul İşletme Enstitüsü'nde çeşitli eğitimler aldı. Aldığı bazı eğitimler sonucunda ajanslarda içerik üretmeye başladı. Edebiyat, eğitim, sağlık ve dekorasyon gibi konularda yazılar yazmakta.