Freelance Kitap Editörlüğü Nasıl Yapılır?
| Konu | Açıklama | İlgili Tavsiye |
|---|---|---|
| Yasemin Nasır Erbek Kimdir? | 1973 doğumlu, Uludağ Üniversitesi iktisat mezunu ve 5 kitap yazarı. 100'e yakın kitap editörlüğünde çalıştı. | N/A |
| Editörlük Mesleği | Türkiye'de editörlük bölümü bulunmuyor. Gazetecilik ve Türk Dili-Edebiyat bölümleri alanındaki bilgiler editörlük için çıktı noktası olabilir. | İyi ve meraklı bir okuyucu olmak, kurmaca yapıları anlama yeteneği bu meslekte çok önemlidir. |
| Kitap Okuma ve Not Alma | Okunan her kitabın özeti çıkarılmalı, hikaye ve karakterler üzerine düşünülmelidir. | Sevilen hikayelerle ilgili notlar alınmalı, kurgu bütünlüğü değerlendirilmelidir. |
| Türk Dili Bilgisi | Editörlükte dil bilgisi oldukça önemlidir. | Herkesin kolay erişim için bir imla kılavuzunun olması gereklidir. |
| Yayınevine Kitap Gönderme | Hikayenin dil bilgisi ve kurgu eksiklikleri giderildikten sonra yayınevine gönderilir. | Yayınevleri dosya elemesi yaparken kurgu ve dil bilgisi eksikliklerine dikkat eder. |
| Freelance Editörlük | Freelance çalışan editörler, belirli bir şirkete bağlı olarak değil bağımsız olarak çalışır. | Freelance çalışmayı düşünen editörlerin iş bulma ve müşteri ilişkileri yönetme konusunda da yetkin olması önemlidir. |
| Yazarlara Tavsiyeler | Erbek, hikayelerinin açıklarını ve kurgudaki eksikliklerini gidererek yayınevine göndermeleri konusunda yazarlara öneride bulunur. | Hikaye yazanlar üzerinden defalarca geçmeli ve en iyi hale getirmeli. |
| Kitap Editörlüğü İçin Eğitim | Türkiye'de editörlük bölümü olmasa da, gazetecilik ve Türk Dili ve edebiyatı bölümü bu mesleğe hazırlayabilir. | Akademik eğitim almanın yanı sıra çok okuyarak ve içinde bulunulan dilde usta olarak da editörlük mesleğinde başarı sağlanabilir. |
| Editörlük Mesleğinin Zorlukları | Editörler, yazarların çalışmalarındaki hataları düzeltirken kendi üsluplarını korumalarını sağlamalıdır. | Farklı yazarlar ve türlerle çalışabilmek, meslekte çeşitliliği ve zorlukları getirir, ancak bu aynı zamanda gelişim için de bir fırsattır. |
| Yayınevi İşbirliği | Bir kitabın yayınlanması, yazar, editör ve yayınevi arasındaki işbirliği ile gerçekleştirilir. | Bütün süreç boyunca açık iletişim ve profesyonellik önemlidir. |
Editör - Yazar Yasemin Nasır Erbek ile kitap editörlüğünü konuştuk. Editör olma aşamaları, ferelance çalışma imkanları ve mesleğin püf noktaları hakkında bilgi aldık.
Yasemin Nasır Erbek kimdir?
1973 doğumluyum. Uludağ Üniversitesi İktisat bölümü mezunuyum. Basılı 5 kitabım var 100’e yakın kitabın editörlüğünde çalıştım. Para kazandığım iş editörlük. Kendimi anlatma yolum yazmak.
Kitap editörü olmak isteyenler ve editörlüğü meslek olarak seçmeyi düşünenler ne yapmalı?
Türkiye’de editörlük bölümü yok. Türk dili ve edebiyatı bölümü ya da gazetecilik bölümü okuyabiliyorsanız artı bir. Kurmacanın kurgunun nasıl yapıldığını bilmenin en iyi yolu iyi ve meraklı bir okuyucu olmak. Ben ortaokul liseden beri okuduğum her kitabın özetini çıkarıyordum. Yazarın karakteri nasıl anlattığını anlamaya çalışıyorum. Okuduğum kitapların benim için kalıcı olmasını ve kurmacanın nasıl yapıldığını anlamamı sağladı.
Editörlük yapmak isteyen arkadaşlara ilk tavsiyem iyi bir okuyucu olsunlar. Sevdikleri hikayeyle ilgili not alsınlar. Kurmacayı öncelikle kurgu bütünlüğü içerisinde değerlendirsinler. Sonraki aşamada Türk dili bilgisini bilmek gerekiyor. Herkesin elinde bir imla kılavuzu olmalı. Takıldığında açık bakmalı.
Yayınevine basılması için nasıl kitap gönderilir? Süreç nasıl olur?
Hikaye yazdık, basılmasını istiyoruz. Defalarca üzerinden geçip, hikâyenin öncelikle açıklarını kurgudaki eksiklerini gideriyoruz. Dil bilgisi eksiklerini gideriyoruz. Yayınevleri dosya elemesi yaparken bunlara dikkat ediyor.
Yazar kendini tanıtan bir yazı yazsın. Neden hikaye yazdığın anlatsın. Hikayesinin özetini yapsın. Ana karakteri ve etkili karakterlerin tanıtımını kısa kısa yapsın. Bunu yaparsanız bu kadar uğraşmış ben de bir okuyayım deniyor.
Bugüne kadar editörlüğünü yaparken zorlandığınız bir kitap oldu mu? Olduysa neden oldu?
Serbest editör olarak çalışıyorum. Yazar koçluğu yapıyorum. Serbest editör olarak birçok yayıneviyle çalışıyorum. Yayınevi beni ben yayınevini seçebiliyorum. En çok zorlandığım ve çok emek harcadığım dosyalar güzel bir konu yakalamış ama dili oturtamamış yazarlarla oluyor. Sosyal medyada paylaşmış ve fazla tıklanmış bir kitabın yazarına hataları düzeltmek zorluyor.
Editör ve redaktör arasındaki fark nedir?
Editör özellikle yen çıkacak kitaplardaki kurguya da düzenleme yapıp karışabilen kişi. Editör metni yayına hazırlayan kişi. Redaktör de editör; fark şu: kurguya müdahale etmeyeceksiniz, imla hatalarını bulup dil uyumunu sağlayacaksınız.
Kitaplarınızdan, yazma süresinde yaşadıklarınızdan ilham olması açısından bahsedebilir misiniz?
Kafede oturmak ve insanların içinde çalışmak çok keyifli. Yazarken gözlem çok önemli, insanları rahatsız etmeden gözlemlemeyi seviyorum. Dünden Kalanlar ilk kitabım. Çalışırken kafede idim. Liseli bir grup geldi. İki sınıf futbol maçı yapmış daha sora hikayelerimden birinin ana karakteri olan kişi karşı tarafa gol atmış, öğretmen saymamış. Ben oradan yakaladıklarımla bir hikaye yazdım. İlham almak, etkilenmek bu işe yarıyor. Yazarken her yerden her şeyden etkilenebiliriz. İlham alabiliriz. Parça parça yazıyorum ve çok uzun bir yazma süreci yaşıyorum.
Kitap editörlüğünü freelance olarak yapabilir miyiz?
Hayata yeni atılırken ücretsiz kısmı ters kalabilir. İş ararken evde oturuyorsanız, ücretsiz kısmı değerlendirilebilir. Pandemi nedeniyle kitap basımı çok azaldı. Şu süreci geçirmek istiyorsanız yayınevlerine mail atın, çalışabileceğinizi söyleyin.
Yazarın elinden çıkan orijinal metin bir editöre teslim edildiğinde metinde ne gibi değişiklikler yapma hakkına sahip?
Hem yazar hem editör olarak iki kısmı da bilen biri olarak editör azarın rakibi ya da düşmanı değil. Editör yazara ait kitabı, okuyucu daha keyif alsın diye yapan kişi. Kitabı kendininmiş gibi emeğini veriyor ve sonrasında sadece editör olarak ismi geçiyor. Editör kurguda aksayan, uymayan karakterle bağdaşmayan yerlerin çıkarılması için yazarla anlaşıyor.
Yazar kendini editöre bırakırsa çok daha keyifli bir hikayeye sahip olacak. Bilinen biri olmaya başladıktan sonra siz seçebiliyorsunuz. Yazarla uyum önemli.
Size bir kitap ulaştığında ilk olarak neye dikkat edersiniz?
Dosya geldiğinde neye dikkat ediyoruz? Editör olarak yazarla çalışacaksam okuyorum. Yayınevi ile kitap seçiyorsam. Aralardan bölüm seçerek okuyorsun. Kurgu oturmuş mu, dil oturmuş mu? Bu konulara bakıyoruz.
Kitap editörlüğü atölyesi dersinize kimler katılmalı, neden katılmalı, neler öğrenecekler?
Editörlük yapmak isteyenler öncelikle, yazdığınız hikayeyi düzenlemek de önemli, o yüzden kendi hikayesini düzenleyenler de katılmalı. Kitap editörlüğü kurmaca üzerine ilerliyor. Hikaye yazmaktan, düzenlemekten ya da okuduğu hikayenin nasıl yazıldığını öğrenmek isteyen herkes katılabilir.
Kitap editörlüğü atölyesi dersinize ile diğer eğitiminize katılanlar bu sertifikayı aldıktan sonra hangi alanlarda kullanabilirler?
Bu sertifika yayınevlerine nasıl bir çalışma yaptığınızı göstermek için güzel bir yol. Yazarlık kısmında da yaptığınız işin profesyonel bakış açısıyla nasıl yapıldığını göstermek için iyi bir rol.
Şu an aktif olan çok keyifli ve verimli eğitimleriniz var. Biraz diğer eğitimlerinizden de bahsedebilir misiniz?
İki yeni eğitimimiz başlayacak. Benim işim yazmak ve yazılanları düzenlemek. Verdiğim eğitimler de bu yönde. Yazar ve editör olarak deneyimlerim, editörlüğünü yaptığım yazar arkadaşların deneyimlerini paylaşıyorum. Tecrübelerle ilerliyoruz. Yaratıcı yazarlık dersimiz var. Yaratıcı yazarlık atölyesi, kitap editörlüğü atölyesi ve yaratıcı yazarlık uygulama atölyesi var.
Karakter yaratma üzerine bir ders hazırlığı içerisindeyiz. Bir de kitap nasıl basılır? Kitabın serüvenini adım adım anlatacağız. İyi okursanız, işin mutfağını da merak edersiniz. Bu eğitimler yazmaktan okumaktan keyif alan herkes için.
Editör olmak isteyen hevesli genç arkadaşlara önerileriniz nelerdir?
İyi bir okuyucu olsunlar. Okudukları kitapta yazarın bakış açsını, karakterin nasıl oluştuğunu görmeye çalışsınlar. Kurgunun nasıl toparlandığına dikkat etsinler. Okuduğunuz kitap her şeyiyle hazır bir örnek. Nasıl yazıldığıyla ilgili adımlara bakarlarsa en iyi alıştırma bu. Dilbilgisi ve imla kuralları önemli.
Kitap editörü olmak isteyenler ve editörlüğü meslek olarak seçmeyi düşünenler ne yapmalı?
Türkiye’de editörlük bölümü yok. Türk dili ve edebiyatı bölümü ya da gazetecilik bölümü okuyabiliyorsanız artı bir. Kurmacanın kurgunun nasıl yapıldığını bilmenin en iyi yolu iyi ve meraklı bir okuyucu olmak.
Editör ve redaktör arasındaki fark nedir?
Editör özellikle yen çıkacak kitaplardaki kurguya da düzenleme yapıp karışabilen kişi. Editör metni yayına hazırlayan kişi. Redaktör de editör; fark şu: kurguya müdahale etmeyeceksiniz, imla hatalarını bulup dil uyumunu sağlayacaksınız.
Yayınevine basılması için nasıl kitap gönderilir? Süreç nasıl olur?
Hikaye yazdık, basılmasını istiyoruz. Defalarca üzerinden geçip, hikâyenin öncelikle açıklarını kurgudaki eksiklerini gideriyoruz. Dil bilgisi eksiklerini gideriyoruz. Yayınevleri dosya elemesi yaparken bunlara dikkat ediyor.
İstanbul İşletme Enstitüsünde yazılarının yayınlanmasını isteyen konuk yazarlarımız için oluşturulan bilgi kartıdır. Birçok alanda ve disiplindeki yazıları bu hesap üzerinde bulabilirsiniz.