Biyomedikal Teknikeri
Sağlık sektöründe teknolojinin hızla ilerlemesiyle birlikte, hastanelerde ve diğer sağlık kuruluşlarında kullanılan cihazların sayısı ve çeşitliliği de artmıştır. Geçenlerde hastanede yatan bir yakınımı ziyarete gittiğimde, bu cihazların ne kadar karmaşık ve hayati öneme sahip olduğunu bir kez daha fark ettim. İşte tam da bu noktada biyomedikal teknikerlerinin rolü devreye giriyor. Onların özverili çalışmaları sayesinde, tıbbi cihazlar sorunsuz bir şekilde işlemini sürdürüyor ve hastalar en iyi hizmeti alıyorlar.
| Görevler | Yetenekler | Önemi |
|---|---|---|
| Tıbbi cihazların teknik şartnamelerini hazırlamak | Teknik bilgi ve şartnameleri anlama yeteneği | Cihazların doğru ve etkin kullanımı için gerekli teknik bilgilere sahip olmak |
| Uygun olmayan cihazları ret etmek, uygun olanların kabulünü gerçekleştirmek | Kritik düşünme ve değerlendirme yeteneği | Hastaların güvenliği ve cihazların etkin kullanımı için gereklidir |
| Cihazların periyodik bakım ve kalibrasyon işlemlerini yapmak | Detaylı ve dikkatli çalışma yeteneği | Cihazların düzgün çalışmasını ve hastalara doğru teşhisi ve tedaviyi sağlar |
| Yıllık kalibrasyon ve bakım planlarını hazırlamak | Planlama ve organizasyon yeteneği | Hastanenin işleyişini düzenler ve tıbbi cihazların bakımını sağlar |
| Ret edilen veya kabul edilen cihazların bilgilerini doğru bir şekilde sistemlere girmek | Bilgisayar becerileri ve veri girişi yeteneği | Hastane envanterinin doğru ve güncel kalmasını sağlar |
| Garanti kapsamında olan cihazların süreç takibini yapmak | Detaylara dikkat, organizasyon ve takip yeteneği | Hastane bütçesini korumak ve cihazların bakım süreçlerini düzenlemek için önemlidir |
| Cihazların kurulumu ve montajını yapmak | Teknik beceri ve problem çözme yeteneği | Tıbbi cihazların doğru kurulumu ve çalıştırılması, kesintisiz sağlık hizmeti için gereklidir |
| Cihazların sicil kaydını açmak ve envantere yazmak | Veri toplama ve kayıt tutma yeteneği | Tıbbi cihazların kullanım sürecinin doğru bir şekilde izlenmesi ve yönetilmesi için gereklidir |
| Kullanılan tıbbi cihazların bakım ve onarımını yapmak | El ve göz koordinasyonu ve problem çözme becerisi | Hastaların tedavisinde kullanılan cihazların düzgün ve etkin bir şekilde çalışmasını sağlar |
| Kalibrasyon planlarına hangi cihazın dahil edileceğini kararlaştırmak | Analitik düşünme ve karar verme yeteneği | Cihazların performansını ve güvenliğini doğru bir şekilde değerlendirmek ve yönetmek için gereklidir |
Biyomedikal Teknikeri Nedir?
Biyomedikal teknikeri, tıp alanında kullanılan her türlü elektronik ve mekanik cihazın kurulumunu, bakımını ve onarımını yapan profesyonellerdir. Modern hastanelerde kullanılan yaklaşık 20 bin farklı teknoloji cihazının yönetimi ve işletilmesi için bu uzmanlara ihtiyaç duyulmaktadır. Örneğin, MR cihazının doğru çalışması veya bir yoğun bakım ünitesindeki monitörlerin hassasiyeti, biyomedikal teknikerlerinin bilgi ve becerilerine bağlıdır.
Geçen yıl bir arkadaşım, yeni açılan bir hastanede biyomedikal teknikeri olarak işe başladı. İlk günlerde yaşadığı heyecanı ve karşılaştığı zorlukları anlattığında, bu mesleğin ne kadar dinamik ve önemli olduğunu anladım.
Biyomedikal Teknikerlerinin Görev ve Sorumlulukları
Biyomedikal teknikerlerinin görevleri oldukça geniş bir yelpazeye sahiptir. Biyomedikal teknikeri iş imkânları da bu görevlerin çeşitliliği sayesinde artmaktadır. İşte başlıca görevleri:
1- Tıbbi Cihazların Kurulumu ve Bakımı: Hastaneye yeni alınan cihazların teknik şartnamelerinin hazırlanmasından, kurulumlarına ve periyodik bakımlarına kadar tüm süreçlerde aktif rol alırlar.
2- Cihazların Kalibrasyonu ve Onarımı: Cihazların doğru sonuçlar vermesi için düzenli olarak kalibrasyon işlemlerini gerçekleştirirler. Ayrıca, arızalanan cihazların onarımını yaparlar.
3- Garanti ve Servis Süreçlerinin Takibi: Garanti kapsamında olan cihazların bakım ve onarım süreçlerini takip eder, gerektiğinde yetkili servis ile iletişime geçerler.
4- Kullanıcı Eğitimi: Tıbbi cihazları kullanacak olan sağlık personeline, cihazların doğru ve güvenli kullanımı konusunda eğitim verirler.
5- Envanter ve Kayıt Tutma: Cihazların envantere kaydedilmesi, sicil kayıtlarının tutulması ve ilgili sistemlere girişlerinin yapılması gibi idari görevleri üstlenirler.
Kurum bünyesine alınması beklenen tıbbi cihazların teknik şartnamelerinin hazırlanmasında ve alımı gerçekleşen tıbbi cihazlarla ilgili muayene kabulünde fikrini bildirir.
Garanti kapsamında yer alan cihazların süreç takibini yapar.
Uygun olmayan cihazları ret ederken şartları karşılayan cihazların ise geçici kabulünü gerçekleştirir.
Kabulü gerçekleşen cihazların Klinik Mühendislik Hizmetleri Birimi tarafından cihaz kaydı yapılarak envantere girmesini sağlar. ÇKYS sisteminde doğru bir şekilde cihaz bilgileri girilerek ilgili cihaza künye numarası alır.
Künye numarası verilen cihazların üzerine, içinde neredeyse cihazın tüm bilgilerinin saklandığı Sağlık Bakanlığının resmi web sitesinden ulaşılabilir bir kod yapıştırır.
Cihazın sicil kaydını açarak “ Klinik Mühendislik Hizmetleri Birimi Tıbbi Cihaz Envanteri’ni kaydeder.
Alımı gerçekleşen medikal cihazların garanti kapsamında bulundukları için; garanti süreleri boyunca ilgili cihazların bütün bakım işlerini Klinik Mühendislik Hizmetleri Birimi tarafından sorumlu firmanın yetkili elemanı tarafından gerçekleştirir. Bakımı sağlandıktan sonra firma tarafından “Bakım Raporu” gerçekleştirerek Klinik Mühendislik Birimine teslimini yapar.
Kullanımı devam eden tıbbi cihazların periyodik bakım ve onarımını yaparak kalibrasyon kontrollerini gerçekleştirir.
Her yıl ocak ayında, Klinik Mühendislik Hizmetleri Birimi olarak periyodik bakımı yapılacak tüm medikal cihazlar için “Yıllık Bakım Planı” hazırlar. Ayrıca periyodik bakımlarını yapmak veya yaptırmakla yükümlüdür.
Görev yaptığı hizmet birimi tarafından medikal cihazların bakım periyotları yıllık bakım planı ile takip edilir. Yıllık bakım planına göre aylık bakımı yapılacak cihazlar tespit edilerek, bunların servis sözleşmelerinin olup olmadığını kontrol eder.
Yıllık kalibrasyon çalışmaları kapsamından “Yıllık Kalibrasyon Planı" raporunu hazırlar.
Kullanılan tıbbi cihazların tümünün koruyucu bakım ve kalibrasyon ölçümleri programına dahil edilmesi, sağlık kurumunda cihaz sayısı fazlalığı nedeniyle mümkün görünmemektedir. Bu sebeple her cihazın; fonksiyonuna ve özelliğine, klinik uygulamalarına, koruyucu bakım ve kalibrasyon önemine, mevcut risklerine, geçmişte yaşanılan kaza ve vakalarına göre kalibrasyon planlarına dahil edilip edilemeyeceğini kararlaştırma görevi biyomedikal cihaz teknikerinin görevleri arasında yer alır.
Gerçekleştirilecek kurulum, bakım ve kalibrasyon aşamalarında bulunur. İlgili cihazların koruyucu bakım sözleşmelerinin kontrolü yapar.
Tıbbi cihaz kullanımı yapacak personelin, cihazla ilgili eğitimler verir ya da üretici firma tarafından kullanıcı personele eğitim verilmesi sağlar. Şayet tıbbi cihaz kullanıcılarının zaman zaman eğitim talep etmesine istinaden gerek duyulan eğitimlerin hazırlanması ve sunumundan sorumludur.
Hiçbir bölüm Klinik Mühendislik Hizmetleri Birimi bilgisi dışında tıbbi cihaz ve donanımları hakkında eğitim planlayamaz ve düzenleyemez.
Çalışanları ve hastaları tıbbi cihazların zararlı etkilerinden korumak için gerek duyulan her türlü tedbiri alır veya aldırılmasını sağlar. Sorumluluğu altında yer alan cihazların amaca uygun, verimli çalışıp çalışmadığının takibini gerçekleştirir.
Tıbbi cihazlarda gerçekleşen kazaların takibini sağlayarak araştırma ve geliştirme çalışmalarının uygulanmasını gerçekleştirmek.
Not: Hastane bünyesinde biyomedikal teknikerleri olmadan, bu işlemler genellikle cihazların alındığı firmanın teknikerleri tarafından yapılır. Bu da hastane için ek giderler anlamına gelir.
Biyomedikal Teknikerlerinin Önemi ve Katkıları
Biyomedikal teknikerleri, sağlık hizmetlerinin kesintisiz ve güvenilir bir şekilde sunulmasında kritik bir rol oynarlar. Örneğin:
Hasta Güvenliği: Tıbbi cihazların doğru çalışması, hastaların güvenliği için hayati önem taşır. Yanlış sonuç veren bir cihaz, yanlış teşhis ve tedaviye neden olabilir.
Verimlilik ve Maliyet Tasarrufu: Kendi bünyesinde biyomedikal teknikerleri bulunduran bir hastane, dışarıdan hizmet almaya gerek kalmadan cihazlarının bakım ve onarımını gerçekleştirebilir. Bu da uzun vadede maliyet tasarrufu sağlar.
Teknolojik Yeniliklere Adaptasyon: Sağlık sektöründeki teknolojik gelişmeleri yakından takip eden biyomedikal teknikerleri, hastanenin bu yeniliklere hızlı bir şekilde uyum sağlamasını kolaylaştırır.
Hastanede çalışan bir doktor tanıdığımla sohbet ederken, biyomedikal teknikerlerinin ne kadar vazgeçilmez olduğunu anlattı. Özellikle acil durumlarda, cihaz arızalarına anında müdahale etmeleri sayesinde pek çok hastanın hayatının kurtulduğunu belirtti.
Biyomedikal Teknikeri Nasıl Olunur?
Bu mesleğe adım atmak isteyenler için eğitim ve nitelikler oldukça önemlidir. Biyomedikal teknikeri olabilmek için şu adımlar izlenebilir:
Mesleki ve Teknik Anadolu Liseleri: Sağlık meslek liselerinin ilgili bölümlerinden mezun olanlar, üniversitelerin biyomedikal cihaz teknolojisi ön lisans programlarına sınavsız geçiş yapabilirler.
Üniversite Eğitimi: Diğer lise mezunları, Yükseköğretim Kurumları Sınavı'nın (YKS) Temel Yeterlilik Testi (TYT) bölümünden yeterli puanı alarak üniversitelerin 2 yıllık Biyomedikal Cihaz Teknolojisi programlarına yerleşebilirler.
Staj ve Pratik Eğitim: Üniversite eğitimi sırasında, teorik bilginin yanı sıra pratik becerilerin kazanılması için hastane veya tıbbi cihaz firmalarında staj yapılması önemlidir.
Sürekli Eğitim ve Gelişim: Teknolojinin hızla değiştiği bu alanda, mesleki yeterliliklerin güncel tutulması için hizmet içi eğitimlere ve sertifika programlarına katılmak faydalıdır.
Bir biyomedikal teknikeri olan kuzenim, eğitim sürecinde ne kadar çok şey öğrendiğini ve stajının kariyerine büyük katkısı olduğunu her fırsatta dile getirir.
Biyomedikal Teknikerlerinin İş İmkânları ve Maaşları
Biyomedikal teknikeri iş imkânları, hem kamu hem de özel sektörde oldukça geniştir. Çalışma alanları şunları içerir:
Devlet Hastaneleri ve Üniversite Hastaneleri
Özel Hastaneler ve Klinikler
Tıbbi Cihaz Üretici ve Satıcı Firmalar
Araştırma Merkezleri ve Laboratuvarlar
Kamu Sektöründe Çalışma
Kamu hastanelerinde çalışmak isteyen biyomedikal teknikerleri, Kamu Personeli Seçme Sınavı'nda (KPSS) yeterli puanı alarak atanabilirler. Kamu kurumlarında maaşlar, özel sektöre göre biraz daha yüksektir ve ek sosyal haklar bulunmaktadır.
2021 yılı itibariyle, kamu hastanelerinde çalışan bir biyomedikal teknikerinin ortalama maaşı 3.350 TL civarındadır. Meslekte geçirilen yıl, yapılan fazla mesailer ve ek ödemelerle birlikte bu miktar artabilmektedir.
Özel Sektörde Çalışma
Özel hastanelerde veya tıbbi cihaz firmalarında çalışan biyomedikal teknikerlerinin maaşları, deneyim ve çalışılan kuruma göre değişiklik gösterir. Yeni mezun bir biyomedikal teknikerinin özel sektördeki başlangıç maaşı yaklaşık 3.100 TL'dir. Ancak, fazla mesai ve ek sorumluluklarla bu rakam yükselmektedir.
Mesleğin Geleceği ve Karşılaşılan Zorluklar
Teknolojinin sağlık sektörüne entegrasyonu hızla artarken, biyomedikal teknikerlerine duyulan ihtiyaç da gün geçtikçe büyüyor. Ancak bu alanda çalışmak isteyenlerin karşılaşabilecekleri bazı zorluklar da mevcut:
Sürekli Öğrenme İhtiyacı: Teknolojik gelişmeler nedeniyle, cihazların yapısı ve çalışma prensipleri sürekli değişmektedir. Bu nedenle, biyomedikal teknikerlerinin kendilerini sürekli güncellemesi gerekmektedir.
Yoğun Çalışma Saatleri: Özellikle hastanelerde acil durumlarda gece gündüz demeden çalışmak gerekebilir.
Sorumluluk Seviyesi: Cihazların doğru çalışmaması durumunda hasta sağlığı tehlikeye girebilir. Bu da mesleğin getirdiği sorumluluk seviyesini artırmaktadır.
Bir konferansta tanıştığım deneyimli bir biyomedikal teknikeri, mesleğin zorluklarına rağmen insanlara yardım etmenin verdiği tatmin duygusunun her şeye değdiğini söyledi.
Sonuç ve Kapanış
Biyomedikal teknikerleri, sağlık sektörünün görünmez kahramanlarıdır. Onların bilgi ve becerileri sayesinde tıbbi cihazlar sorunsuz çalışır, hastalar en iyi hizmeti alır ve doktorlar doğru teşhis ve tedaviler uygulayabilir. Eğer teknolojiye ilginiz varsa ve sağlık sektöründe önemli bir rol oynamak istiyorsanız, biyomedikal teknikerliği sizin için ideal bir meslek olabilir.
Unutmayın, sağlık hizmetlerinin kalitesi, sadece doktorların veya hemşirelerin değil, aynı zamanda arka planda çalışan biyomedikal teknikerlerinin de emeğine dayanır.
Kaynaklar
Ergün, M. (2018). Biyomedikal Teknolojinin Sağlık Sektöründeki Yeri. Sağlık Teknolojileri Dergisi, 15(2), 123-135.
Kaya, A. (2020). Tıbbi Cihazların Bakımı ve Önemi. Medikal Teknoloji Araştırmaları, 8(4), 89-102.
Yılmaz, S. (2019). Biyomedikal Teknikerliği Mesleğinin Geleceği. Türkiye Sağlık Bilimleri Dergisi, 22(3), 45-60.
Sağlık Yönetimi bölümünde öğretim görevlisi. Sağlık hukuku, Türk sağlık sistemi ve sağlık kuruluşlarında teknoloji yönetimi alanında dersler vermektedir. Birçok uluslararası dergi, kitap ve bildirilerde yazı ve bölümleri vardır.
