AnasayfaBlogFizibilite Çalışması Nedir?
Nedir?

Fizibilite Çalışması Nedir?

30 Haziran 2021
Yüzeyine mavi bir plan yayılmış bir masaya doğru uzanan bir kişinin elinin yakın çekimi. El uzatılmış, parmaklar açılmış ve yukarıdaki ışık kaynağı tarafından aydınlatılmıştır. Kişi manşeti yukarı katlanmış beyaz bir gömlek giymektedir ve kumaşın dokusu görülebilmektedir. Masa ahşaptır ve planlar ayrıntılı ve kesindir. Planlar, ölçümler ve notlar gibi ayrıntıların görülebileceği şekilde yayılmıştır. Sağ üst köşede, muhtemelen bir fincan olan beyaz bir nesne ve sağ alt köşede saksıdaki bir bitkinin bulanık bir görüntüsü var. Görüntü net ve odaklanmış, elin, planın ve etrafındaki nesnelerin ayrıntılarını gösteriyor.
Fizibilite Çalışması ÖğeleriAçıklamaÖnem
Pazar AraştırmasıPotansiyel iş planının pazardaki talebi ölçülür.Projenin başarılı olup olmayacağını belirlemek için anahtar unsurdur.
Teknik DeğerlendirmeProjeyi gerçekleştirmek için gereken teknik altyapının ölçümüdür.Projenin uygulanabilirliği ve pratikliği hakkında bilgi verir.
Finansal DeğerlendirmeBir projenin finansal gerçekleşebilirliğini ve sürdürülebilirliğini belirlemek için gerekli olan bir değerlendirmedir.Potansiyel bir projenin karlılığını ve getirisini ölçer.
Başlangıç SermayesiProjeyi başlatmak ve yürütmek için gereken başlangıç sermayesi miktarını belirler.Yatırımın başlangıç maliyetini hesaplalar.
İşletme GiderleriProjenin giderlerini ve maliyetlerini değerlendirir.Yatırımın sürdürülebilir maliyetini belirler.
Gelir TahminiProjeden elde edilecek potansiyel geliri tahmin eder.Potansiyel geliri belirlemeye yardımcı olur.
Net Bugünkü DeğerYatırımın gelecekteki değerini bugünün değerleri ile hesaplar.Yatırımın toplam değerini belirlemek için kullanılır.
Başabaş NoktaProjenin gelirlerinin giderlerini karşıladığı ve kar elde etmeye başladığı noktayı belirler.Yatırımın geri dönüş noktasını belirler.
Karlılık OranıBir projenin karlılığını ölçer.Yatırımın karlı olup olmadığını belirler.
Detaylı Ön ÇalışmaProjenin uygulanabilirliği hakkında detaylı bilgi sağlar.Projenin başarı şansını ve risklerini daha iyi değerlendirmeye yardımcı olur.

Fizibilite kelime anlamı olarak, “yapılabilirlik” ve “uygulanabilirlik” gibi anlamlara gelmektedir. Fizibilite kelimesi, "fizibil" kelimesinden türemiştir. Fizibil "yapılabilir" ve "uygulanabilir" gibi anlamlara gelmektedir. Örnek vermek gerekirse; "fizibil iş" ifadesinde bahsi geçen işin uygulanabilir, mantıklı ve başarılabilir nitelikte bir iş olduğu anlaşılır.

Fizibilite çalışması ise herhangi bir fikrin, işin, planın veya projenin pratikte uygulanabilir olup olmadığının araştırılması ve değerlendirilmesini ifade eden detaylı bir ön çalışmadır. Bu çalışma, potansiyel iş planının uygulanmasından önce, yatırım kararı henüz alınmadan yapılır. Fizibilite çalışması temelde aşağıdaki konularda yapılan araştırmaları kapsar: 

  • Pazar

  • Teknik

  • Finansal

Fizibilite çalışması aşamasında öncelikle pazar araştırılır. İlgili yerlerden piyasaya dair veriler toplanarak, verilerin analiz neticesine göre fizibilite konusu proje yönetmi için mevcut pazarda talep olup olmadığı değerlendirilir. Teknik bölümde ise fizibilite konusu projenin teknik açıdan uygunluğu araştırılır ve gereken teknik altyapı belirlenir. Çalışmanın finansal değerlendirme bölümünde ise; fizibilite konusu projenin başlangıç sermayesi, işletme giderleri ve gelirleri tahmin edilir. Yatırımın net bugünkü değeri, başabaş noktası yani yatırımın geri dönüşü ve karlılık oranı gibi kalemler hesaplanarak yatırımın finansal açıdan sürdürülebilir olup olmadığı hesaplanır. 
Fizibilite çalışmasının sonucuna göre olumlu veya olumsuz bir yatırım kararı ortaya çıkar.

Fizibilite Raporu Nedir?

Fizibilite çalışması, yatırımcının neyi nasıl üreteceği, üretilecek olan malın ya da hizmetin nereye satılacağı, yatırım miktarı ve kazancının belirlendiği bir ön çalışmadır. Daha sonra rapor haline getirilen bu çalışmaya fizibilite raporu denir.
Fizibilite çalışması ve raporun hazırlanması kesinlikle kolay bir süreç değildir. Oldukça zaman alan, kapsamlı ve maliyetli bir çalışmadır. Planlanan yatırımın tahmini maliyeti arttıkça, fizibilite çalışmasının da detaylandırılarak hazırlanması gerekir. Bu durum aynı zamanda fizibilite çalışmasının maliyetini arttırır. 

Bu gibi durumlarda da ön fizibilite çalışması yapılarak, yatırımın uygulanabilirliği ile ilgili genel bir fikir edinilir ve yatırım projesi için kapsamlı bir fizibilite raporuna ihtiyaç olup olmadığı kararlaştırılır. Kapsamlı bir fizibilite çalışması öncesinde yapılan her çalışma, ön fizibilite olarak değerlendirilir.

Bir fizibilite araştırması aşağıdaki bölümlerden oluşur:

Projenin Tanımı: Projenin açıklanmasına, ürünün tanımına ve projenin kısa künyesine yer verilir.
Pazar Değerlendirme: Ürünün veya hizmetin pazarda talep görüp görmeyeceği araştırılır. Kısaca sektör ve arz-talep analizi yapılır.
Hukuksal Değerlendirme: İşin vergilendirilmesi ve ortaya çıkacak yasal sorumluluklar saptanır. Uyulması gereken kanun, tüzük ve yönetmeliklerin yatırıma yönelik etkilerinin sağlayacağı avantaj ve dezavantajların değerlendirilmesi yapılır.
Teknik Değerlendirme: Ürünün meydana getirilmesinde kullanılacak teknoloji ve teknik altyapının tespiti yapılır. Üretim yönetimi, iş güvenliği, yatırım, iş akış şemaları, iklimsel ve çevresel değerlendirmeler yer alır.
Kuruluş Yeri Değerlendirme: Yatırım için en uygun yer saptanır. Hammadde, enerji, işgücü, pazara uygunluk, ulaşım olanakları ve birçok olasılık dikkate alınarak en olası kuruluş yeri değerlendirmesi yapılır. Bir işletmenin maliyetine karşılık sağlayacağı faydaların daha fazla olması gerekir. Bu amaçla yatırım için en uygun yerin bulunması amaçlanır. Hammadde, enerji, işgücü, pazara yatkınlık, ulaşım imkanları, gelişme imkanı ve daha birçok faktör dikkate alınarak en rasyonel kuruluş yeri seçilmeye çalışılır.
Ekonomik Değerlendirme: Sistemin ekonomik açıdan karlı olup olmadığı araştırılır.
Finansal Değerlendirme: Yatırım maliyetleri ile gelir ve giderler belirlenir. İşletme giderleri, tahmini gelirler, finansman tablosu, birim maliyet hesaplama gibi veriler yer alır.
Risk Değerlendirme: Tüm riskler belirlenerek ekonomik göstergelerin değişkenliği ortaya koyulur.

Söz konusu yatırım projesinin niteliğine ve bağlı olduğu sektöre göre fizibilite çalışmasının içerikleri de değişkenlik gösterir.

Başarısız Fizibilite Raporlarının Ortak Özellikleri Nelerdir?

Başarısız bir fizibilite raporunun elbette baştan gerçekleştirilmemiş ve iyi düşünülmemiş net sebepleri vardır. Başta da ifade ettiğim gibi, fizibilite raporu hazırlamak basit bir iş değildir ve uzman kişilerce hazırlanması gerekir.
İşte başarısız bir raporun ortak özellikleri şunlardır:

  • Üretilecek ürün, hizmet ve üretim yeri henüz belli değildir,

  • İstatistiksel ve bilimsel verilere değinilmemiştir,

  • Piyasa araştırmaları zayıf kalmıştır, ürün veya hizmetin piyasada talep görüp görmeyeceği ile ilgili hususlar açıkta kalmıştır,

  • Karlılık ile ilgili veriler güvenilir değildir, mali fizibilitede bilgi ve tecrübe eksikliği görülür,

  • Kullanılacak teknoloji, teknik altyapı ve üretim teknikleri detaylandırılmamıştır,

  • Makine ve ekipmanların hangi özelliklerde olması gerektiği açıkça belirtilmemiştir,

  • İşi bilen kişi ve kurumlardan destek alınmamıştır, raporda bir sürü soru işareti mevcuttur.

Fizibilite Çalışmasının Önemi Nedir?

Başarılı bir girişimin temelde tek bir nedeni yoktur bu bir süreç yönetimidir. Mutlaka birden fazla neden sıralanabilir. Fakat başarısız bir girişimin nedeni henüz işin başında planlama ve araştırma konularındaki yetersizliktir. Girişimciler bir yatırım planı ile karşılaştıklarında çoğunlukla projenin olumlu yönlerine odaklanırlar. Oysa sadece olumlu taraflara odaklanmak yanlış kararları da beraberinde getirerek, zaman ve finansal açıdan zarara sebebiyet verir. Böyle bir durum ile karşılaşmamak için fizibilite çalışması yapılarak, bir fikrin veya projenin hem olumlu hem de olumsuz tarafları reel bir şekilde görülmüş olur. Yatırım kararına ona göre onay verilir.

Söz konusu projenin uygun olmadığını önceden tespit etmek, hem zamandan hem de paradan tasarruf etmeye olanak tanır.

Sonuç Aşamasında Ne Olur?

Fizibilite çalışmasının sonuçları, güçlü ve zayıf yönleri ayrıntılı bir şekilde belirtilmelidir. Proje Liderlerinin fizibilite raporunu inceleyerek, varsayımlarını ortaya koymaları bu sürece büyük katkı sağlar. Elbette, fizibilite çalışmaları her zaman olumlu veya olumsuz şekilde sonuçlanmaz. Bazen de projeyi olumsuz etkileyen durumlar tespit edilip, zayıf yönlerin üstesinden gelmek için gerekli önlemler alınır.

Şunu da unutmamak gerekir ki; bir iş fikrine veya projeye devam edip etmemeye karar vermek fizibilite çalışmasının esas amacı olamaz. Fizibilite çalışmasından elde edilen veriler ve danışmanlardan gelen bilgiler kullanarak, proje liderlerinin bu kararı vermesi bu aşamada daha doğru olacaktır. Sonuç itibariyle fizibilite çalışmasının projeye onay vermek olmadığını ancak projenin hayata geçirilip geçirilmeyeceği kararına önemli etkisi olduğunu vurgulamak isterim.

Pazar Araştırması, Potansiyel iş planının pazardaki talebi ölçülür, Projenin başarılı olup olmayacağını belirlemek için anahtar unsurdur, Teknik Değerlendirme, Projeyi gerçekleştirmek için gereken teknik altyapının ölçümüdür, Projenin uygulanabilirliği ve pratikliği hakkında bilgi verir, Finansal Değerlendirme, Bir projenin finansal gerçekleşebilirliğini ve sürdürülebilirliğini belirlemek için gerekli olan bir değerlendirmedir, Potansiyel bir projenin karlılığını ve getirisini ölçer, Başlangıç Sermayesi, Projeyi başlatmak ve yürütmek için gereken başlangıç sermayesi miktarını belirler, Yatırımın başlangıç maliyetini hesaplalar, İşletme Giderleri, Projenin giderlerini ve maliyetlerini değerlendirir, Yatırımın sürdürülebilir maliyetini belirler, Gelir Tahmini, Projeden elde edilecek potansiyel geliri tahmin eder, Potansiyel geliri belirlemeye yardımcı olur, Net Bugünkü Değer, Yatırımın gelecekteki değerini bugünün değerleri ile hesaplar, Yatırımın toplam değerini belirlemek için kullanılır, Başabaş Nokta, Projenin gelirlerinin giderlerini karşıladığı ve kar elde etmeye başladığı noktayı belirler, Yatırımın geri dönüş noktasını belirler, Karlılık Oranı, Bir projenin karlılığını ölçer, Yatırımın karlı olup olmadığını belirler, Detaylı Ön Çalışma, Projenin uygulanabilirliği hakkında detaylı bilgi sağlar, Projenin başarı şansını ve risklerini daha iyi değerlendirmeye yardımcı olur
ön fizibilite nedir finansal fizibilite nedir ekonomik fizibilite nedir fizibilite araştırması nedir fizibilite nedir fizibilite analizi teknik fizibilite nedir fizibilite analizi nedir fizibilite çalışmaları yapılabilirlik etüdü fizibilite çalışması fizibilite etüdü fizibilite çalışması nedir fizibilite
Bu fotoğrafta siyah beyaz çizgili, uzun kollu gömlek giyen bir kadın görülüyor. Koyu renk saçları yüzünden geriye doğru toplanmış ve ela gözleriyle dümdüz karşıya bakıyor. Yüzünde kendinden emin bir ifade var ve dudakları hafifçe ayrılmış. Köprücük kemiği görünüyor ve ince bir vücuda sahip. Arka plan düz beyaz bir duvar ve kadın duvarın önünde kollarını kavuşturmuş bir şekilde duruyor. Kıyafetini bir çift siyah, topuklu bot tamamlıyor ve elleri birkaç gümüş yüzükle süslenmiş. Yirmili yaşlarının sonlarında olduğu anlaşılıyor ve kıyafeti ona rahat ama şık bir görünüm veriyor.
Neslihan Koçak
Blog Yazarı

Henüz öğrenciyken Facebook'un ilk yıllarında film eleştirileri yaptığı sinema kulübü kurdu ve yönetti. Çektiği fotoğraflara yazılar yazdı, yazılara fotoğraflar çekti. 15 yıl telekomünikasyon sektöründe görev aldı. Kurumsal iş hayatı, işyerinin kapanması sebebiyle sona erdi. Yazıya olan tutkusunu ilerletmeye karar verdi. 

Benzer Yazılar
Doğru ve faydalı bilgiler sağlama konusunda kararlı olan uzman ekibimizle blogumuzu her zaman yeni makaleler ve videolarla güncelliyoruz. Güvenilir tavsiyeler ve bilgilendirici içerikler arıyorsanız, blog sayfamıza mutlaka göz atın.